ET5

3.2. Rodzaje funkcji pełnionych przez turystykę 35

Funkcja wypoczynkowo-zdrowotna jest konsekwencją realizacji jednego z podstawowych celów stawianych przed turystyką, którym jest regeneracja sił fizycznych i psychicznych człowieka następująca poza miejscem stałego zamieszkania. Połączenie funkcji wypoczynkowej i zdrowotnej turystyki jest możliwe, gdyż funkcja wypoczynkowa przyczynia się do poprawy stanu zdrowia człowieka, a funkcja zdrowotna (w większości przypadków) dla osiągnięcia optymalnych efektów wymaga wypoczynku.

Funkcja wypoczynkowo-zdrowotna ma na celu zapewnienie odzyskania sił, możliwego dzięki właściwie realizowanemu wypoczynkowi, którego celem jest likwidacja zmęczenia przejawiającego się zróżnicowanymi zmianami biochemicznymi i fizjologicznymi organizmu oraz ich odbicia w sferze subiektywnych odczuć człowieka. Skuteczny wypoczynek prowadzi do usunięcia tych zmian i pełnego przywrócenia obniżonej przez zmęczenie sprawności organizmu, zarówno fizycznej, jak i umysłowej¹. Z fizjologicznego punktu widzenia wypoczynek może przybierać formę bierną, gdy następuje minimalizacja aktywności fizycznej i umysłowej (np. turystyka wypoczynkowa, agroturystyka), bądź czynną, gdy podejmowana jest aktywność fizyczna lub umysłowa o różnej intensywności, ujęta w ramy zorganizowanych zajęć (np. turystyka kwalifikowana). Równie istotnym aspektem funkcji wypoczynkowej, jak likwidacja skutków zmęczenia pracą zawodową, jest przywracanie równowagi psychofizycznej. Bardzo często bowiem w realiach współczesnego świata człowiek traci poczucie panowania nad procesami, w których na co dzień uczestniczy, przez co narażony jest na frustrację, konflikty z otoczeniem i samym sobą². Wyjazd turystyczny pozwala na odzyskanie równowagi i poczucia wewnętrznej kontroli nad własnym życiem.

Jednocześnie likwidacja zmęczenia jest obecnie tylko jednym z efektów szeroko rozumianego wypoczynku, który powinien służyć także rozwojowi osobowości, zwiększaniu sprawności fizycznej oraz profilaktyce zdrowotnej, przez co łączy się ona z funkcją zdrowotną turystyki, której głównym celem jest dążenie do poprawy stanu zdrowia człowieka (turystyka zdrowotna). Zagrożenia zdrowia (poza czynnikami indywidualnymi) w dużej mierze wynikają z zagrożeń środowiskowych towarzyszących współczesnej cywilizacji, których konsekwencje tworzą układ czynników agresywnych, wywołujących zagrożenia warunków zdrowotnych. Potrzeba zachowania w takich warunkach dobrego zdrowia wymaga czasowego oderwania od warunków codziennej egzystencji, co może być realizowane przez wyjazdy turystyczne. Zmiana otoczenia na inne, zwykle bardziej przyjazne człowiekowi, czystsze i bardziej atrakcyjne, zapewnia możliwość realizacji funkcji zdrowotnej. Służą temu również nowe formy turystyki pojawiające się w ramach turystyki zdrowotnej, obejmujące poza znanymi od dawna wyjazdami do uzdrowisk również pobyty w ośrodkach SPA^S, korzystanie z wczasów odchudzających czy odmładzających.

1

   T. Łobożewicz, G. Bieńczyk, Podstawy turystyki, Wyższa Szkota Ekonomiczna w Warszawie, Warszawa 2001, s. 55.

2

   W. Alejziak, Turystyka..., op. cit., s. 34.

^s SPA z łaciny oznacza „Sanus Per Aquam”, czyli „Zdrowie przez Wodę”. Idea SPA łączy rozmaite sposoby pielęgnacji poprzez odpowiednio dobrane zabiegi, najczęściej oparte na terapiach wodnych i masażach. Programy pielęgnacyjne SPA dbają nic tylko o właściwą kondycję całego ciała (nawilżanie, odżywianie i ujędrnianie skóry), ale i umysłu (relaks, odstresowywanie, pobudzenie lub spokój).