DSC�74

_rtj_vi wie wszystko i zna nawet domówność przysięgającego, • _ewcntualne narzędzie kary; najbardziej    "J"; ,fj„ ,nlemin -W m» * W

_k„v»op,ry„er.a »»» M

„“'“'mienia *" -i aamoi.tnic. Icez wspólnie z Zeusom i Ho-

,5.36 i nast.). nie z tego też tytułu co tamte bóstwa - świetlane dlatego wszystkowidzące - lecz raczej na równi z bóstwami

»—    ³ ™-'«*» !^U.^b ,'f ‘ SrSw.'-^C1 ieiT,™

i aiaiceo wMy»wvwwiu«|vv ---- -

podziemnymi i wodnymi, które wzywa się na świadków przysiąg. jak np. Erynie, rzeka Styks czy rzeki w ogóle (por. rozdz. IX. przyp. 13)⁷⁰. W przysięgach na „Ziemię i Zeusa’’ (Eurypides, Elektra, 1177 i nast.), na „Zeusa Horkiosa i obszar ziemi’’ (Eurypides, Hipolit, 1025) Ziemia tylko współuczestniczy we wszechwiedzy będącej udziałem Zeusa (nieba), tak samo jak to się dzieje z istotami boskimi typu pojedynczego i podwójnego reprezentującymi jedność wszechświata wynikającą z dualizmu nieba i ziemi — jak „Niebo-Ziemia” (Djawapriihwi) wszechwiedzący (viśvavedas) w Rig-Weda 6.70,6, jak Gawang („Ziemia-Niebo”) szczepu Konyak Naga, jak Apna-Apha („Nasza Matka — Nasz Ojciec”) u Oiratów z wyspy Kisar itp. Niebo jest tym nośnikiem wszechwiedzy i tylko od niego atrybut ten udziela się drugiej osobie dwumianu, Ziemi. Jeśli Ziemia widzi, to nie sama przez się, lecz dzięki słońcu („per quem videt omnia tellus”: Owidiusz, Metamorfozy, 4.227). Słońce jest okiem świata, nie okiem samej ziemi. Wyjątkowo, w jednym tylko micie kosmogonicznym — Jorubów — słońce występuje jako oko ziemi, ale odnosi się to do tpoki pierwotnego chaosu, zgodnie z rudymentarną logiką pierwotnego umysłu, który pojmuje świat obecny jako odwrócenie świata pierwotnego, chaos jako antytezę kosmosu, z niebem na miejscu ziemi i odwrotnie, słońcem na miejscu księżyca i od-

tvlkoⁿ'nier ^ ^{naSZym Przypadku} - ^{ze sloń}<™ będącym (ale

Sr^rS¹,^P^^CZaSem) °^kiCm °^duduy' ^Ziemi*- która

początek światu ^h'^NlebU.' ^{W momencic} rozłąki; rozłąka ta dała początek światu w jego obecnej postaci«

boskoti.^j^e^bda^atsTe^bUtyt^bOSkiC ** ^nieod^zne od samej idei

w odnwi d„ 1 « '1T ^d“    ^Z"^mi' •**

dzony. „Pojęciu wsyv m, * , *^{n ne} ^^est dostatecmłe stwier-

^wwystkowidinni«, wncohwiodzy i ,v»»n*n*w

18