Foto0686

mi W di tu zauważyć, że pojęcie zaufania dotyczy luk/o stosunku podmiotu do siebie samego (zaufanie da siebie), co nut szczególne znaczenie w sytuacjach trudnych, kryzysowych. W zwitku z tym warto Joizczo ra/. przypomnieć, żc be/ zaufaniu do siebie trudno jest zdobyć zaufanie do innych. Zdaniom p. Sztompki ,,/tiu lunie to szczególny,ludzki pomost do niepewnego, przyszłego świata, w którym centralne rolo odgrywują inni ludzie"¹¹*,

/uufanie rozumie się również Jako „przekonanie lub oczekiwanie, żc partner weźmie pod uwagę interesy drugiego partnera w toku wymiany' * Tak rozumiane zaufanie dotyczy relacji między jednostkami. Może ono pojawiać się także w relacjach podmiot • grupa społeczna czy w relacjach między dwomu grupami, np. rodzinami, narodami, itp. O takim rozumieniu zaufania pisze, m.in. F, Fukuyamn, że „zaufanie to oczekiwanie, które rodzi się w zbiorowości na temat regularnego, uczciwego i kooperującego zachowania innych członków wspólnoty, w oparciu o wspólnie ustalone normy"¹¹⁷,

Byty to sposoby myślenia o zaufaniu wyrażane przez socjologa i politologu. A przecież w praktyce spotykamy się często z przypadkami zaufaniu (albo bruku zaufania) do sprzętu technicznego, do określonej technologii, Itd. Np. be/ /mijania żołnierzu czy policjanta do swojej broni nie mogliby oni sprawnie !;• wykonywać swoich trudnych 1 ryzykownych zadań. Również zaufanie do 1ji* formacji (nie tylko do źródła Informacji) umożliwia człowiekowi podejmowanie (rudnych I odpowiedzialnych decyzji oraz związanych z nimi działań I współ. | działań.

Warto Jednak zauważyć, że w zależności od rodząju kultuiy be/pir czeństwa o zaufaniu można myśleć dyoliotomieznie (pełne zaufanie albo oat> kowiiy brak zaufania) łub też w Inny sposób, np, zarządzając zaułku leni I nląjtu ko „dawkując je", Najbardziej wyrazistym (ego przykładem jest zaufanie w ruchu drogowym. Zasada mądrego zaufania („ograniczonego zaułku la"), stosowana równoległe z odpowiednimi przepisami prawa, umożliwia bezpieczne¹ poruszanie się po drogach publicznych,

/ kategorią zaulknia wiąże się także pojęcie „ryzyka". T. Yamagishl w jednej ze swoich książek napisał, że „zaufanie definiujemy (...) Jako oczekiwania korzystnego zachowania ze strony kogoś w społecznie niepewne! sytuacji. oparte na wiedzy o jego skłonnościach (w tym jego uczuciach wobec part* nera)** > Także C. Tliły uważa, że ..zaufanie polega nn poddawaniu cennych

^M*P. S/iompka. Zaufanie..., & 72.

^mN I in. Socjal Capital. A Theory of Social Stnicturc and Aclion, Conibrtdgc Uhiver$U\ Press. CWrtbrktgeżÓOI.l 147.

¹¹⁷F> Faknyaina. Zaufanie kapitał spoteczm a droga do dobrobytu, PWN Wnrs/imn-W IW7.ł».

^łWT. Yatnagisłii. Tlie Stnicture of Thist: An Ewolutionary Gonu* of Mind and Soclcty. HokniiH' UoiWriiy Press. IWuudo 2002. s. 30.

dla nas wartości ryzyku zlej woli, błędów czy niepowodzeń innych ludzi”^{1 w}. Były to przykłady sposobów definiowania zaufania w relacjach ze środowi” skiem społecznym. Jednak termin ryzyko można odnieść również do relacji podmiotu z innymi redząjumi środowisk. Ogólnie można powiedzieć, że dotyczy ono (ryzyko) relacji ze:

a/ środowiskiem społecznym, a w nim innymi ludźmi, b/ środowiskiem naturalnym, przyrodniczym, ale także c/ z elementami środowiska kulturowego, takimi jak: technika i techno¹ logie, informacje, procedury, lip.

Np. od zaufania żołnierza, policjanta czy strażaku, ale także każdego człowieka do swoich przełożonych i współdziałających w różnych akcjach kolegów zależy to, czy i w jakim stopniu są oni w stanie podjąć i prowadzić ryzy¹ kowne działania i współdziałania (nie mylić z nagannymi zachowaniami ty/y-kanckiml), dzięki czemu działania te charskteiyzt(Ją się większą sprawnością, skutecznością i efektywnością, Sprzyja temu także zaufanie do takich kulturo¹ wyoh elementów środowiska, Jak wspomniany Już sprzęt techniczny, różnego rodzaju informacje, nie tylko bieżące, ale także zapisane w postaci przepisów prawa, procedur, itd.

Także zaufanie do elementów środowiska naturalnego, związane / wie¹ d/ą o tym środowisku, ale także z przewidywalnością „zachowań" tego środo¹ wlskn (np. warunki pogodowe) wpływa na sprawność, skuteczność i efektyw¹ ność działań służących bezpieczeństwu danego podmiotu, ale i jego otoczenia.

Ogólnie można więc stwierdzić, że wiifaiile odgiywa trudną do onsce¹ nienia rolę dla safwwntenia warunków bytu Jakiegoś podmiotu w t/w. norma)¹ nyeh sytuacjach, jednak szczególnie ważne jest dla piwinmiiu podmiotu w §y¹ tuaejach trudnych, kryzysowych. Ważne jest również dla jego (podmiotu) ntgwt\/ux Zaufanie jest bowiem warunkiem otwierania się podmiotów na oto¹ ozenie i współpracy z. innymi podmiotami, bez czego nie ma możliwości ich wzrostu i rozwoju. Bez tego zaś nie ma bezpieczeństwa w dłuższym wymiarze czasu.

M, C'zas I pizesttzeń w rozważaniach u bezpieczeństwie

Analizując fa/tiku t/ttwfaku (ytytiiwftifet&łw i fwks&ifo¹ nie sposób pominąć kategorii iżMstt 1 ('rtwtnenh Chociaż dosyć oczy¹ wlste wydaje się. że relacje między trudni lotem a jego otoczeniem przebiegają w konktebiej /v«\«fzzeu/ ł w określonym to jednak zbyt rzadko w praktyce korzystamy z tej leflekąjl, Zwracając uwagę ua te dwa tertnlny (etos I fJłatstrżetU A. Olddens mówi o Jkolontcflą)!" czasu i „organizacji" (\rrcstrze-

1

Hity. Thist and Rulle¹ CwubOdgt Unl\«rslty 1’tew. CambHtlgfc $005. p jp