DSCN6681 (Kopiowanie)

Warstwa środkowa tętnic jest gruba i zbudowana komórek mięśniowych gładkich i włókien sprężystych o układzie okrężnym. Tętnice w zależności od wielkości ich światła dzielimy na duże, średnie i małe, natomiast ze względu na budowę ściany na tętnice sprężyste, mięśniowe i tętniczki. W największych tętnicach (aorcie i początkowym odcinku tętnicy płucnej) brak jest komórek mię. śniowych - środkową ścianę tworzą blaszki sprężyste, zbudowane z połączonych włókien spręży, stych i posiadające okienka (przez które następuje dyfuzja płynu i substancji odżywczych). Duże znaczenie fizjologiczne ma fakt, iż łuk aorty też jest zbudowany głównie z włókien sprężystych - po rozciągnięciu go przez falę krwi wyrzucanej z komory wraca do poprzedniego położenia, dodatkowo przepychając krew do aorty zstępującej. W ten sposób łuk aorty wspomaga czynność serca. Tętni-ce typu mięśniowego mają pod warstwą wewnętrzną grubą błonę sprężystą wewnętrzną, zbudowaną z włókien okrężnych i podłużnych (błona ta jest przyczyną pofałdowanego światła pustej tętnicy w preparacie histologicznym - porównaj ryc. 8-91). Błona środkowa tętnic mięśniowych składa się z warstw mięśni gładkich o układzie okrężnym bądź spiralnym. W błonie środkowej tętnic: wieńcowych, macicznej, śledzionowej i grzbietowej prącia występują dwie warstwy komórek mięśniowych: wewnętrzna - o układzie podłużnym i zewnętrzna - o układzie okrężnym. Błona środkowa tętniczek (naczyń o średnicy do 0,1 mm) zbudowana jest z 1 -5 warstw komórek mięśniowych gładkich (miocy-tów) o układzie okrężnym. Błona zewnętrzna (przydanka) tętnic jest zbudowana przeważnie z tkanki łącznej włóknistej i jej grubość zależy od wielkości naczynia tętniczego. W przydance największych naczyń tętniczych występują tzw. naczynia naczyń (drobnego kalibru tętniczki, doprowadzające krew do poszczególnych elementów ściany).

Żyły zbudowane są w sposób znacznie bardziej urozmaicony niż tętnice, ze względu na panujące w nich niskie ciśnienie krwi. Możemy je podzielić na duże, średnie, małe i żyłki. Żyły duże (zaliczamy do nich żyłę główną górną, żyłę główną dolną, żyłę wrotną i naczynia bezpośrednio do nich uchodzące) mają błonę wewnętrzną zbudowaną z komórek śródbłonka, warstwy podśródbłon-kowej i błony sprężystej wewnętrznej. Żyły dolnej części ciała mają warstwę wewnętrzną dobtze rozwiniętą, występują w nich zastawki (uniemożliwiające cofanie się krwi w dół naczyń. Zniszczenie tych zastawek prowadzi do zmian w krążeniu żyłnym, znanych jako żylaki). Również warstwa środkowa - mięśniowa - żył dolnej połowy ciała jest dobrze rozwinięta. Natomiast w żyłach górnej części ciała zarówno błona wewnętrzna, jak i błona środkowa są rozwinięte bardzo słabo. Ptzydanka (błona zewnętrzna) w żyłach jest dobrze rozwinięta i zbudowana z tkanki łącznej wiotkiej.

Naczynia włosowate możemy podzielić na trzy rodzaje. Są to: I. kapilary o ścianie ciągłej (jest ich w organizmie najwięcej), 2. naczynia włosowate o ścianie perforowanej (okienkowej) oraz 3. naczynia zatokowe (o ścianie nieciągłej). Kapilary o ścianie ciągłej zbudowane są z jednej warstwy płaskich komórek śródbłonka (endoteliocytów), spoczywających na błonie podstawnej (zbudowanej z mukopolisacharydów i włókien kolagenowych). Na zewnątrz znajdować się mogą pojedyncze komórki tzw. pericyty, ułożone okrężnie w stosunku do naczynia i mające zdolność skurczu. Przez warstwę endoteliocytów i błonę podstawną dyfiindują gazy oraz woda i niektóre substancje; inne (np. glukoza) przenoszone są na zasadzie czynnego transportu.

Naczynia włosowate okienkowe występują w ciałkach nerkowych. Otworki obecne w ich ścianach umożliwiają przenikanie wody i rozpuszczonych w niej substancji, z wyjątkiem wielkocząsteczkowych, na przykład białek. Przez naczynia te przesącza się tzw. mocz pierwotny, o takim samym stężeniu, jak osocze krwi. Mocz ten następnie zagęszczany jest w kanalikach nerek.

Naczynia włosowate zatokowe umożliwiają otaczającym je komórkom bezpośredni kontakt / podpływającą krwią. Są obecne w szpiku (gdzie produkowane krwinki przedostają się do krwiobiegu' w śledzionie (gdzie stare krwinki ulegają zniszczeniu), w wątrobie (gdzie następuje wymiana duW ilości substancji chemicznych - w tym białek pomiędzy tym gruczołem a krwią).

g®

§

II

atol

;nt.asp

Wbvnr

urane je Jceepodwz msbścipi zlsjdzklai¹

araki ot ąZbpilark ffcyps

Abńenas

■ayńwłosow

i-aszymas

'“aiejscet j^Mswys “proste

Iplą

^l«kod

Ili

ii

Tka..

BMP