skanuj0002 (535)

prosty przebieg ma linia przednia. Łatwo zauważyć, że czworobok ten jest rombem, którego ostre kąty są utworzone między liniami: policzkową a przednią i językową oraz tylną. Po dokładnej analizie można stwierdzić trapezowatą komponentę tego czworoboku, polegającą na tym, że linie policzkowa i językowa zbiegając się zwężają nieco bok tylny tej figury.

Powierzchnia żująca jest ograniczona krawędzią żującą i zajmuje pole mniejsze nieco niż sylweta zęba o prawie jednakowym romboidalno-trapezowatym kształcie. Na powierzchni tej, jak już pisano, znajdują się dwa guzki po stronie policzkowej i dwa po stronie językowej. Guzek językowy przedni jest najrozleglejszy, największy, a językowy — tylny najmniejszy. Drugi co do wielkości guzek policzkowy przedni jest nieco większy od policzkowego tylnego.

Bruzdy oddzielające guzki mają charakterystyczny kształt litery H. Bruzda przednio-policzkowa oddziela guzek policzkowy przedni od guzka językowego przedniego i od guzka policzkowego tylnego, następnie przechodzi przez krawędź żująco-policzkową na powierzchnię policzkową. Bruzda językowo-tylna oddziela guzek językowy tylny od guzka policzkowego tylnego i od językowego przedniego, następnie przechodzi przez krawędź żująco-językową na powierzchnię językową. Bruzda środkowa (poprzeczka litery H) oddziela guzek językowy przedni od policzkowego tylnego i łączy się z poprzednimi bruzdami w połowie ich długości.

Ryc. 75. Model zęba trzonowego górnego pierwszego prawego: a — powierzchnia policzkowa, b — powierzchnia językowa, c — powierzchnia przednia, d — powierzchnia tylna, e — powierzchnia żująca.

Ryc. 76. Zarysy zęba trzonowego górnego pierwszego prawego: a — rzut policzkowy, b — rzut językowy, c — rzut przedni, d — rzut tylny, e — rzut żujący.

Należy zauważyć, że bruzda środkowa leży na dłuższej przekątnej opisanego rombu. Obydwa przednie i obydwa tylne guzki są ze sobą połączone niewielkimi listwami brzeżnymi w środkowych częściach oddzielonymi od guzków krótkimi bruzdami — przednią i tylną.

U zbiegu bruzd powstają trójkątne dołki. Najgłębszy z nich jest położony między guzkami policzkowymi a językowym przednim i nosi nazwę dołka środkowego. Każdy guzek ma wałeczkowate zgrubienie tworzące grzbiet guzka, przebiegający po jego stokach do wnętrza powierzchni żującej. Grzbiet guzka językowego przedniego łączy się z grzbietem guzka policzkowego tylnego, unosząc i prawie przerywając bruzdę środkową. Oba grzbiety tworzą charakterystyczną dla pierwszego zęba trzonowego górnego literę S. Guzek językowy przedni ma dodatkowy wałeczek zbiegający na wprost grzbietu guzka policzkowego przedniego.

Między opisanymi grzbietami guzka językowego przedniego rozciąga się płaskie, trójkątne pole, szczególnie ważne w procesie żucia, ponieważ działają na nie największe siły.

Wymiary modelu zęba trzonowego górnego pierwszego w skali 3:1 i 1:1

Szerokość korony	30,0	10,0
Długość korony	23,0	7,7
Głębokość korony	33,0	11,0
Szerokość na szyjce	24,0	8.0
Głębokość na szyjce	30,0	10,0
Długość zęba	67,0	223

Ząb trzonowy górny drugi

Siódmy ząb górny jest podobny, lecz mniejszy w porównaniu ze swoim poprzednikiem. Korona tego zęba przypomina ukształtowaniem koronę pierwszego zęba trzonowego górnego, ma jednak inne proporcje. Wynika to z tego, że nie wszystkie wymiary omawianej korony są jednakowo mniejsze w porównaniach z poprzednikiem, ponieważ największemu skróceniu uległa jej szerokość. Sprawia to wrażenie jak gdyby korona tego zęba uległa spłaszczeniu w wymiarze przednio-tylnym.

Zestawiając poszczególne powierzchnie obu zębów, można stwierdzić, że powierzchnie policzkowe odpowiadają sobie kształtem, powierzchnia językowa zęba siódmego jest nieco wypuklejsza, powierzchnia przednia bardziej płaska, a tylna jest stosunkowo najmniejsza i nieco mocniej wypukła. Powierzchnia żująca jest utworzona również przez cztery guzki, jednak mniej wydatnie rozbudowane. Zauważa się znaczne zmniejszenie guzka językowego tylnego.

Ten ząb trzonowy ma trzy korzenie nieco węższe i krótsze niż korzenie zęba trzonowego górnego pierwszego. Przestrzennie są one podobnie rozmieszczone; dwa policzkowe — przedni i tylny oraz jeden korzeń językowy. Pole zakreślone przez ich wierzchołki jest znacznie mniejsze niż odpowiednie pole zawarte między wierzchołkami porównywanego zęba. Na korzeniu językowym nie ma podłużnej bruzdy, tak znamiennej dla poprzedniego zęba trzonowego. Korzenie są nieco zakrzywione do tyłu, zgodnie z cechą Miihlreitera.

76

77