DSCN6519 (Kopiowanie)

^lm' ‘f!^t* i '“i Uasy)Uuicja

^lm' ‘f!^t* i '“i Uasy)Uuicja

sericeus amarus) opiekę nad potomstwem powierza się “osobie postronnej”. W okresie tarła (kwiecień - lipiec) samicy różanki wyrasta pokładcłko (ryc. 7-156), za pomocą którego składa ona po kilka jaj do jamy płaszczowej małża; jaja są następnie zapładniane przez plemniki, wpływające do wnętrza mięczaka wraz z zasysaną wodą. Wylęgnięty narybek chroniony jest przez skorupę małża. Przystosowanie różanek do tego typu rozmnażania jest tak dalekie, iż obecność małży jest niezbędna do rozpoczęcia tarła.

składająca jaja do jamy płaszczowej małża (JD). Bardzo ciekawą zagadkę stanowi rozród węgorza

europejskiego (Anguilla anguilla). Interesował on już

Wiele gatunków morskich ryb wędruje na tarło do rzek słodkich; przykład łososia omówiony został powyżej.

Arystotelesa, 2000 lat przed naszą erą, lecz do dziś problem nie został rozstrzygnięty - nikt z ludzi tarta węgorzy nie zaobserwował. Węgorz swoje dorosłe życie spędza w wodach słodkich, a w wieku 7-10 lat wyrusza na tarło do Morza Sargassowego; jest to morze nie mające brzegów, lecz ograniczone prądami morskimi, na zachodnim Atlantyku w pobliżu Wysp Bermudzkich. Powierzchnia Morza Sargassowego jest spokojna, woda bardzo ciepła i przezroczysta, mająca największe w Atlantyku zasolenie: 3,7% (w Bałtyku od 0,3 do 0,7%). Warunki te sprzyjają rozwojowi bardzo licznych glonów. Prawdopodobnie w tym morzu następuje tarło węgorzy, po którym ryby giną. Z jaj wylęgają się krwy (tzw. lcptocefalc) o przezroczystym ciele i kształcie liścia wierzby; unoszone Prądem Zatokowym praż około 3 lata wędrują ku brzegom Europy, ulegając w międzyczasie przeobrażeniu, dzięki czemu przypominają małe (do 7 cm), przezroczyste węgorze (jest to tzw. “węgorz szklisty”). Do Bałtyku docierają gdy są już prawidłowo ubarwionymi rybkami długości 15-20 cm. Żeby zasiedlić nasze wody jak największą liczbą węgorzy, kupuje się "narybek szklisty” łowiony u wybrzeży Europy Zachodniej i samolotami lub w specjalnych samochodach przewozi do odpowiednich wód śródlądowych w Polsce. Dorosłe węgorze nie posiadają gonad; narządy rozrodcze zaczynają się u nich rozwijać dopiero w czasie wędrówki na tarło. Okazało się, że 90% węgorzy żyjących w rzekach i jeziorach to samice, natomiast samce bytują w ujściach rzek do morza. Prawdopodobnie determinacja płci zależy od środowiska: osobniki żyjące w wodach śródlądowych przekształcają się w samice, a węgorze żerujące w pobliżu ujścia rzek w samce. Nie wiadomo, dlaczego węgorze wędrują aż tak daleko (przypuszcza się, że w minionych epokach geologicznych Morze Sargassowe było znacznie bliżej Europy, a oddaliło się w wyniku wędrówek płyt tektonicznych). Nie wiemy, czy i jak węgorze tam docierają (płyną zapewne na dużych głębokościach, 1000 - 1500 m pod powierzchnią wody). Niektórzy zoologowie twierdzą, że węgorze europejskie giną w czasie podróży, zaś młody narybek powstaje po tarle węgorzy amerykańskich, które do Morza Sargassowego mają znacznie bliżej, jednak wyniki ostanio przeprowadzonych doświadczeń laboratoryjnych zdają się zaprzeczać tej hipotezie. Wędrówki z mórz w górę rzek - np. wędrówki łososia na tarło - określane są mianem anadromicznych: natomiast wędrówki z rzek do morza - jak np. wykonywane przez węgorze - są łatadromiczne.

Ryby w gospodarce człowieka. Mięso ryb jest źródłem bardzo wartościowego białka, a także soli mineralnych, witamin i tłuszczów. Jako lekarz muszę wspomnieć, iż istnieje około 500 gatunków ryb trujących i około 260 jadowitych. Wątroba ryb z rodzaju Sphaeroides (rodzina najeżkowate -braodomiodae, zawiera tetrodotoksynę - najsilniejszą ze znanych trucizn zwierzęcych. Jad ten jen cieplpstaly (nie rozkłada się podczas gotowania), natomiast mięso owych ryb (nazywane "ługu”) uważane jest w Japonii za największy przysmak. Pomimo więc najdokładniejszego patroszenia tkolo 100 osób rocznic ginie z powodu zatrucia tetrodotoksyną. Trujące jest mięso brzany w okresie

krew węgorza, a także mureny; murena zresztą wytwarza toksyczny jad. mogący spow odow uć

_j_