DSC�17 (2)

żali sobie Amona jako pneuma, jakkolwiek identyfikowali go ze swoim Zeusom, który nie jest bogiem wiatru, lecz najwyższym bogiem niebios °³.

Imię Anuln znaczyło w języku Egipcjan ..ukryty”, „niewidzialny” °⁴. „Ktoś jest Anuln — czytamy w pewnym hymnie — który kryje się (imn) przed ludźmi i przed bogami: jego wygląd jest nieznany” °\ Amon jest tym, „którego imię jest ukryte”, jest „stwórcą wiatru, postać jego jest nieznana, kryje ją przed swymi synami”; „nikt nie zna ilości jego kolorów”; jest „ukrytą duszą”⁹⁽ⁱ. Często niewidzialności jego postaci przeciwstawia się słyszalność jego głosu: „słyszy się jego głos, ale się go nie widzi”⁰⁷; Amon-Ra jest „potęgą głosu, którego się nie słyszy”⁰⁸. Z pomocą przychodzi tu porównanie z jednym z bóstw babilońskich, Enlilem (rozdz. III). Enlil także jest niewidzialny:

„Jego słowa mają korzenie głębokie jak dusza, której wnętrza nikt dostrzec nie zdoła;

... jego słowa nikt nie widzi i nikt nie przepowiada;

... słowo Pana to huragan, który się zrywa i zasłania twarz;

... jego słowo to burza;

... słowo Enlila pada z wysokości, choć nikt go nie widzi"^w.

Słowo, czyli istota Enlila, jest niewidzialne: widać tylko jego efekty w postaci huraganu. Enlil jest „panem wiatru”, bogiem wiatru i huraganu, bogiem nieba w jego przejawach atmosferycznych i meteorologicznych.

Wszystko to pomaga nam zrozumieć naturę Amona: Amon też jest bogiem powietrza i wiatru. Jest „ukryty”, gdyż powietrza nie widać; jego głosem, który słychać, jest wycie szalejącego wichru ¹⁰⁰ lub może odgłos grzmotu ¹⁰¹. Tu także widać podłoże uraniczno-meteorologiczne, od którego Amon, jako bóg wiatru, nie da się oddzielić. Znamienna formuła: „głos jego słychać, lecz się go nie widzi” — mogłaby, zdaniem Sethego, być najstarsza ^l0-, i odnosić się początkowo nie do Amona, lecz do jakiegoś innego boga, np. Szu (Sethe), albo raczej, jeśli wolno wysunąć moje własne przypuszczenie, do owego pradawnego boga nieba, który przetrwał, jak widzimy, w niektórych postaciach Morusa ¹⁰³ j&ko „Morus starszy” (llr-wr llaroeris), „Morus najstarszy” (Hr-smśw), „Morus z oczyma nu czole” (Mr chentj-irtj), „Morus bez oczu

59