DSCN6720 (Kopiowanie)

Ryc. 8-112. Postacie pęcherzyków jajnikowych i ciałka żółtego (JD)

1.    - pęcherzyk pierwotny:

2.    - pęcherzyk wzrastający;

3.    - pęcherzyk dojrzewający;

4.    - pęcherzyk dojrzały;

5.    - ciałko iółte;

g - komórka płciowa; bp - błona przezroczysta; ki - komórki luteinowe; kp - komórki paraluleinowe; kz - komórki ziarniste.

pierwotne Jest ich stosunkowo najwięcej; mają średnicę od 40 do 70 )im i oddzielone są wyraźną błoną podsta wną od otaczającej pęcherzyk tkanki łącznej (ryc. 8-112). Wewnątrz pęcherzyka znajduje się komórka płciowa -owocyt I rzędu -otoczony pojedynczą warstwą płaskich komórek pęcherzykowych (ziarnistych).

Owocyt 1 rzędu znajduje się w stadium zahamowania pierwszego podziału mejotycznego na etapie profazy w stadium diplo-tenu. To przedłużone stadium określane jest mianem diktiotenu i trwa do momentu zapłodnienia komórki jajowej. Dopiero po zapłodnieniu komórka kończy podział mejotyczny. Jak widać, niektóre owocyty I rzędu mogą pozostawać w stadium spoczynkowym po kilkadziesiąt lat

Tuż przed urodzeniem w jajnikach ludzkich noworodków żeńskich wszystkie (lub prawie wszystkie) komórki jajowe znajdują się w pęcherzykach pierwotnych i są w stanie diplotenu.

Przed okresem dojrzewania płciowego, w wieku 6-8 lat, niektóre z tych pęcherzyków mogą rozpoczynać wzrost, ale szybko ulegają zanikowi fatrezii). Jednak w czasie rozwoju produkują niewielkie ilości hormonów płciowych, co powoduje rozwój drugo-rzędowych cech płciowych żeńskich. Dopiero w okresie dojrzałości płciowej, wraz z cyklicznym uwalnianiem hormonów gona-1_ dotropowych przysadki, możliwy staje się wzrost i rozwój pęcherzyków jajnikowych. Jednak i wówczas większość owocytów I rzędu rozpoczynających wzrost ulega zanikowi. Dalszy rozwój pęcherzyków jajnikowych polega na zmianach zarówno w samej komórce jajowej, jak i w otaczających ją komórkach warstwy ziarnistej. Zahamowana w stadium diktiotenu komórka zwiększa 2-3-krotnic swoją objętość. Pomiędzy nią, a otaczającymi komórkami pęcherzykowymi pojawia się substancja, będąca zawiązkiem przyszłej osłonki przeźroczystej (przejrzystej). Komórki pęcherzykowe z płaskich stają się sześcienne lub walcowate, tworząc warstwę ziarnistą, złożoną z kilku pokładów komórek. Jest to etap pęcherzyka jajnikowego wzrastającego (ryc. 8-112). Następnie pomiędzy komórkami warstwy ziarnistej pojawiają się wolne przestrzenie i w końcu wytwarza się przestrzeń wypełniona płynem pęcherzykowym, a owocyt I rzędu wraz z otaczającymi go komórkami ziarnistymi zostaje zepchnięty na biegun pęcherzyka, tworząc tam tzw. wzgórek iaionośny (ryc. 8-112). Jednocześnie tkanka łączna wokół pęcherzyka tworzy tzw. osłonkę pęcherzyka, z czasem zbudowaną z warstwy wewnętrznej i zewnętrznej. Komórki osłonki produkują żeńskie hormony płciowe - estrogeny. Ten etap określamy mianem pęcherzyka jajnikowego dojrzewającego. Natomiast dojrzały pęcherzyk jajnikowy (dawniej zwany pęcherzykiem Graafa, od nazwiska Rćgniera de Graaf. ur. 1641. zm. 1673. holenderskiego lekarza i anatoma, który po raz pierwszy opisał tę strukturę w roku 1672) powstaje wówczas, gdy owocyt 1 rzędu kończy swoje stadium przedłużonego diplotenu. Prawdopodobnie moment len uzależniony jest od nasilenia wydzielania hormonu luteinizująccgo (LH) przez przysadkę. Następnie owocyt kończy swój pierwszy podział mejotyczny, w wyniku czego powstaje Itaplo-I ddny owocyt II rzędu i ciałko kierunkowe 1. Ciałko kierunkowe zawiera połowę materiału genetycz-i Kgu.lccz jedynie niewielką ilość cytoplazmy. Owocyt li rzędu rozpoczyna natychmiast drugi po-| fael mejotyczny, który w niewyjaśniony do dzisiaj sposób zostaje zahamowany w stadium I mnafa/y Podział ten może zostać zakończony, jeżeli owocyt II rzędu ulegnie zapłodnieniu.

bujr/ały pęcherzyk jajnikowy ma średnicę 10-15 mm i zwykle tworzy uwypuklenie na powierzchni I KHjg Komórka jajowa znajduje się we wzgórku jajonośnym, oddzielona osłonką przejrzystą od *«W»ek ziarnistych, tworzących wokół niej wieniec promienisty. W warunkach prawidłowych