File0045 (2)

klas i kast. Pozatem stwierdzić należy, że z jedności natury ludzkiej wypływa, źe każdy ma prawo do szczęścia osobistego, rozumianego, jako zbliżenie się do absolutnego dobra. To ostatnie stwierdzenie nie oznacza bynajmniej, iż każdy ma w równym stopniu prawo wyboru środków do realizowania tego szczęścia. Prawo bowiem takie równałoby się przyznaniu jednakowej dla wszystkicli zdolności do działania właściwego; temu zaś przeczy życie.

Pęd do wartości bezwzględnych, z chwila znalezienia tych wartości, powoduje jako wyraz naturalnej skłonności, chęć mierzenia posiada nenii probierzami- Do tego jednak celu ująć należy posiadane przez nas sprawdziany w taką formę, która umożliwiłaby stosowanie ich w życiu. Z hierarchji i jedności dobra wynika, że probierz moralnej wartości jednostki jest pierwszoplanowy i winien przedcwszystkiem być brany pod uwagę. Uzasadnieniem tego zapatrywania jest fakt. że braki pod względem etycznym czynią bezprodukcyjną, lub nawet szkodliwą pracę i zdobycze, choćby nawet poważne, osiągane przez jednostkę w dziedzinie rozumu czy woli. Kryterjum dobra narodu, jako podstawy do oceny jednostki, ujawnia się przy stosowaniu go w dw^róch postaciach. Pierwszą będzie badanie, o ile jednostka użytkuje posiadane przez nią wartości dla dobra narodu. Ponieważ jednak w czasach nadchodzących, praca dla dobra narodu jest warukiem dla osiągnięcia szczęścia i celu jednostki, przeto probierz ten. oprócz wyjątkowych wypadków (np.: pustelników). będzie się pokrywać z kryterjum etycznem. Z punktu widzenia moralności jest bowiem także zasadniczem zagad-nicm kwestia, czy w danej jednostce istnieje zdecydowana i zrealizowana wola osiągnięcia swego celu. Druga postać kryterjum dobra narodu występuje w formie probierza intelektualnego. Przyczem należy tu uczynić ważne rozróżnienie. Wartość intelektualna jednostki może występować w dwóch formach: jako zdobycie czy zdolność zdobycia określonej ilości wiedzy teoretycznie czy fachowej — lub jako zdolność do mniej lub więcej doniosłej twórczości w dziedzinie wiedzy teoretycznej czy zawo-

46