FunkcjonowanieRynku R08$4 245

Rysunek 79 Akcje i reakcje

Nie wszystkie akcje podejmowane przez sprzedawców i nie zawsze muszą wywoływać reakcje ich konkurentów'. Pojawianie się reakcji konkurentów zależy bowiem nie tylko od ich usytuowania i postępowania sprzedawców, lecz także od preferencji oraz postępowania nabywców. Mechanizm konkurencji nie może więc być rozpatrywany wyłącznie na gruncie stosunków' równoległych między sprzedawcami a ich konkurentami. Jego uwarunkowania muszą być sytuowane rówmież w sferze stosunków wymiany (procesów negocjacyjnych), a w' ramach nich — w sferze postępowania oraz reakcji nabywców na akcje podejmowane przez sprzedawców. Od postępowania oraz rodzaju reakcji nabywców zależą postępowanie oraz reakcje konkurentów'. Zależności te przedstawia rys. 80.

Rysunek 80

Zależności występujące w ramach mechanizmu konkurencji

Akcje podejmowane przez sprzedawców może charakteryzować zróżnicowany stopień skuteczności w sferze stosunków z nabywcami. Stopień ten zależy przede wszystkim od stopnia przejrzystości rynku dla nabywców' oraz struktury ich preferencji. Jeżeli rynek nie jest przejrzysty, to akcje podejmowane przez sprzedawców⁷ nie muszą być przez nabywców dostrzegane. Jeżeli natomiast rynek jest przejrzysty, to akcje te mogą być dostrzegane, lecz nie muszą być przez nabywców akceptowane ze względu na reprezentowany przez nich układ preferencji. W obu przypadkach akcje podejmowane przez sprzedawców mogą mieć niski stopień skuteczności w sferze stosunków z nabywcami.

Akcje podejmowane przez sprzedawców, które nie są skuteczne w stosunkach z nabywcami, nie rodzą ujemnych konsekwencji dla konkurentów, którzy nie odczuwają zagrożenia z tytułu pojawiania się ich na rynku. Tego typu akcje, nie powodując zagrożenia dla działań i egzystencji konkurentów, nie muszą wywoływać ich reakcji. Akcje nieskuteczne lub o niskim stopniu skuteczności nie sprzyjają wykształcaniu się oraz rozwojowi mechanizmu konkurencji.

Akcje podejmowane przez sprzedawców¹, które nie spełniają warunku skuteczności, mogą się przyczyniać do pogorszenia ich pozycji na rynku w stosunku do pozycji zajmowanej przez konkurentów'. Mogą one powodować m.in.:

—    wzrost wielkości kosztów ponoszonych przez sprzedawców (np. wzrost wydatków' na nieskuteczną reklamę),

—    zmniejszenie udziału w rynku (np. w następstwie obniżenia ceny na produkt, które nie wywołuje W'zrostu poziomu mobilności popytu).

Funkcjonowanie mechanizmu konkurencji opiera się na wywoływaniu zjawiska mobilności popytu między sprzedawcami a ich konkurentami działającymi w tym samym segmencie rynku. Sprzedawcy, podejmując akcje, zmierzają do przyciągania popytu, natomiast konkurenci, podejmując reakcje, zmierzają do przeciwdziałania temu zjawisku. Im wyższy jest poziom mobilności popytu wywołany przez sprzedawców' za pomocą podejmowanych akqi, tym większe jest zagrożenie dla konkurentów. Może ich ono skłaniać do coraz intensywniejszych reakcji, sprzyjających rozwejowi mechanizmu konkurencji.

Z natury mechanizmu konkurencji wynika jego dynamiczny charakter. Jest on przeciwieństwem statycznych układów między sprzedawcami a ich konkurentami, które mogą się pojawiać przy braku motywacji podmiotów rynku do w'zmacniania swmjej pozycji rynkowej. Ten brak motywacji rodzi pasywne postępowanie, nie naruszające istniejących układów'.

245