IMAG0062

utrzymują się typowe dla poprzedniego typu ekwiwalencji różnic pomiędzy obu zdaniami paiy, np.

Er kat mich uber den Tisch gezogen.

Wykiwał mnie.

Ekwiwalencja metody opisu sytuacji mieści w sobie obie wy. żej wspomniane rodzaje ekwiwalencji. Ponadto zdania z pary charakteryzują się wspólnotą pojęć użytych do prezentacji sytuacji, jednak brak chronologicznej odpowiedni esc; ich użycia oraz paralęli-zheł struktur zdaniowych, np.

Die Aitslanderieindlichkeit gipfełte m einer Reihe son An-gfipbi zsęAsyikeśme

Szczatmym punkiem 'srogiego nastawienia do cudzoziemcem yii jena tsspadóin na schroniska dla azylantów .

Ek»i» liemejj zmaczem ttraktar • ntaktr. cznych wrozre •aóoł wł-7vw»r<-^:r Tcęrzsdjńo wznśankowairycb typów ekwiwale®-c£ i yi>7w>eżni3Ść znaczeniową mikroftnddiir wewnątrzzdanks-

Die sprachbedin&en Probleme kann man uherwinden, ober mcht unbedmgt kurzfrirtig.

Problemy natury językowej są do przezwyciężenia, ale niekoniecznie w krótkim czasie.

Ekwiwalencja wszystkich elementów to absolutna znaczeniowa i strukturalna odpowiedniość obu zdań, jako całości i każdej części z osobna, np.

Geh zum Teufel!

Idź do diabła!

Pomiędzy pięcioma wymienionymi typami ekwiwalencji zachodzi relacja hierarchiczności i inkluzji: każdy wyższy typ spełnia wszystkie kryteria niższego typu, przy czym pojęcia wyższości i niższości nie są tu używane w znaczeniu wartościującym.

Jest oczywiste, że teoria lingwistyczna Komissarowa wychodzi z założenia o komunikatywnej funkcji języka, innymi słowy z założenia o czytelności komunikatu dla interpretatora, jego semantycznej „przejrzystości”. Zwracamy przy tym uwagę, że odwołanie się do intencji autora I elementu wspólnego wszystkim pięciu typom ekwiwalencji - stanowi zadanie interpretacyjne i pojawia się

w większości teorii przekładowczych, zwłaszcza o orientacji her-meneutycznej (por. np. Richards 1929, Stolze 1992, Vetmeer 1983, Witte 2000). Dotarcie do owej intencji wymaga szeroko zakrojonych studiów, prowadzących w kierunku rzeczywistości pozajęzykowej, w której usadowiony jest tekst Badania te wykraczają poza koncepcję Komissarowa, którego model transformacyjny nie stanowi odejścia od modelu denotacyjnego, lecz raczej jego uzupełnienie.

9. Wolfram W iłss: nauka o przekładzie

ukowości. Definiuje on przckladoznawstwo jako natdcę hermenaaycz-ną, która ujmuje ■wypowiedzi językowe w sposób dynamiczny, poszukuje odpowiedzi na pylonie o możliwości i granice przddadalnośa tekstów oraz miernik jedności oddziaływania tekstu wyjściowego i docelowego

(eine hermencutttche Wisscmchaft, die spiacfaliche AufienSgea zaf dymiąśsdjt Wciic erfalil; sie sucht Antworieh auf die Frage nach der MGgiichkntcn and Crrcn-zeri der Obeitragbaikeit von Teśtca and nach dem Wotamp^eidimłB von ausgangssprachlichem und zielsprachlichem Text - Wills 1977:10j

Wills podkreśla przy tym pozytywną rolę, jaką odegrało w rozwoju przekładoznawstwa fiasko przekładu maszynowego: ograniczone możliwości tłumaczenia przy pomocy urządzenia technicznego zwróciło bowiem uwagę badaczy na te aspekty przekładu, które są nieuchronnie związanie z funkcjonowaniem ludzkiego intelektu. Dzięki temu zrozumiano, iż przekład nie jest sprowadzalny do szeregu operacji czysto lingwistycznych, lecz musi być charakteryzowany w kategoriach psycho- i socjolingwistycznych.

Nauka o przekładzie określa przekład jako proces językowego formułowania tekstu, który polega na reprodukcji oryginału przy pomocy operacji zmiany kodów (code-switching) w celu udostępnienia go odbiorcy (ib. 62). Tym samym opiera się na teorii komunika-

111