filozofia05

metodą poznawczą dającą wgląd w prawdy uniwersalne i wieczne była dialektyka. Pod tym pojęciem rozumiemy zarówno sztukę prowadzenia dialogu, w którym poprzez zbijanie argumentacji przeciwnika dochodzi się do prawdy, jak też taki sposób rozumowania, w którym nie tyle bada się przyczyny i cel zjawisk, ile przede wszystkim logiczne między nimi zależności. Dla Platona prawdziwa filozofia była po prostu dialektyką.

Zagadnienia etyczne - teoria czterech cnót i koncepcja miłości

Platon, kontynuując myśl Sokratesa, podnosił znaczenie cnoty (arete) jako dzielności, szlachetności duszy. Każdej z trzech wyodrębnionych przez niego części duszy odpowiadał określony rodzaj cnoty: cnotą rozumu jest mądrość, popędliwości -męstwo, pożądliwości - panowanie nad sobą, inaczej umiarkowanie. Te trzy cnoty podporządkowane były czwartej - sprawiedliwości, która pojawia się wtedy, gdy każda z części duszy we właściwy sposób kieruje się przynależną jej cnotą. Jest to teoria czterech cnót, zwanych niekiedy kardynalnymi. A zatem poglądy etyczne pokrywały się u Platona z antropologicznymi, a równocześnie zostały powiązane z kwestiami epistemologicznymi. Poznanie niezawodne i prawdziwe było bowiem możliwe wówczas, gdy duszy udawało się uniezależnić od ograniczeń i potrzeb ciała, a to z kolei mogło się dokonać wtedy, gdy każda z części duszy realizowała przyporządkowaną sobie cnotę, a cała dusza osiągała stan równowagi i harmonii.

Bardzo ważnym, wspomagającym czynnikiem, sprawiającym, że ludziom zależy na dążeniu do prawdy i dobra, był Eros. Właściwością miłości jest to, że podąża ku temu, co piękne i zarazem dobre, a więc w pierwszej kolejności skupia się na dobrach materialnych, na pięknych ludzkich ciałach, ale poznawszy ich niedoskonałość, kieruje uwagę na dobra duchowe, zaczyna dostrzegać piękno dusz, aż w końcu osiąga samą ideę najwyższego piękna i dobra. A zatem to miłość jest tą siłą w człowieku, która pozwala mu wznieść się ponad doczesny, materialny, niedoskonały świat i osiągnąć świat prawdziwych, wiecznych i niezmiennych wartości.

Zagadnienia polityczne - koncepcja idealnego państwa Swoje koncepcje etyczne przekładał Platon na polityczne. Poszukiwał idealnego ustroju państwowego, czyli takiego, w którym możliwe byłoby dążenie do doskonałości i realizowanie Idei Dobra. Potrzeba istnienia państwa wynikała z tego, że człowiek jako jednostka był zbyt słaby i niewystarczalny, by indywidualnie realizować jakieś wyższe cele. Musiało to być państwo urządzone w sposób racjonalny i przypominać funkgonujący niezawodnie mechanizm. Jego mieszkańcami mogliby być tylko d, którzy są niezbędni; Platon, stosując zasadę podziału pracy, doliczył się trzech stanów: 1) ci, którzy z racji swoich szczególnych uzdolnień intelektualnych sprawują rządy,