DSC00 (13)

tego okresu - zalew nazywania, który prowadzi niektórych do zastanawiania się, czy historia, w swojej pomysłowości, nie spojrzy wstecz i nie nazwie nas Erą Nazywania, Teza o społeczeństwie sieci jest częścią tęj galaktyki prób definitywnego uchwycenia tego, co jest pomiędzy, a nasz sposób rozumienia tego pojęcia skorzysta z wzięcia pod uwagę konstelacji dyskursów, do których dość mocno się ono odnosi, zarówno teoretycznie, jak i historycznie. W tej części chciałbym szczególnie zwrócić uwagę na następujące dyskursy polegąjące na mianowaniu i nadawaniu znaczeń: postindustrializm, społeczeństwo informacyjne, post-fordyzm, postmodernizm i globalizacja.

Na początku powinno się podkreślić, iż każde z wymienionych sformułowań, włącząjąc w to „społeczeństwo sieci”, gromadzi w sobie szereg wysiłków mąjąęych na celu oddanie stanu ducha właściwego sytuacji, która nastała w rezultacie realizacji lub, jak kto woli, wyczerpania nowoczesnego projektu Zachodu. W zachodnim świecie nowoczesność jest, pośród innych rzeczy, epoką uprzemysłowienia technologicznego, podziałów klasowych, masowych społeczeństw oraz rynków, walczących ze sobą ideologii oraz władzy politycznej zorganizowanej na szczeblu terytorialnym odnoszącym się do suwerennych państw narodowych. To, czy ten okres słabnie czy też powoli zanika, jest tematem głębokiej, acz nierozwikłanej spekulacji i debaty intelektualnej. Pewne jest to, że te zmiany i odchylenia zostały odnotowane na różnych płaszczyznach tej trąjektorii, a każde z tych odchyleń zostało przyozdobione swoją własną nazwą.

Postindustrializm

Industrializm narodził się w osiemnastym stuleciu, dojrzewał w dziewiętnastym, by osiągnąć swoją kulminację w dwudziestym. W jego centrum znąjdował się zestaw wydąjnych praktyk, które przyniosły ze sobą określony zakres społecznych form zorganizowania i opierały się na nim: industrializm kojarzony jest z kopalniami i fabrykami, ośrodkami miejskimi, podziałami klasowymi i rynkami masowej konsumpcji. Zmotywowany przez apetyty klasy burżuazyjnej, wyzwolonej z feudalnych ograniczeń stosunków własnościowych (w modelu kapitalistycznym) czy też przez racjonalny egalitaryzm awangardowej elity, nieskorumpo-wanej przez osobisty interes (w modelu socjalistycznym), a także ożywiony pracą klasy pracującej przekształconej z chłopstwa z obszarów wiejskich w miejski proletariat, „industrializm” określił ekonomiczny wizerunek nowoczesności. Podstawowa zasada industrializmu rozumianego jako model ekonomiczny była dość prosta: przystosować ludzką pracę (esy to bezpośrednio, czy przy zastosowaniu technologii) do przekształcenia podstawowych zasobów w produkty, które mogą być rozpowszechniane i nabywane - przynosząc zysk, jak to ma miejsce w przypadku towarów rynkowych w modelu kapitalistycznym, lub sprawiedliwie, jak to ma miejsce w przypadku centralnie dystrybuowanych dóbr w modelu socjalistycznym. Industrializm dążył do udoskonalenia pod wieloma względami, włączając w to mechanizację, racjonalizację i standaryzację produkcji, podniesienie poziomu wytwarzania energii elektrycznej, skuteczną eksploatację coraz większego wachlarza zasobów naturalnych oraz organizację masowych narodowych rynków w sposób zapewniający konsumpcję wytwarzanych produktów (Landes 1969). Produkcja przemysłowa stała się motorem, który napędził niewiarygodny wzrost ekonomiczny - nierówno dzielony, co dotyczy zarówno społeczeństw kapitalistycznych, jak i komunistycznych - który stal się ozdobą nowoczesnego Zachodu.

Teorie postindustrialne próbowały oddać przekształcanie się gospodarek i społeczeństw przemysłowych w coś, co w tamtym czasie było nieznaną przyszłością. Kiedy lata sześćdziesiąte otwarły drogę latom siedemdziesiątym, a rozwój państwa dobrobytu nabrał tempa w wielu krąjach kapitalistycznych, autorzy tacy jak Alain Touraine (1971) czy Daniel Bell (1973) usiłowali pokazać, co rozumieją jako zasadnicze przesunięcie w paradygmacie industrialnym. Według tych autorów niektóre kluczowe zmiany składały się na wyraźny sygnał oznacząjący transformację. Obejmowały one odwrócenie kierunku zmian zachodzących w post industrialnych społeczeństwach, od produkcji materialnej w stronę dostarczania usług, mąjących stanowić podstawową działalność gospodarczą oraz źródło dobrobytu, a także odpowiednio jskupify uwagę na wykorzystywaniu informacji i wiedzy

13