DSCN6495 (Kopiowanie)

««>*•

Biologia - rep&tyiin tun

w rzekach, a nawet całymi tygodniami obywać się bez wody. Ten niewielki małż w potężnych koloniach oblega rośliny, kamienie, pale drewniane, a także muszle innych małżów, przyczepiając się nićmi bisiorowymi. W zimie natomiast odrywa się od podłoża i kryje w głębinach. Wśród wyrzuconych na plaże muszelek do najpospolitszych należą skorupki sercówki jadalnej (Cardtum edule) i sercówki pasiastej (C. fasciatum). Rzadko jednak można widzieć żywego małża, ponieważ żyją one na dnie zagrzebane w piasku, a po jego spłukaniu zaraz giną. Malgiew przybrzeżna (Mya arenaria) jest największym bałtyckim małżem - jej jajowate, białe muszle osiągają 15 cm długości. Żyje ona zagrzebana w piasku, wysuwając nad jego powierzchnię jedynie długi, dochodzący do 30 cm syfon. W Ameryce, Anglii i Niemczech małgwic są jadane. Na dnie Bałtyku pospolity jest również rogowiec bałtycki (Te!lina baltica), o niewielkich, dochodzących do 3 cm, czerwonawych od wewnątrz skorupkach. Małą - w stosunku do swego ciała - bo zredukowaną skorupę ma skałotocz daktylowy (Pholas dactylus), który wierci w drewnie lub miękkim kamieniu długie korytarze, posługując się swoją muszlą jak skrobaczką. Inny pokrewny gatunek - skałotocz amerykański (Petricola pholadiformis) zawleczony został do Europy i obecnie jest pospolity w Morzu Północnym. Oba gatunki nie wyrządzają

pływających na drewnianych statkach, a obecnie jest utrapieniem portowców. Ma on wydłużone ciało i niewielką muszlę, osadzoną na przedzie, którą posługuje się jak pilnikiem, wiercąc w drewnie korytarze o długości 20 cm i średnicy 0,8 cm. Przy wielkiej rozrodczości i dużej ruchliwości wolno pływających larw w wielu portach wyrządza znaczne szkody, ponieważ niszczy pale, mosty, tamy, mola i inne drewniane urządzenia.

Na zakończenie wypada jeszcze wspomnieć óorzydaczni wielkiej ( Tridacna gigas) - największym małżu, osiągającym wagę 250 kg (!), zamieszkującym tropikalne wody oceanów, oraz o małżach pływających (rodzaj Pecten), które mogą odpływać na znaczną odległość dzięki gwałtownym ruchom otwierania i zamykania muszli.

Ostatni rząd - zrosłoskrzclnych (Seplibranchiata) obejmuje gatunki morskich małży, żyjących na dużych głębokościach i niemal zupełnie nieznanych z punktu widzenia ich trybu życia. Znaczenie małżów w przyrodzie jest duże, zwłaszcza w biocenozach morskich, gdzie są liczne. Żywią się bowiem detrytusem, a więc przekształcają substancje organiczne, których ponowne włączenie do obiegu materii byłoby stosunkowo powolne, w elementy swego ciała, spożywanego przez drapieżców i wszystkożerców.

Najwyższy stopień rozwoju wśród mięczaków osiągnęły glowonogi (Cephalopoda). Są one drapieżnikami, a zatem są szybkie i wykazują znaczną inteligencję. Na głowie posiadają 8, a u mątw i kałamamic 10 długich ramion, zaopatrzonych w I - 2 rzędy mocnych przyssawek; niegdyś uważano, że powstają one z przedniej części nogi, co spowodowało nadanie nazwy: głowo-nogi. Ramiona te (ryc. 7-137) otaczają otwór gębowy i służą do poruszania się (np. chodzenia po dnie), ale przede wszystkim do zdobywania pokarmu. U mątw i kałamamic szczególnie skutecznymi narządami są

Ryc. 7-137. Mątwa: po lewej pokrój ciała tego glowonoga. po prawej schemat budowy wewnętrznej w

ramiona

Mrzaikuwyui (podłużnym) (JD).