Hanna śwuU-Zin&t
164
dramatyczna sytuacja. jak kalectwo znacząco izadziej niżowi le mniej dolegliwe przypadłości losu. kojarzy się badanym z bezsensem żyda?
Trudno na podstawie materiałów dać odpowiedź pewnt i bezpośrednią. Można jednak wysunąć pewne hipotezy, nr podstawie wypowiedzi swobodnych i całości otrzymanych wyników. I rak jedną z przyczyn może być poważna postawa młodzieży wobec ankiety. Postawa ta wyrażała się w rym, ie młodzież udzielała odpowiedzi na pytania z osobistym zaangażowaniem. nic uaekając się do łatwych stereotypów (zgodnie z którymi np. tragizm kalectwa jest szczególnym koszmarem). Ustosunkowaniu więc do sytuacji kalectwa towarzysza musiała refleksja: jak bym się czuł w takiej sytuacji rzeczywiście i naprawdę? I tu właśnie mogła zawodzić wyobraźnia. Wszystkie sytuacje przedstawione w ankiecie to sytuacje „swojskie . Z pewnymi ich elementami młodzi badani mieli już przeważnie do czynienia w swoim krótkim żydu. Należą one jakoś do obszaru ich doświadczeń. Ttwałt kalectwo, to sytuacja odmienna j a k o ś c i o w o, jak zjawisko z innego, nieznanego obszaru doznań. O tym, że tak właśnie sytuacja kalectwa mogła się badanym jawić świadczą niektóre swobodne wypowiedzi. Wielokrotnie mianowicie pojawiają się oświadczenia nieobecne w odpowiedziach na inne pytania ankiety. Oto przykłady.
Nie mam pojętni. Takie sytuacje zupełnie zmieniają psychikę i zupełnie nowe pomysły mogłyby mi przyjść do głowy Nie umiem wyobrazić siebie w takiej sytuacji. Mam nadzieję, że zachowywałabym się tak, jak jest to przedstawiam w punkcie A (odpowiedź pierwsza — wyjaśnienie Hł>-Z).
Akademickie dywagacje, człowiek wie o sobie na pewno tylko tyle, na ile się sprawdził W rzeczywistości ktoś, kto ty blisko takiej sytuacji i zdaje sobie sprawę, że w życiu nie zawsu
Kalectwo — próba charakteru jtsttiftym. kim itf myślało, że sif jest. moi, tylko chcieć myśleć,
U tak czy inaczej by postąpił. W takiej sytuacji nawa twardziele pękają Chce się wierzyć, ze odnalazło by się sou życia.
Myłlf, ic trudno mi jat okonie odpowiedzieć na to pytanie. Nie jestem w stanie przewidzieć jakiego doznam stoku. Myślę, ic to pytanie jat nieracjonalne.
Nie umiem postawie sif w takiej sytuacji, to zależy kiedy by sif wydarzyło, jaki Nie wiem, czy potrafiłabym sif do tego przychylnie ustosunkować, capy też nie.
Można zasadnie przypuszczać, że osoby, które sic tak właśnie .od siebie” wypowiadają w istocie werbalizują doświadczenie większości. Sytuacja kalectwa jest wszak w stosunku do bieżącego żyda czymś tak szokowe odmiennym, że można wręcz mówić o innym „wcieleniu’. Ta „obcość sytuacji była więc prawdopodobnie przyczyną tego. że ogromna większość młodzieży nic była w stanie jej doświadczyć, a cym samym wewnętrznie przeżyć, ic wówczas życic staje się pozbawione sensu. Inne wymienione sytuacje — jako psychologicznie bliższe — mogły taką reakcję wywołać dużo łatwiej, co m.in. zaowocowało określonymi wynikami badawczymi.
Choć niezdolność rzeczywistego wyobrażenie sobie faktu zostania kaleką może — co prawda częściowo — wyjaśniać, czemu kalectwo nic kojarzy się tak często badanym z bezsensem życia, to jednak nie tłumaczy dlaczego 65,4% respondentów wybiera odpowiedź: Myślę, że usiłowałbym dać sobie z tą sytuacją radę, skierowując uwagę ku czemuś innemu i nie koncentrując sif na rozpamiętywaniu własnego nieszczęścia. Starałbym sif nabyć nowe umiejętności, wyrobić nowe zdolności kontaktów z ludźmi. Znaleźć nowe cele adekwatne do tej sytuacji, a 13.3% badanych (co wobec dolegliwości sytuacji zwraca uwagę) przychyla się do pierwszego sformułowania