1213015030

Krakoioska filozofia przyrody w okresie międzywojennym 233

Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego uchwalił rozpoczęcie roku akademickiego w listopadzie. Otwarcie Uniwersytetu nie było uzgodnione z władzami okupacyjnymi. Reakcją władz był nakaz zwołania na dzień 6 listopada zebrania wszystkich profesorów i wykładowców uczelni Krakowa. Wszyscy uczestnicy tego zebrania zostali aresztowani i przewiezieni do obozu w Sachsenhausen. Wśród aresztowanych znalazł się również Joachim Metallmann. Interwencja rodzin uwięzionych, wielu środowisk naukowych z Europy i Ameryki oraz działania podjęte przez polski rząd emigracyjny spowodowały, że 8 lutego 1940 r. znaczna część aresztowanych została zwolniona. Wśród zwolnionych nie było jednak Metallmanna. Był on Żydem, nie istniały więc praktycznie żadne szanse na jego uwolnienie. Metallmann przebywał w Mauthausen, a potem w Dachau, ale ostatecznie został przewieziony do Buchenwaldu, gdzie 21 sierpnia 1942 r. został zamordowany⁵⁵. Fakt ten odnotowano na jego karcie obozowej nr 7927. Niedługo potem została zamordowana również jego żona.

5. Zygmunt Zawirski

Zygmunt Michał Zawirski urodził się 29 września 1882 r. w Bere-zowicy Małej koło Zbaraża. Jego ojciec, Jan Buchowiecki, po powstaniu styczniowym, w którym brał udział, zmienił nazwisko na Zawirski⁵⁶. Zygmunt odbył studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego w latach 1901-1906; brał udział w seminarium prowadzonym przez Kazimierza Twardowskiego. W 1910 r. obronił pracę doktorską pt. O ilości praw kojarzenia przedstawień. Studia uzupełniał w Berlinie i Paryżu. Habilitację uzyskał na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1924 r., przedstawiając pracę Metoda aksjomatyczna a przyrodoznawstwo⁵⁷. Odczyt habilitacyjny wygłosił na temat „Związek zasady przy czyn owości z zasadą względności"⁵⁸. Do 1928 r. wykładał we Lwowie, a potem na Uniwersytecie Poznańskim, skąd w 1937 r. został powołany na profesurę w Uniwersytecie Jagiellońskim. Wkrótce potem został prezesem Krako-

⁵⁵    Por. J. August, Sonderaktion Krakau. Die Verhaltung der Krakauer Wissenschaftler am 6 Nooember 1939, Hamburger Edition, Hamburg 1997, a także: Podstępne uwięzienie profesorów Uniwersytetu jagiellońskiego i Akademii Górniczej (6 XI 1939). Dokumenty, red.: J. Buszko, I. Paczyńska, nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1995.

⁵⁶    Obszerniejszy życiorys Zygmunta Zawirskiego można znaleźć w: Synteza filozoficzna Zygmunta Zawirskiego. Czwórgłos w 110. rocznicę urodzin {]. ]. Jadacki, „Życie"), „Przegląd Filozoficzny - Nowa Seria" 2, 1993, s. 80-82.

⁵⁷    Praca ta została opublikowana w „Kwartalniku Filozoficznym", cz. I: 1, 1923, s. 508-545; cz. II: 2, 1924, s. 1-58; cz. III: 2, 1924, s. 129-157.

⁵⁸    „Kwartalnik Filozoficzny" 8, 1924, s. 397-419.