DSCN6450 (Kopiowanie)

157

£ fatgląd świata istot żywych i ich klasyfikacja

Bęsie umożliwia poruszanie się i zdobywanie pokaimu i nadaje zwierzęciu wygląd wirującego wrzeciona. Wrotki (ryc. 7-101) mogą mieć różny kształt, ale - mimo swej mikroskopijnej budowy - posiadają szereg układów Na przykład układ pokarmowy zaopatrzony w żołądek żujący (tzw. mas taks), służący do nacierania pokarmów oraz żołądek gruczołowy, w którym rozpoczyna się trawienie; układ wydalniczy zbudowany z komórek płomykowych i pęcherza; układ nerwowy z położonym w przedniej części ciała zwojem nerwowym. Wrotki mają prymitywną jamę ciała. Bardzo ciekawa cecha wrotków iest fakloż jifzhflkomńrekhodujących ich ciało iest u poszczególnych gatunków stała. Na przykład każda samica gatunku Hydalina senla składa się zawsze dokładnie z 959 komórek (z nich 80 przypada na przewód pokarmowy, 14 na narządy wydalniczc itd.). Podziały mitotyczne kończą się wraz z zakończeniem rozwoju embrionalnego i osiągnięciem owej stałej komórkowej - komórki nie mogą się dalej dzielić i wchodzą w okres różnicowania- Każda komórka dorosłego wrotka jest zatem ściśle wyspecjalizowana do funkcji, które spełnia i wrotki nie maia absolutnie żadnych zdolności regeneracyjnych. Żyją zresztą zwykle krótko-do 14 dni.

Wrotki stały się w ostatnich latach przedmiotem wielkiego zainteresowania, ponieważ wyjaśnienie tajemnicy stałości ich składu komórkowego może w wielkiej mierze przyczynić się do poznania ważnych zagadnień cytologicznych, np. mechanizmu niekontrolowanego rozmnażania się komórek nowotworowych. Jak się to bowiem dzieje, że komórki powstającego wrotka "wriedzą", kiedy zaprzestać rozmnażania się? Być może poznanie odpowiedzi na to pytanie umożliwi skuteczną walkę z nowotworami.

Wrotki są rozdzielnopłciowe, tzn. występują samce i samice. Jednak samice są zawsze większe, zaś u większości samców narządy są skartować ialc (nie posiadają one np. przewodu pokarmowego, nie jedzą i krótko żyją). U większości spośród poznanych 1200 gatunków tych zwierząt samców nie wykryto w ogóle. A zatem znaczna liczba gatunków rozmnaża się zapewne wyłącznic drogą partenogenezy (dzieworództwa). U wrotków regułą jest przemiana pokoleń o typie heterogonii (tzn. pokolenia rozmnażające się parlcnogenetycznie i pokolenia rozmnażające się płciowo występują naprzemiennie).

Większość wrotków żyje w wodach morskich i słonawych, istnieją jednak gatunki morskie, a także "lądowe”, przebywające w wilgoci mchu. porostów, w mokrej ściółce itp. Okresy pozbawienia wody przeżywają zapadając w stan anablozy (życia utajonego).

7.4.63.8.    Typ: Brzuchorzęski (Gaslrolricha)

Ten nieliczny typ (około 100 gatunków) obejmuje zwierzęta bardzo podobne do wrotków, lecz nic posiadające pierścienia rzęsek wokół otworu gębowego. Często posiadają rzęski na spodniej stronie ciała (stąd nazwa). Żyją w wodzie, liczba komórek ich ciała jest stała jak u wrotków, podobnie jak u wrotków znamy gatunki, u których nie wykryto samców.

7.4.63.9.    Typ; Mszywioły (Ecloprocla, Bryozoa)

W częściej stosowanej w Polsce systematyce mszywioły wraz z Enloprocla. Phoronida i ramienionogami zaliczane są do typu Czułkowców (Tentaculata). Mszywioły są zwierzętami prowadzącymi osiadły tryb życia i tworzącymi kolonie drogą pączkowania. Każdy osobnik wytwarza Wokół siebie pancerzyk izneciuml z białka lub węglanu wapnia, do którego się chowa w razie niebezpieczeństwa. Kolonie mszywiolów mogą czasem przypominać kolonie koralowców (i mogą też być mylnie uważane za rośliny wodne), jednak mszywioły są zwierzętami stojącymi na znacznie wyższym etapie zróżnicowania morfologicznego (por. ryc. 7-101 z ryc. 7-85). Ich otwór gębowy otoczony jest tofnforem - wieńcem utzęsionych czułków, które napędzają pokutni. Przewód pokarmowy ma kształt litery U (co stanowi przystosowanie do życia w nieruchomym pancerzu). U właściwych nnzywiolów Ukioprocla) otwór odbytowy uchodzi poza wieńcem czułków; posiadają leż one prawdziwą wtórną jamę ciula (celomę). W kolonii mszywiolów zawsze występują wyspecjnlizow unc.