Tabela 3. Podejmowane pr/c/ podmiot działania a zmiany sytuacji kryjy$0VVCj
SYTUACJA „NORMALNA* PODMIOTU "
| _ > STAN WZCLEPNEJ RÓWNOWAGI WEWNĘTRZNEJ > ZEWNĘTRZNEJ
sytuacja kryzysowa"
WYRAŹNE ZAKŁÓCENIA RÓWNOWAGI
1____._Wewoafrirwl \ KubJ stsyoąUral-------
_ PytwtŁ tte f^SNOOYYOOU _________
u) pnv >y«.»M\\ch mąctaramkh I ftf przy traku nwchanBmów tub cbyt mąką ich sęnmro
5 Wsysam Ikł
l » rMadtycara ocena sytuacji utnuneerża pfO' 1 • rżweakstyana ocena syl\uic.i» i rŻtlitHuinienie vm
tŻM............
I • ótataraa; pfcjRt* Y* OGpOWieCWfO vZ^S*C v* odpowiedni spoaftb* adekwatne Od pokręć P«ey ęwci* odfw«eOtyęh stt i taodtów VIttZęftON«)ące lókrw iWUAJ* W^SWCiA
r lAdlCNANitKRYTYW
btow\v>__
aiMtnka;
* nte podjąć lub
* IWtyge Vł tYtOdpOWedlMin CMM
* w nieodpowiedni sposób - nieadekwatne do potrzeb |- przy pomocy odpowiednich snntków
> i\te u\vaplą(W&)ące albo tylko Jeęo niektó* I
i ’P99k\*l*Ńie itąKRyitYiiy
Tabela 4. Fuy \ elementy kryzysu oraz założenia teoretyczne przydatno dla ich badania (na podstawie; M, Dobry, Socjologia kryzysów poił* tycznych* Warszawa l "99$)
I HlY I |
tNtegaćwa far |
TYwufcć teoretycznych |
|T*»i I System poprzeć** |
WNrtowoio otecwna l ratuftaty poMtyAi i SYNCHRONIZACJA |
RJNRCJONAUZN STRUKTURALNY |
ZMony w otoczeniu | fen 2 1 firaany w otnaerwu ylulS- zmiany wyników |
zmiany społeczne ekonomiczna czynniki motAMCf i Ipdiń i polaryzacja OESYNCHKJNOACJ* ^zyipiesaeni® kryzysu |
[ Zmiany wyraków osiąganych przez rządzących MOBILIZACJA SPOŁECZNA |
Fmb3 fi Twerawe IobRc^i i rttowHzaric kryzysu |
ZBWAtiIE (udawane lub uatowane) t tatfge 1 wynfcająoe z nich onencacic pottyczn* |
TEORIE KOALICJI TEORIE PRZYWÓDZTWA |
| Faza 4 ttopawmm tąwwicftawy |
Znaony strufctirafne Zwenywpnya>wWu nsolów Zraany w oCocieniu i |
FUNKOOHAUZM STRUKTURALNY |
I |
▼ AZSmCHROmZACJA |
Dane zawarte w tabeli 4 mają charakter swoistej „ściągi”. Jej wartość polega głównie na tym* że przedstawione są w nią) elementy i mechanizmy funkcjonowania kryzysów, ale także proponowane teorie mogą być przydatne przy projektowaniu badań dotyczących ąjawlsk kryzysowych i do interpretacji uzyskanych w tych badaniach danych empirycznych,
Kryzysy są obiektywnym zjawiskiem psychospołecznym, Można Je analizować w wymiarze osobistym i strukturalnym, Ujawniąlą się one na tóź« nycb płaszczyznach bezpieczeństwa; ekologicznego i zdrowotnego, ekono* ulicznego i politycznego społecznego i publicznego a nawet na płaszczyźnie bezpieczeństwa m i I itnmego,
7, kryzysem pmomlHym mamy do cenienia wtedy, kirały osoba lub grupa ludzka jest przez. Jakiś czas narażona na jakieś wymagania, którym nie może sprostać, albo też sama próhąje sobie z nimi radzić, jednak czyni to na granicy swoich możliwości, Kiyzys wyraźnie lakióea piwsy adaptacyjne w relacjach z otoczeniem* nic także procesy integracyjne wewnątrz podmiotów, Zmieniają się więc relacje między podmiotami, w tym również rodzą} i charak* ter więzi łączących poszczególne podmiot) , itp, ,
Znane są również przypadki kry zysów o zasięgu światowym, Przy kła* dem tych ostatnich może być kryzys finansowy, który w II połowie Ż008 roku rozpoczął się w Stanach jednoczonych, a w ciągu kilku miesięcy rozprjestwe* nil się na wiele krajów5 znajdujących się na różnych kontynentach. Wraz i roz* wojem cywilizacji, a szczególnie w warunkach globalizacji i cywilizacji futor* macyjnej, trudno byłoby znaleźć prze kłady kry z> sów lokalnych,
W tym miejscu warto przypomnieć, że rozumienie terminu kryzys zmieniało się wraz z upływem lat Słownik wyrazów obcych 11977 roku podaje różne znaczenia pojęcia kryzys i różne rodząje kryzysów. Wymienia się w nim kryzysy ogólne, ekonomiczne, polityczne, medyczne, itd. Niektóre z nich z perspektywy ćwierć wieku wydają się znacznie uproszczone. IK sensie ogólnym kryzys rozumiany był wówczas jako rozstrzygający moment, przełom czy punkt zwrotny. W sensie ekonomicznym mówi się o kryzysie jako o załamaniu wzrostu gospodarczego. W sensie politycznym - o kry zysie rządowy m, czyli o sy tuacji związanej z upadkiem rządu. W sensie medycznym kryzys traktowany był jako nagłe, gwałtowne przesilenie choroby.
Jedenaście lal później Słownik Webstera podaje kilka znaczeń terminu kryzys. Według autorów tego słownika kryzys to przełomowy punkt na lepsze lub gorsze, decydujący moment, kluczowy okres lub stan spraw, w którym zbliża się decydująca zmiana oraz sytuacja, która osiągnęła krytyczną fazę. W tym
>T| A. iscynUk. '£ Płużck, Świn ludzkich kryzysów. Kraków 1966,». IJ.