FENOLE
Fenole ~ pod tą nazwą rozumie się mieszaniną hydroksypochodnych benzenu. Są to m.in.: - i fenol, krezol (lizol, karbol, kreolina, saporol), ksylol. !
OH
Fenole są substancjami toksycznymi, negatywnie oddziałującymi na środowisko wodne. Najbardziej toksyczne są fenole jednohydroksylowe i dwuhydroksylowe, najmniej -trójhydroksylowe. Szereg związków, zaczynając od najbardziej toksycznego jest następujący: ksylenol - hydrochinon - krezol - fenol - pirokatechina - rezorcyna - pirogalol -fluoroglucyna.
. Stopień toksyczności fenoli dla ryb jest różny. Najmniej wrażliwym gatunkiem jest karaś srebrzysty, a najbardziej wrażliwym - pstrąg.
Objawy zatrucia u ryb:
— pobudzenie, gwałtowne ruchy, wyskakiwanie nad pow. wody
—• nieregulamość ruchów oddechowych, stopniowe ich spowolnienie
— ryby sną z odchylonymi wieczkami i otwartą jamą gębową
— zniszczenie nabłonka skrzelowego
— powierzchowne łub głębsze uszkodzenia tkanki skrzeli
— przekrwienia i wynaczynienia w narządach wewn.
— martwica skrzepowa w wątrobie
— martwica i wylewy krwi w ośrodkowym ukł. nerwowym
Obecność fenoli w wodzie powoduje, że mięso ryb nabiera nieprzyjemnego zapachu i smaku. -Pogorszenie smaku mięsa ryb może występować przy stężeniu fenolu I mg/dm3 i chlorofenolu 0,1 mg/dm3.
W przypadku chlorowania wody i ścieków fenol łatwo przechodzi w chtorofenol orto lub para, związek o bardzo nieprzyjemnym zapachu, wyczuwalnym już w niewielkich stężeniach (5jUg/dm3). -Ghlorofenołe mają 100-1000 razy intensywniejszy zapach niż fenol.
Źródła zanieczyszczenia
Fenole mogą dostawać się do wód powierzchniowych wraz ze ściekami miejskimi oraz ze ściekami z różnych gałęzi przemysłu, np. chemicznego, z koksowni, rafinerii nafty, fabryk tworzyw sztucznych. Fenole w niewielkich ilościach mogą powstawać w procesie biologicznego rozkładu flory i fauny dennej.
Zatrucia u ludzi
Fenole w ilościach normalnie spotykanych w wodach naturalnych nie są szkodliwe dla zdrowia. Do zatruć dochodzi bardzo rzadko i na ogół związane jest z eksopozycją zawodową:
- wdychanie par, mgieł i pyłów
bezpośredni kontakt roztworów fenolu z powierzchnią skóry