ET5

11.5. Czynniki stymulujące ruch turystyczny w skali międzynarodowej 195

wyjaśniającymi wielkość ruchu turystyki B były: liczba rejestracji nowych samochodów, poziom cen (retail sales) i wielkość kredytów w bankach krajowych {domestic loans). Dla turystyki H największy wpływ ma poziom cen (w gospodarce kraju recepcji), ale liczba rejestracji nowych samochodów i poziom PKB także są istotne. Najbardziej kompleksowo można wyjaśnić ruch turystyczny VFR, którego najważniejszymi czynnikami są: liczba rejestracji nowych samochodów, poziom cen, koszt podróży, poziom PKB, wielkość handlu i współczynnik zaufania konsumentów²⁴. Dane pochodzą z lat 1978-1997, a praca ogranicza się do badania czynników ekonomicznych²⁵. Należy podkreślić, że turystyka do Nowej Zelandii należy do tzw. turystyki długodystansowej (long-haul tourism), której specyfika nieco różni się od turystyki niewymagającej pokonania tak wielkich odległości.

Czynniki polityczne są utożsamiane z ryzykiem, jakie ponosi turysta decydując się na wyjazd do danego kraju. Może to być wojna, która z reguły uniemożliwia produkcję usług turystycznych, może to być niebezpieczeństwo ataków terrorystycznych czy epidemia. SARS spowodował np. drastyczny spadek ruchu turystycznego w Azji Południowo--Wschodniej. W kwietniu 2003 roku do Singapuru przyleciało o 67% mniej turystów niż rok wcześniej. Inne państwa regionu także zanotowały równie znaczące straty (Hongkong - 64%, Makao - 34%, Indonezja - 49%, Tajwan - 50%, Tajlandia - 40%). Ten region świata w 2003 roku został znacznie bardziej dotknięty przez SARS niż przez wojnę w Iraku. Kryzys w Iraku uderzył przede wszystkim w Bliski Wschód (nałożył się na to nasilający się kryzys palestyńsko-izraelski). Przejawy terroryzmu w 2005 roku są przyczyną spadku zainteresowania przyjazdami turystycznymi do metropolii europejskich (m.in. po zamachach w Londynie) i krajów Bliskiego Wschodu (głównie kurorty egipskie).

Do czynników administracyjnych można zaliczyć: obowiązek posiadania paszportu przy wyjazdach zagranicznych, obowiązek wizowy, meldunku, konieczność wymiany walut, formalności celne, kontrole paszportowe itp. Po 11 września 2001 roku kontrole wjazdowe oraz procedura wydawania wiz w USA zaostrzyły się, co miało niekorzystny wpływ na wielkość ruchu turystycznego. Od 1 października 2003 roku obowiązują wizy dla obywateli polskich podróżujących na Białoruś i do Rosji. Może to znacznie ograniczyć ruch turystyczny pomiędzy Polską a Rosją. Zniesienie kontroli paszportowych oraz wprowadzenie wspólnej waluty w większości krajów europejskich z pewnością stymulowało wzrost ruchu turystycznego w krajach UE.

Czynniki społeczno-kulturowe stanowią o atrakcyjności danego kraju i są w dużej mierze ukształtowane przez historię. Należą do nich np. utrwalony wizerunek niektórych potraw narodowych, a także charakterystyczne zabytki jako składniki kultury, które również mają wpływ na wielkość popytu turystycznego w danym kraju. W Polsce najważniejszymi wartościami odnajdywanymi przez cudzoziemców są ciągle walory naturalne oraz tradycyjna polska gościnność. Możliwości kreacji nowych elementów, z którymi dane państwo jest kojarzone, są bardzo ograniczone. Uwaga skupia się raczej na

²⁴    Część zmiennych jest ze sobą skorelowana (poziom cen z wielkością PKB i wielkością wymiany handlowej).

²⁵    L.W. Turner, S.F. Witt, Factors Influencing Demami for International Tourism. Tourism Demand Analysis Using Structural Eąuation Modeling Revisited, „Tourism Economics” 2001, nr 1, s. 28-38.