filozofia31

^iTł i nieprawość. Historia ludzkości sprowadza się do walki między tymi dwiema ^fecznośdami, zaś pojedynczy człowiek znajduje się w oku tego odwiecznego iMBfikru między dobrem a złem, i czyniąc użytek ze swej woli, musi dokonać wyboru, pt desti ze stron chce się opowiedzieć.

■tapsTYTi, wzorując się na biblijnej opowieści o sześciu dniach stworzenia, podzielił ■łtóaeię ludzkości na sześć epok, każda po tysiąc lat: od stworzenia świata do Noego, puma do Abrahama, do Dawida, do niewoli babilońskiej Żydów, do Chrystusa, szósta A* psruzii, czyli powtórnego przyjścia Chrystusa. Po paruzji miała nastąpić jeszcze epoka wiecznego panowania Królestwa Bożego.

fepetyn był w znacznej mierze neoplatonikiem, to znaczy podtrzymywał przekonanie • Auafamie zarówno w świecie, jak i w człowieku, tyle że wpisanym w doktrynę IHMiiuji.i 11 j chrześcijaństwa. Na ukształtowanie się jego poglądów wpływ miały także •steny filozoficzne, które przezwyciężył, czyli manicheizm i sceptycyzm.

■pływ i recepcja

■■ Augustyn przez wieki uchodził za jednego z najważniejszych filozofów Ansscsańskich, za tego, który przerzucił pomost między filozofią antyku a umacniającym ■nią pozycję w Europie chrześcijaństwem, w pewnym sensie dokonując chrystianizacji pfeakuszmu. Stał się najbardziej wpływowym myślicielem chrześcijańskim aż do czasów Itar Hanasza z Akwinu w XIII w., a i później te wpływy nie maleją. Do jego poglądów pBfcmpoiogicznych odwoływali się najpierw autorzy wczesnośredniowieczni działający ■rW i VII w. - Kasjodor, papież Grzegorz Wielki i Izydor z Sewilli, potem reformatorzy tw Karola Wielkiego w VIII w. (Alkuin). Jednakże pierwszym prawdziwym amatBSawirielem augustynizmu był dopiero Anzelm z Canterbury w XI w., który ■UfaDwał relację między wiarą a rozumem (łac. formuła, fides quaerens intellectum - wiara p—kująca zrozumienia); rozważania te kontynuowali potem Piotr Abelard, Hugon ze Ak Wiktora, Piotr Lombard. W XIII w. augustynizm ukształtował się jako reakcja na iMwfayyy się w tomizmie wpływ arystotelizmu. Jako system filozoficzno-teologiczny japEBCynizm przeżywa schyłek około pierwszej połowy XIV w. W wieku XIV i XV ■eeiatonicy Joannes Bessarion i Marsilio Ficino inspirowali się niektórymi wątkami '■■sit .Augustyna. Nawiązywali do niego protestanccy reformatorzy Marcin Luter, Midi Zwingli, Jan Kalwin, a równocześnie od XVII w. po kryzysie, jaki wywołała i,i. aria, poszukiwano w nim źródeł odnowy filozofii chrześcijańskiej. Kartezjusz amilał swoją refleksję filozoficzną, biorąc za punkt wyjścia właśnie augustyńską ^jJI"*^P*T poznającą siebie jako byt myślący. W tym samym wieku zrodził się jansenizm, ir fłozoficzno-religijny kładący nacisk na znaczenie łaski w zbawieniu człowieka, ■to janami stów zaliczał się Pascal, głoszący w poznaniu Boga prymat „racji serca" nad

Powołanie świętego Augustyna, Guarierto.

Scena przedstawia świętego Augustyna i Alypiusa - święty Augustyn słyszy słowa Boże i czyta z Ewangelii: „Żyjmy (...) nie w hulankach i pijatykach, nie w rozpuście iwyuzdaniu".

„Jakże wielki jesteś,

Panie. Jakże godzien, by Cię sławić. Wspaniała Twoja moc. Mądrości Twojej nikt nie zmierzy. Pragnie Cię sławić człowiek, cząsteczka tego, co stworzyłeś. On dźwiga swą śmiertelną dolę, świadectwo grzechu, znak wyraźny, że pysznym się sprzeciwiasz, Boże.

A jednak sławić Ciebie pragnie ta cząstka świata, któryś stworzył. Ty sprawiasz sam, że sławić Cię jest błogo. Stworzyłeś nas bowiem jako skierowanych ku Tobie.

I niespokojne jest serce nasze, dopóki w Tobie nie spocznie".

(Wyznania, /, 1)

113