DSC
85 (9)

1

106    4. Menaohlnony witaminy K

4.7. Występowanie w przyrodzie

i zawartość w produktach spożywczych

Witaminy K są szeroko rozpowszechnione w komórkach mik_r, mów, roślinach i organizmach zwierzęcych.    ^1,1

Filochinon - witamina K, - występuje w święcie roślinnym, a u

ności w warzywach liściastych, natomiast mcnachinony - witaminy u' '*'

- jako produkty działalności życiowej mikroorganizmów, w iy_m mikroflory jelitowej ludzi i zwierząt, są obecne przede wszystkim w _% i innych wewnętrznych organach. Ogólnie można stwierdzić, że K zawarta w produktach spożywczych jest stosunkowo odporna na clz_ta|. ciepła i innych czynników służących utrwalaniu żywności, aczkolwiek d»_nt * ten temat są skąpe i badania w tym zakresie powinny być rozszerzo_ne''

^wiS

Tabela 4.1

Zawartość witamin K w wybranych produktach spożywczych [4, 9, 13, ig]

Rodzaj produktu

Zawartość witamin K [pg w 100 g]

A.    Owoce banany gruszki jabłka pomarańcze truskawki

B.    Warzywa brokuły brukselka fasola zielona groch jarmuż kalafior kapusta marchew ogórki pomidory rzeżucha sałata szpinak ziemniaki

C.    Zboża i przetwory zbożowe chleb

kukurydza

otręby

owies

pszenica

0,5

3

4 1.3 14

210

230

45

28

500

190

150

13

30

48

200

200

350

0,5

<10

4

83

63

20

Rodcaj produktu	Zaw&rtofć witamin K ftig w 100 g)
Hf^0
	0,6
«*wofea kurcząt	so |
wieprzowa	68
Mtroba wołowa	104
Kabiał	\
	50
oikko krowie	4
—	10—50
m	10-50
Łbm
herbata zielona	> 100
kawa	10-50

Z tabeli 4.1 widać wyraźnie, że zielone warzywa liściaste są bogatym źródłem witaminy K.. Żywność pochodzenia zwierzęcego, a więc mięso i nabiał, stanowią średnie źródło, natomiast owoce i zboża są raczej ubogim źródłem tej witaminy.

W wątrobie ludzi i zwierząt obok filochinonu, pochodzącego ze spożytych warzyw, występują menachinony o zróżnicowanej długości łańcucha bocznego, syntetyzowane przez mikroflorę jelitową.

4.8. Rola biologiczna

Proces krzepnięcia krwi jest procesem bardzo złożonym i wieloetapowym. Mówi się o kaskadowym jego charakterze, albowiem każdy z kolejnych czynników krzepnięcia krwi jest aktywowany przez swego poprzednika, z wyjątkiem pierwszego, którego tworzenie jest inicjowane w inny sposób.

Skrzep konieczny do zaczopowania uszkodzonego naczynia krwionośnego i zatamowania krwawienia zbudowany jest z nierozpuszczalnego w wodzie włókienkowego białka — fibryny, która tworzy się z rozpuszczalnego białka fibrynogenu pod działaniem enzymu — trombiny. Ten etap kaskadowego procesu krzepnięcia jest najlepiej poznany i wiadomo, że do syntezy prekursora trombiny, a mianowicie — protrombiny niezbędna jest witamina K.

Niezależnie od tego witamina K bierze również udział w tworzeniu kilku innych czynników krzepnięcia krwi.

Powstawanie fibryny można zilustrować za pomocą uproszczonego schematu przedstawionego na rysunku 4.15.