dupa0017

ro/.pięiość przedziałów klasowych oraz, to, iż, górna granica przedziału poprzedniego nic pokrywa się z dolna granica przedziału następnego. Taki zapis przedziałów klasowych wyklucza niejasność co do umiejscowienia jednostek o określonej wartości. Niejednoznaczny zapis przedziałów klasowych wymaga dodatkowych wyjaśnień. Na przykład na podstawie danych z IM. 12 można zbudować następujący szereg:

Czas wolny (w minutach) (xy>-.r,i)	Liczba osób (",)
0- 60	2
60- 120	8
120- 1X0	18
1X0-240	11
240 - 300	X
300 - 360	3
Razem	50

Z tak skonstruowanego szeregu nic wynika, w którym przedziale znajdują się osoby dysponujące 60, 1X0, 240, 300 minutami czasu wolnego. Ponieważ przyjęło się traktować lak zapisane przedziały jako lewostronnie domknięte, stąd też wymienione wartości cechy są dolnymi granicami przedziałów i dlatego też liczebności w 111 wariancie grupowania różnią się od ustalonych w II wariancie.

Ponieważ manty do czynienia z cechą ilościową ciągłą, możemy również zastosować sposób zapisu klas wartości cechy, w którym granice przedziałów różnią się o 0.1 minuty.

Czas wolny (w minutach) (*," - Jr,-t)	Liczba osób (n,)
0,1- 60	„ 3
60.1 - 120	7
120,1 - 1X0	20
1X0,1-240	10
240.1 -300	8
300.1 -.360	2
Razem	50

W PI. 16 pokazano, że sposób zapisu granic przedziałów klasowych przy grupowaniu na podstawie cechy ciągłej może mieć różną formę. Natomiast wtedy, gdy podstawą grupowania jest cecha skokowa o dużej liczbie wariantów, granice kolejnych przedziałów muszą różnić się o jednostkę (por. PI.6).

Obok szeregów o równej rozpiętości przedziałów klasowych występują także szeregi rozdzielcze o nierównych przedziałach. O takiej budowie szeregu mogą decydować zarówno względy formalne, jak i merytoryczne. Jeżeli w badanej zbiorowości występuje skupienie obserwacji przy niskich wartościach cechy i relatywnie mniejsza liczba obserwacji przy wysokich wartościach cechy, szereg rozdzielczy' ma zazwyczaj przedziały o różnej rozpiętości - im wyższe wartości cechy, tym rozpiętości przedziałów są większe. W takich szeregach zwykle ostatni przedział jest „otwarty”, tzn. nic ma określonej górnej granicy. Oznacza to, że w zbiorowości występują stosunkowo nieliczne jednostki o wartościach cechy wyraźnie różniących się od wartości obserwowanych u większości jednostek zbiorowości. Ilustrację stanowi tutaj szereg prezentujący stnikturę indywidualnych gospodarstw rolnych.

IM.17. Indywidualne gospodarstwa rolne w Polsce w czerwcu 1992 r. według powierzchni użytków rolnych (źródło: Rocznik Statystyczny GUS 1993. s. 325):

Powierzchnia w ha •Wn ~ Wi	Odsetek gospodarstw
1.01 - 1,99	17,8
2,00- 4.99	35,3
5,00- 6.99	14,8
7,00- 9.99	14,8
10,00- 14.99	11.3
15.00 i więcej	6.0
Razem	100.0

Budowa szeregu o nierównych rozpiętościach przedziałów może też wynikać ze względów merytorycznych, jako następstwo wyodrębniania podgrup jednorodnych z punktu widzenia realizacji celu badania. Jako przykład może posłużyć szereg prezentujący ludność Polski pogrupowaną według klas wieku.

29