DSC81

Retrakcja dziąsła brzeżnego, czyli dosłownie jego „skurczenie” (zmniejszenie ; objętości) jest pojęciem umownym i obejmuje tylko część tego skomplikowanego* procesu. Jak wykazały liczne badania ankietowe jest jednak terminem doskona-^ le rozpoznawalnym przez lekarzy stomatologów w wielu krajach [1-6]. Wcześniej używano takich określeń, jak np. „przemieszczenie tkanek dziąsła” czy „realizacja dostępu do granic preparacji”, które definiują mechaniczną stronę tego postępowania. W sytuacji, kiedy do działania mechanicznego dodano oddziaływanie środków chemicznych, zaistniała możliwość osiągnięcia skurczu tkanek miękkich dziąsła brzeżnego, co jest jednoznaczne z pojęciem retrakcji. W ujęciu klinicznym celem wykonania tego zabiegu jest osiągnięcie dostępności, widoczności i suchości w rowku dziąsłowym w wyniku czasowego przemieszczenia lub/i obkurczenia tkanek dziąsła^ brzeżnego z jednoczesną kontrolą nad suchością w rowku dziąsłowym, a wszystkie metody, które do tego celu prowadzą można nazwać metodami retrakcji. Za metody retrakcji uważa się również trwałe usunięcie nadmiarów lub przerostów dziąsła ruchomego.

We współczesnej stomatologii retrakcja dziąsła brzeżnego jest niezbędna dla zabiegów diagnostycznych, profilaktycznych i leczniczych wykonywanych w zakresie rowka dziąsłowego i jego okolic. Przydatność retrakcji jest związana ze specyfiką postępowania klinicznego. Jak wykazały badania ankietowe przeprowadzone przez Nowakowską i wsp. w 2004 r. wśród polskich lekarzy stomatologów wszystkich specjalności, 76,6% badanych deklarowało stosowanie zabiegu retrakcji w swoich praktykach [6]. Następnie określono częstość wykonywania tego zabiegu podczas postępowania klinicznego w różnych dyscyplinach stomatologicznych i wówczas okazało się, że najczęściej lekarze decydują się na retrakcję wolnego brzegu dziąsła przed wykonaniem wycisku w celu uwidocznienia granicznej linii szlifowania (80,9% ankietowanych) oraz w stomatologii zachowawczej i endodoncji podczas zabiegów związanych z leczeniem próchnicy i jej powikłań w czasie opracowania ubytków klasy II, III lub V wg Blacka (80,0%). W ortodoncji retrakcja umożliwia przygotowanie suchych powierzchni zębów w celu adhezyjnego osadzania elementów aparatów stałych, może też poprzedzać niektóre zabiegi periodontologiczne, ale w tych dyscyplinach jest rzadziej stosowana.

Retrakcja dziąsła brzeżnego okazała się niezbędna, szczególnie w protetyce stomatologicznej, gdy dyscyplina ta stanęła wobec problemu przeniesienia warunków anatomiczno-fizjologicznych z jamy ustnej do laboratorium, a granice preparacji tkanek twardych zębów przesunęły się do obszaru wewnątrz rowka