DSCN6442 (Kopiowanie)

7. Pmfląd Świata istot iinitł I Ich klasyfikacji 149

7. Pmfląd Świata istot iinitł I Ich klasyfikacji 149

PLERO-

CERKOID-'

Kyc. 7-94. Budowa i cykl rozwojowy

biuzdogłowca szerokiego

laium) W kółkach obrazy mikroskopowe (JDi

PROCERKOID/

do ściany jelita przyssawkami i hakami ryjkowymi - po ok. 2 miesiącach łatwy przekształcają się »• osobniki dojrzale płciowo.

Człowiek zatem może być żywicielem pośrednim tasiemca bąblowca i zakażenie zwykle powoduje poważne następstwa: rosnący pęcherz bąblowcowy uszkadza narząd, w którym się rozwija (wątrobę, mózg, płuco), doprowadzając zwykle do konieczności usunięcia go w drodze zabiegu operacyjnego, a nieraz do kalectwa lub śmierci. Dlatego tak ważną rzeczą jest przestrzeganie zaleceń sanitarnych wobec psów - tzn. profilaktyczne podawanie środków przeciwrobaczych i zachowywanie odpowiedniej higieny.

Człowiek może się przypadkowo stać także żywicielem pośrednim tasiemca kredkowego (Taenia mulliceps). Zwykle w przyrodzie żywicielami ostatecznymi tego płazinca są ssaki psowate (pies. szakal, kojot, wilk, lis), zaś żywicielami pośrednimi owce lub bydło. Dojrzały tasiemiec ma do 100 cm długości, do 5 mm szerokości i jego strobiła zbudowana jest z 200 - 250 członów. Groszkowatego kształtu główka zaopatrzona jest w cztery przyssawki i ryjek uzbrojony w 20 do 32 haczyków. Wydalane z kałem człony uwalniają jaja, z których - po spożyciu przez żywiciela pośredniego, zwykle przez owcę - wykluwa się larwa, która wędruje z prądem krwi i umieszcza się w mózgu lub rdzeniu kręgowym. Tam wytwarza pęcherz, w którym - podobnie jak w przypadku tasiemca bąblowca - powstawać mogą w drodze rozmnażania wegetatywnego nowe skoleksy. Rozrastający się pccherz powoduje ucisk na tkankę nerwową, dając objawy guza mózgu lub rdzenia. Zazwyczaj są to zaburzenia równowagi (stąd nazwa: "tasiemiec kręćkowy”), następnie porażenia nerwów, utrata przytomności i wreszcie śmierć w ciągu kilku tygodni.

Psy są także żywicielami ostatecznymi tasiemca psiego (Dipylidium caninum). Jest on bardzo rozpowszechniony (w Polsce co drugi pies zakażony jest tym płazińcem). Imago osiąga długość 50 cm: główka zaopatrzona jest w cztery przyssawki i do 150 haczyków, ułożonych na ryjku w 3 - 7 rzędach: strobiła liczy do 180 proglotydów. Żywicielem pośrednim tasiemca psiego sa pchły ■ larwa tasiemca rozwija się wówczas, gdy jego jajo zjedzone zostanie przez larwę pchły (rzadziej - przez niektóre gatunki wszołów). Z kolei przypadkowe spożycie zawierającej cysticerkoid pchły ptzez psa lub przez człowieka prowadzi do uwolnienia wągra w jelicie i do powstania imago. Zakażenie tasiemcem psim przebiega zwykle bez objawów.

Również zwykle bezobjawowo przebiega inwazja tasiemcem karłowatym (Hymenolepis nana), który występuje w jelitach gryzoni i człowieka. Żywicielem poślednim tego pasożyta są pchły, ale tasiemiec karłowaty zazwyczaj bywa monokseniczny. tzn. ma tylko jednego żywiciela (większość tasiemców - jak już się przekonaliśmy -jest heterokseniczna. tzn. w ich cyklu rozwojowym nastgrujc zmiana żywicieli). Z jaj tasiemca karłowatego już w jelicie żywiciela ostatecznego wykluwają się onkosfery, które wnikają wgłąb kosmków jelitowych i tam przekształcają się w cysticerkoidy. W ciągu 6-7 dni kosmek rozpada się i uwolniony wągier przeobraża się w imago.

Bruzdftgłńwiec szeroki (Diphyllobothrium latumj fryc. 7-94) to największy tasiemiec pasożytujący u człowieka. Występuje w krajach o klimacie umiarkowanym oraz w okolicach podbiegunowych. Żywic jeleni iiMainyftYn] biuzdogłowca mogą być - poza człowiekiem • inne ssaki, które spożyją surową lub niedogotowaną lybę.