DSCN6504 (Kopiowanie)

214 Biologia - repetytorium dla kandydatów na akademie medyemf

(przypominającej nieco chrząstką) i biegnie wzdłuż ciała zwierzęcia (ryc. 7-143) ponad głównym naczyniem. Nołochorda przcdstrunowców jest uchyłkiem jamy gębowej, skierowana jest ku jamie ciała ryjka (ryc. 7-142), biegnie pod głównym naczyniem i ma taką samą budowę, jak pozostała część jamy gębowej (to znaczy pokryta jest urzęsionym nabłonkiem, zawierającym gruczoły i oplecionym siecią komórek nerwowych). Jest zatem rzeczą bardzo wątpliwą, by notochorda była homologiczna ze struną grzbietową.

Natomiast szereg innych cech przedstrunowców przemawia za ich pokrewieństwem ze strunowcami i z bekręgowcami (przede wszystkim ze szkarłupniami). Przedstrunowce nosiadaiasznary skrzclowe. połączone z jelitem. Ich układ nerwowy ma zarówno cechy prymitywne, charakterystyczne dla niższych bezkręgowców (nie wytwarza zwojów, połączony jest z naskórkiem), jak i cechy nawiązujące do strunowców. Mianowicie spośród dwóch pni nerwowych: brzusznego i grzbietowego,

Ryc. 7-143. Porównanie schematów budowy Ryc. 7-144. Po lewej bipinnaria (larwa rozgwiazdy), po

BEZKRĘGOWCE

STRUNOWCE

-odbyt -

bezkręgowca i strunowca (przekrój czołowy) (JD). prawej tomarin (larwa przcdstrunowca) (JD).

pień grzbietowy w okolicy kołnierza zamknięty jest w postaci cewki (rurki ze światłem w środku)'-cecha ta nawiązuje do strunowców; na dodatek cewka grzbietowa w okresie zarodkowym zawiązuje się z ektodermy podobnie jak cewa nerwowa kręgowców.

Podobnie jak strunowce, a także jak szkarłupnie, przedstrunowce są wtórouste. Cechą nawiązującą do szkarłupni jest przede wszystkim larwa zwana tornarią, tak podobna do bipinnarii rozgwiazd, iż ptzez długi czas obie te formy były mylone przez najlepszych zoologów (ryc. 7-144). Poza tym u przedstawicieli obu typów celoma ma połączenie ze środowiskiem zewnętrznym.

Także pewne cechy biochemiczne przemawiają za posiadaniem wspólnych przodków przez szkarłupnie, przedstrunowce i strunowce. Przedstrunowce zawierają w swym ciele zarówno fosfokreatynę. jak i fosfoatgininę. Ta pierwsza występuje głównie u kręgowców, natomiast fosfoarginina - przede wszystkim u bezkręgowców.

7.4.6.3.21. Typ: Strunowce (Chordata)

Typ ten obejmuje około 45 tysięcy gatunków bardzo zróżnicowanych zwierząt, także człowieka. Strunowce albo przez całe życie, albo przynajmniej w okresie rozwoju, charakteryzują się pięcioma podstawowymi cechami (ryc. 7-143), które najlepiej ilustruje budowa lancetnika (ryc. 7-145). Są to:

1. Występowanie struny grzbietowej, która położona jest powyżej przewodu pokarmowego. U lancetnika jest ona obecna przez całe życie; u człowieka jedynie w okresie rozwoju zarodkowego (jej pozostałości, pod postacią niewielkich jąder galaretowatych, występują u ludzi w tarczkach międzykręgowych kręgosłupa), natomiast u osłonie jedynie w okresie larwalnym (ryc. 7-147 i 2-42).

2. Obecność cewkowatego (czyli rurkowatego) układu nerwowego, który położony jest grzbietów o,