DSCN6440 (Kopiowanie)

147

zaśu&is

wtypii)i»

f, farffaJ wiato Łsuu żywych i Ich klasyfikacja

« II stadium larwalne: w wągra. U niektórych tasiemców, np. u bąblowca (Echinococcusgranulosus) metamorfoza (zmiana budowy ciała na etapie różnych stadiów rozwojowych) może przekształcić się w metagenczc (przemianę pokoleń) - wówczas, gdy wc wnętrzu wągra w drodze rozmnażania wegetatywnego powstają (pączkują) nowe skolcksy.

Tasiemiec nieuzbrojony {Taenia saginata lub Tacniarhynchussaginałus) jest pasożytem dość wąsko wyspecjalizowanym, ponieważ jego żywicielem ostatecznym jest niemal zawsze człowiek, zaś Żywicielem pośrednim bydło (ryc. 7-92A). W Polsce obecnie około 5% ludności jest zarażonej tym pasożytem, natomiast szczególnie wysoki odsetek zarażenia stwierdza się w Azji i Ameryce Południowej. Zakażenie następuje w wyniku spożycia surowego lub niedosmażonego mięsa wołowego ("tatar”, krwiste befsztyki), jeśli w nim obecne są wągry tasiemca. W żołądku z wągra wydostaje się skoleks i po 2-3 miesiącach tasiemiec osiąga dojrzałość płciową. Ma on wówczas 4-12 metrów (?) długości i 5-11 mm szerokości; strobila liczy do 2000 członów. Gruszkowata główka zaopatrzona jest w4 przyssawki (ryc. 7-92A). U tasiemca nieuzbrojonego występujezjawiskoprotandrłi. tzn. komórki płciowe męskie dojrzewają wcześniej niż żeńskie; a zatem młodsze proglotydy są źródłem plemników, zapładniających człony starsze. Dojrzewające proglotydy zawierają w macicy onkosfery, powstałe z zapłodnionych jaj. Człony te opuszczają jelito żywiciela wraz z kałem, lub też mogą czynnie wydostawać się przez odbyt dzięki skurczom mięśni wora powłokowo-mięśniowego (tzw. “wychodzenie tasiemca”, np. po silnie zasolonych potrawach; w rzeczywistości niemal cały tasiemiec pozostaje nadal w jelitach!). Onkosfera może zostać spożyta przez żywiciela pośredniego, któiym jest głównie bydło, ale mogą nimi też być inne przeżuwacze. W ich jelitach onkosfera uwalnia się z otoczek, przebija do naczyń włosowatych, po czym przez mały i duży krwiobieg wędruje do mięśni szkieletowych i tam przekształca się w drugie stadium larwalne, zwane wągrem bydlęcym.

Zarażenie tasiemcem nieuzbrojonym przejawia się u człowieka przede wszystkim bólami brzucha i nudnościami, rzadziej osłabieniem i chudnięciem przy dużym apetycie. Tylko w wyjątkowych przypadkach mogą wystąpić objawy groźne dla życia (niedrożność jelit, uczulenia). Rozpoznanie potwierdza się, znajdując w kale całe proglotydy tasiemca. Leczenie polega na zatruciu tasiemca, natomiast zapobieganie - na badaniach mięsa wołowego, unikaniu spożywania surowej

WYNICOWAN WĄGIER

TASIEMIEC f w jelicie oonkin

otwór płciowy PROGLOTYD MACICZNY

\

osłonki onkosfora haczyki

WĄGIER ■l w mtęfcnlsch

“JAJO’

SKOLEK

TASIEMIEC umocowany skoloksem w ftcinnlo jelita clenkiooo

etea

PROGLOTYD MACICZNY J osłonki _J onkosfora—gjg$ haczyki

P*.    ‘ .0 .^JAJO•

WĄGIER

skoleks

jig ⁷-92. Budowa i cykl rozwojowy: A - tasiemca nieuzbrojonego; B - tasiemca uzbrojonego (Taenia soliutn). ()pu W kółkach obrazy w powiększeniu mikroskopowym (JD).