FunkcjonowanieRynku R01
4 015

Rynek jest odzwierciedleniem stosunków, które nie mają jednorodnego charakteru. Rynek tworzą bowiem stosunki:

—    zachodzące między sprzedawcami a nabywcami,

—    zachodzące między sprzedawcami oraz między nabywcami. Stosunki zachodzące między sprzedawcami a nabywcami są stosunkami wymiany. Stosunki zachodzące między działającymi obok siebie sprzedawcami oraz między działającymi obok siebie nabywcami mogą być określone mianem stosunków równoległych¹. Rynek tworzą ■więc stosunki wymiany między sprzedawcami a nabywcami oraz stosunki równoległe między sprzedawcami i między nabywcami (rys. 1).

Rysunek 1

Rynek jako ogól stosunków

-stosunki wymiany między S (sprzedawcami) a N (nabywcami)

--stosunki równolegle między S oraz między N

Wśród ogółu stosunków tworzących rynek pierwotne znaczenie mają stosunki wymiany zachodzące między sprzedawcami a nabywcami. Jeżeli sprzedawcy nie nawiązują stosunków z nabywcami, to nie wchodzą również w stosunki równoległe z innymi sprzedawcami, którzy mogą obok nich funkcjonować. Podobnie stosunki między nabywcami są następstwem nawiązywania przez nich stosunków ze sprzedawcami. Stosunki równoległe między sprzedawcami oraz między nabywcami mają więc wtórny charakter wobec stosunków wymiany.

Stosunki wymiany tworzące rynek mogą być konkretyzowane za pomocą charakterystyki treści tych stosunków. Treścią stosunków wymiany są przede wszystkim następujące zjawiska:

—    ujawnianie przez sprzedawców zamiarów sprzedaży i przez nabywców zamiarów zakupu,

—    wzajemna konfrontacja ujawnionych zamiarów,

—    mechanizm przetargowy na tle ujawnionych oraz konfrontowanych zamiarów sprzedaży i zakupu.

Finalnym elementem stosunków wymiany tworzących rynek jest zazwyczaj wspólne uzgodnienie decyzji przez sprzedawców i nabywców, przybierające postać aktu kupna-sprzedaży. Jednak ujawnianie zamiarów sprzedaży i zakupu, konfrontaq'a tych zamiarów oraz mechanizm przetargowy nie zawsze muszą prowadzić do zawarcia aktu kupna-sprzedaży. Stosunki między sprzedawcami a nabywcami mogą być zakończone tylko konfrontacją zamiarów lub mechanizmem przetargowym. Tego typu stosunki nie przestają być rynkiem. Rynku nie tworzy więc ogół tylko tych stosunków wymiany, których finalnym składnikiem jest akt kupna-sprzedaży.

Jak z tego wynika, podstawowym elementem treści rynku jest ujawnianie przez sprzedawców i nabywców zamiarów sprzedaży i zamiarów zakupu. Bez ujawnienia tych zamiarów nie może bowiem dojść ani do ich konfrontacji, ani do mechanizmu przetargowego. Dopiero ujawnione zamiary zakupu i sprzedaży mogą podlegać konfrontacji, przeradzającej się następnie w mechanizm przetargowy. Z drugiej strony, proces konfrontacji aspiracji oraz mechanizm przetargowy między sprzedawcami a nabywcami mogą prowadzić do zmiany ich pierwotnych zamiarów dotyczących sprzedaży i zakupu. Wszystkie elementy treści rynku tworzą więc wzajemnie powiązaną oraz uwarunkowaną całość.

Stosunki równoległe zachodzące między sprzedawcami lub między nabywcami nie odzwierciedlają konfrontacji zamiarów sprzedaży z zamiarami zakupu. Treścią tych stosunków są:

—    konfrontacja zamiarów jednych sprzedawców dotyczących sprzedaży z zamiarami innych sprzedawców,

—    konfrontacja zamiarów jednych nabywców dotyczących zakupu z zamiarami innych nabywców.

15

1

Jest oczywiste, że stosunki równoległe nie mogą występować w warunkach istnienia jednego sprzedawcy oraz jednego nabywcy, a więc w warunkach dwustronnego monopolu, o czym będzie dalej mowa.