DSC
31 resize

WYBRANE KONCEPCJE I TEORIE ROZWOJU CZŁOWIEKA

W poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, jak przebiega rozwój, jakie rządzą nim prawa, jakie są warunki, przyczyny i mechanizmy zmian rozwojowych — psycholodzy konstruowali rozmaite teorie wyjaśniające. W literaturze psychologicznej istnieje wiele propozycji teoretycznych, wiążących się zazwyczaj z określonymi kierunkami w psychologii. Nie są to jednak pełne

1    do końca sprawdzone teorie, lecz zazwyczaj pewne koncepcje lub modele rozwoju człowieka. Przyjmują one najczęściej za podstawę rozważań wybraną dziedzinę czy aspekt ontogenezy np. rozwój procesów poznawczych lub rozwój osobowości jednostki.

Teorie rozwoju spełniają ważne funkcje w procesie naukowego opracowania wiedzy na temat rozwoju człowieka.

2    Organizują dostępną wiedzę na temat zjawisk rozwojowych w pewną całość, co pozwala na ich wyjaśnienie i zrozumienie.

4    Pozwalają formułować hipotezy i przewidywania na temat zmian w funkcjonowaniu i rozwoju człowieka.

5    Decydują o wyborze określonego sposobu badania zmian rozwojowych, gromadzenia i analizowania danych.

Wyróżnić można następujące grupy koncepcji:

1. Psychodynamiczne. Koncepcja rozwoju osobowości i rozwoju psychoseksualnego Freuda, koncepcja indywiduacji Junga i koncepcja rozwoju psychospołecznego Eriksona.

Teoria Freuda. Rozwój i zachowanie człowieka zdeterminowane jest siłami i procesami nieświadomymi (nieświadoma motywacja), kierowane przez podświadomość oraz warunkowane działaniem mechanizmów obronnych. Najistotniejszym regulatorem zachowania są doświadczenia z dzieciństwa, nabywane podczas kontaktów społecznych, szczególnie w interakcjach z rodzicami. Poglądy Freuda przyczyniły się do zrozumienia roli wczesnych doświadczeń i znaczenia wczesnodziecięcych urazów i konfliktów dla blokady