DSCN6717 (Kopiowanie)

Spcrmiogeneza (ryc. 8-109) rozpoczyna sic w sperma łydzie przekształceniem bardzo dużej struktury Golgiego w jedno duże ziarno-tzw. akrosom. które układa sie powyżej jądra. W tym czasie centriole wędrują na przeciwległą stronę sperma łydy i wytwarzają rzęskę - zaczątek witki plemnika. Jądro wydłuża się. mitochondria układają się jedno za drugim w części cytoplazmy zwanej wstawką zaś reszta cytoplazmy tworzy tzw. ciałko resztkowe (fagocytowane następnie przez komórki podporowe). Witka wydłuża się i osiąga 45 pm (podczas gdy długość główki plemnika wynosi ok. 5 pm). Cykl powstawania plemnika u człowieka wynosi średnio około 74 dni. W porównaniu z innymi ssakami wydajność spermatogenezy u człowieka jest najmniejsza.

Proces spermatogenezy regulowany jest miedzy innymi poprzez działanie hormonów. Przysadkowy hormon FSH oraz testosteron (hormon męski, produkowany przez komórki śródmiąższowe jądra) pobudzają spermatogenezę. Z kolei produkcja testosteronu odbywa się dzięki wydzielaniu hormonu luteinizującego (LH) przez przysadkę - hormon ten u mężczyzn nazywany jest często hormonem komórek śródmiąższowych (ICSH — ang.: Intersliiial Celi Stimulating Hórmone), ponieważ działa na komórki gruczołowe (śródmiąższowe) jądra.

Komórki gruczołowe (dawniej - od nazwiska odkrywcy — określane mianem komórek Leydiga) występują pomiędzy kanalikami jądra. Razem tworzą gruczoł śródmiąższowy, wydzielający męskie hormony płciowe. Komórki te są dość duże (średnica ok. 20 pm), zawierają krople tłuszczu i krysta-loidy białkowe. Wytwarzają (pod wpływem przysadkowych hormonów: ICSH, czyli LH oraz prolaktyny) androgeny, czyli męskie hormony płciowe: testosteron, androstendlol i dihydrotestosteron. W ciągu doby jądra wytwarzają 7-7,5 mg testosteronu.

Plemniki powstają w kanalikach krętych jądra, stamtąd wędrują do kanalików prostych, następnie do sieci jądra i do najądrza.

8.8.8.1.2. Najądrze (łac .‘.epididymiś)

Najądrze (łac.: epididymiś) ma długość około S cm, szerokość 1,2 cm i grubość 0,5 cm i anatomicznie można podzielić je na głowę, trzon i ogon. Ogon najądrza ostro zagina się ku górze, przechodząc w nasieniowód. W głowie najądrza mieszczą sienrzewodziki odprowadzające jadra (w liczbie od 10 do 12), zaś w trzonie i ogonie zawarty jest powstały z nich, silnie poskręcany przewód najądrza Przcwodziki (kanaliki) odprowadzające jądra mają długość od 4 do 6 cm i grubość 0,6 mm; wysłane są nabłonkiem dwurzędowym i posiadają błonę mięśniową. Przewód najądrza ma od 4 do 6 metrów (!) długości i średnicę od 0,2 do 0,6 mm; wysłany jest nabłonkiem dwurzędowym.

W najądrzu następuje wchłanianie płynu kanalikowego, wydzielanie szeregu substancji (np. immobiliny hamującej ruch plemników, kamityny warunkującej prawidłową funkcje komórek mięśniowych itp.) oraz magazynowanie plemników. Plemniki magazynowane są w końcu przewodu najądrza oraz w początkowym odcinku nasieniowodu. Podczas eiakulacj i (wytrysku) przesuwane są (przez skurcze przewodu) do nasieniowodu, a następnie wzdłuż nasieniowodu. W międzyczasie do najądrza napływa nowa porcja plemników. U człowieka trzeci wytrysk w ciągu doby z reguły nie zawiera już plemników.

8.8.8.1.3. Nasieniowód (łac.-.ductus deferens)

Od każdego najądrza odchodzi jeden nasieniowód, który dochodzi do przewodu wytryskowego przebiegającego przez gruczoł krokowy. Ma on długość od 50 do 60 cm, średnicę ok. 3 mm i światło 0,5 mm. Ściana nasieniowodu składa się z trzech warstw: błony śluzowej (pokrytej nabłonkiem dwurzędowym), trójwarstwowej błony mięśniowej i przydanki. U końca nasieniowód ulega rozszerzeniu whańke nasieniowodu (pełniącą także funkcje gruczołu), za którą dołącza do końców ki nasieniowodu przewód pęcherzyka nasiennego. Od miejsca wnikania przewodu pęchei/yka