ET1

3.2. Rodzaje funkcji pełnionych przez turystykę 41

która będzie w stanie zaspokoić popyt zgłaszany przez turystów i zwiększony popyt ludności miejscowej, wynikający ze wzrostu dochodów, konieczne jest zwiększenie produkcji różnorodnych dóbr. Udostępnienie wszystkich niezbędnych towarów i usług generuje zapotrzebowanie na pracę w kolejnych sektorach gospodarki i uruchamia efekt mnożnikowy²³.

System świadczenia usług turystycznych oraz proces tworzenia nowych elementów zagospodarowania przestrzennego przynosi określone przychody do lokalnego budżetu. Wraz ze wzrostem liczby odwiedzających zwiększają się przychody regionu w wyniku transferu środków pieniężnych z miejsc stałego zamieszkania turystów do regionu recepcji turystycznej. Wpływy do budżetu, generowane przez sektor turystyczny, pochodzą z: szeroko rozumianych wydatków turystów, świadczenia usług przez organizatorów podróży, świadczenia usług transportowych przez własnych przewoźników, działalności pozostałych miejscowych podmiotów gospodarczych, których działalność bezpośrednio lub pośrednio jest związana z turystyką, dochodów ludności miejscowej.

Wzrost przychodów lokalnych umożliwia finansowanie wielu przedsięwzięć społeczno-gospodarczych związanych często z infrastrukturą usługowo-komunalną przeznaczoną dla miejscowej społeczności i turystów. Podejmowane inwestycje stwarzają ponownie zapotrzebowanie na pracę, towary i usługi. Dodatkowo system nowo powstałej, nowoczesnej infrastruktury może być wykorzystany nie tylko przez turystykę, ale także przez inne rodzaje działalności. Udostępnienie dobrych warunków funkcjonowania (rozwinięte sieci m.in. transportu, telekomunikacji i bankowości) stwarza szansę na pobudzenie aktywności innych gałęzi gospodarki regionalnej, a także przyciągnięcie spoza regionu inwestorów, którzy chętnie ulokują swoją działalność w' regionie dobrze przygotowanym od strony formalnej i infrastrukturalnej. Zgodnie zaś z regułą korzyści urbanizacji i lokalizacji²⁴ zainicjowane zostaną procesy kooperacji i koncentracji, które przyciągną do regionu kolejne przedsiębiorstwa i gałęzie gospodarki.

Konsekwencje rozwoju turystyki mogą zostać zdyskontowane zarówno przez obszary recepcji, jak i emisji turystycznej (korzyści w obszarach tranzytowych są nieporównanie mniejsze). Prowadzona w regionach polityka turystyczna może prowadzić do walki konkurencyjnej o świadczenie usług i produkcję na rzecz konsumpcji turystycznej, jeżeli oba regiony są zainteresowanie tego typu działalnością.

Dochodzi również do wtórnej redystrybucji dochodu narodowego, gdyż obszary recepcyjne najczęściej charakteryzują się niższym poziomem rozwoju gospodarczego niż obszary emisyjne. Dokonuje się to za pośrednictwem różnych form transferu turystycznego (pieniądze zarobione w regionie bogatszym są wydawane w regionie biedniejszym) i pomaga w zmniejszaniu dysproporcji regionalnych w zakresie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego, a tym samym poziomu życia ludności.

Rozwój turystyki nie ma jednak tylko jednostronnego, pozytywnego wymiaru. Wzrost potencjału gospodarczego regionu, stwarzający coraz lepsze warunki rozwoju przedsiębiorczości społeczności lokalnej oraz powodujący podniesienie stopy życiowej w regionie, może mieć także negatywne konsekwencje.

²³    Problem szczegółowo omówiono w rozdziale czwartym.

²⁴    Określanych łącznie jako efekty zewnętrzne skali (lub efekty aglomeracji).