Łatwo zauważyć, że pojęcie administracji w każdym 2 tych znaczeń nie pokrywa się ze sobą. Administracja rozumiana podmiotowo, obok uprawnień typowo administracyjnych obejmuje uprawnienia sądowe administracji, jest to na przykład nakładanie kar administracyjnych, orzekanie o odszkodowaniu itd., a więc działania należące z materialnego punktu widzenia do prawa karnego lub cywilnego, ale z jakichś powodów przypisane organom administracji publicznej. Należą tu też uprawnienia ustaw'odawcze administracji, do których zaliczamy wydawanie aktów wykonawczych, aktów prawa miejscowego itd. Administracja rozumiana przedmiotowo, obok uprawnień organów administracyjnych, obejmuje zaś uprawnienia administracyjne sądów (organizacja sądownictwa) oraz uprawnienia administracyjne ustawodawstwa (decydowanie o budżecie, o wojnie lub pokoju, administrowanie sejmem itd.). Niewątpliwie znacznie cenniejszy poznawczo jest podmiotowy punkt widzenia, gdyż obejmuje on pojęciem administracji materię o wiele istotniejszą z punktu widzenia całości, o której mówimy3.
Wszystko to stanowa jednak jedynie tło, na którym musimy podjąć próbę bliższego zorientowania się w znaczeniu omawianego pojęcia.
trudności w definiowaniu administracji
Nauka prawa administracyjnego usiłowała od samego początku ująć pojęcie administracji publicznej w ramy ścisłej definicji. Powstały dzięki temu dziesiątki albo setki definicji, które miały jakąś swoją w artość poznawczą, ale nigdy nie osiągnięto definicji doskonałej i polnej. Trudności w tym zakresie najlepiej oddaje słynna definicja L. von Steina, który stwierdzi! po prostu, że administracją jest „to, czego nie umiem nazwać", a także sceptyczna opinia E. Forsthoffa, ze administracji nie można zdefiniować, można ją tylko opisać. Współcześnie podobna teza zawiera się w' zdaniu J. Boda, że „złudne jest przekonanie, iż można wyznaczyć administracji granice jej ingerencji'1 2. Podzielając taką opinię, można generalnie powiedzieć, że bardzo często w obrębie prawa administracyjnego, a zapewne także w zakresie innych nauk prawnych, pełne, logiczne i zamknięte definiowanie pojęć nie jest możliwe, potrzebne, a nawet celowe. Zresztą nie ma definicji uniwersalnych, każda jest jakąś konwencją, a przydatność definicji może być zawsze mierzona celem, któremu ona służy W dalszym ciągu tej książki znajdziemy przykłady takich pojęć, których opisywanie zamiast definiowania daje dużo lepsze efekty, przynajmniej na polu dydaktycznym.
definicja „wielkiej reszty"
Podstawowa definicja administracji, uznana dzisiaj za klasyczną, bazowała na zasadzie trójpodziału władz. Według jej twórcy O. Mayera, a także według W. Jellinka administracją jest ta działalność państwowa, która nie jest ustawodawstwem ani wymiarem sprawiedliwości. 7. samej tej definicji, zwanej ęrmsf-negatywną albo definicją „wielkiej reszty' ,, wynikają trudności
27
’ M. Z1r.1merrr.dnn. L definicji fwmrn admmćnKyjKgo, AUW 196L Prawo XII, nr 19, s. 11
J. Bo' (w) A BUS, J. Boi )• jeżewski, AJm.-ai>.'r2v,u pMktrj. Kolonia Limited, tttadłw 2C03. i. 127