Produkt i dochód narodowy
Wykład VII
Produkt globalny (PG)
}� To suma wartości wszystkich dóbr i usług materialnych
wytworzonych w ciągu roku w danej gospodarce.
Dochód narodowy
}�Dochód narodowy to suma wartości dóbr i usług
materialnych nowo wytworzonych w danej
gospodarce.
}�Po odjęciu od produktu globalnego wartości zużytych
dóbr potrzebnych do jego wytworzenia otrzymujemy
(bez amortyzacji) dochód narodowy brutto.
}�Po odliczeniu od dochodu narodowego brutto
amortyzacji otrzymujemy dochód narodowy netto.
Wartość globalna
}� To suma wartości ogółu dóbr i usług (materialnych i
niematerialnych) wytworzonych w gospodarce narodowej
w ciągu roku.
}� Wartość globalna jest większa od produktu globalnego o
wartość usług niematerialnych.
Produkt krajowy brutto (PKB)
}� To część wartości globalnej po odliczeniu wartości dóbr
materialnych i usług (bez amortyzacji) zużytych na jej
wytworzenie w gospodarce narodowej.
}� PKB jest miarą produkcji wytworzonej przez czynniki
wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju,
niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem.
Produkt narodowy
}� Do PN wlicza się wyniki wszelkiej działalności, powstałe
w procesie produkcji dóbr i usług materialnych oraz usług
niematerialnych.
}� Każda praca traktowana jest jako zwiększająca produkt
narodowy.
Produkt narodowy brutto
}�Produkt narodowy brutto (PNB, ang. GNP) to
miara całkowitych dochodów osiąganych przez
obywateli danego kraju powiększonych o dochody
netto z tytułu własności za granica.
}�To wartości wszystkich dóbr i usług wytworzonych
przez obywateli danego państwa oraz przez osoby
prawne z siedzibą na jego terenie niezależnie od tego,
czy podmioty te działają w kraju, czy za granicą.
Pomijane są dochody obcokrajowców w danym
państwie.
Dochody netto
}� To różnica między dochodami otrzymanymi z tytułu
własności za granicą a dochodami wypłaconymi z tytułu
własności cudzoziemcom.
Produkt narodowy netto (PNN)
}� Produkt narodowy netto, PNN (ang. NNP) - miara
efektów rocznej działalności gospodarki, rozumiany jako
różnica produktu narodowego brutto oraz wartości
amortyzacji kapitału trwałego. PNN = PNB  amortyzacja
}� PNN w cenach rynkowych (ang. net national product in market
prices) jest równy PNB pomniejszonemu o amortyzację, czyli o
wartość zużycia narzędzi pracy.
}� PNN w cenach czynników produkcji = Dochód Narodowy 
PNN w cenach rynkowych pomniejszony o podatki pośrednie
(np. VAT)
Amortyzacja (A)
}� Oznacza umorzenie, to proces stopniowej utraty
wartości użytkowanego majątku trwałego i przenoszenia
jej na wytworzone przez te środki produkty.
Zależności między kategoriami
ekonomicznymi
1. PG  KM = DNB  A = DNN +/- SHZ = DNdP
KM oznacza koszty materiałowe
DNdP oznacza dochód narodowy do podziału
2. WG  ZP = PKB +/- DN = PNB  A = PNN
ZP oznacza zużycie pośrednie
DN oznacza dochody netto czyli różnica między
dochodami otrzymanymi z tytułu własności za granicą
a dochodami wypłaconymi z tytułu własności
cudzoziemcom.
Ceny
}�Ceny bieżące to ceny ukształtowane w danym roku
działalności gospodarczej kraju. Służą do oceny
aktualnego tempa wytwarzania i podziału PKB na
akumulację i konsumpcję.
}�Ceny stałe to przyjęte dla dłuższego okresu
jednakowe ceny. Służą do analizy rozmiarów, dynamiki
i struktury wartości globalnej, PKB i innych wielkości
ekonomicznych. Umożliwiają też porównywania
międzynarodowe.
Nominalny PNB
}� To wartość wszystkich końcowych dóbr i usług
wyprodukowanych w gospodarce w danym okresie,
obliczona w cenach bieżących.
Realny PNB
}� To wartość wszystkich końcowych dóbr i usług
wyprodukowanych w gospodarce w danym okresie,
obliczona w cenach stałych.
Podział dochodu narodowego
}� Pierwotny  odbywa się w miejscu wytworzenia dochodu, np.
w przedsiębiorstwie. W wyniku pierwotnego podziału tworzą
się płace pracowników najemnych i zyski przedsiębiorstwa.
}� Wtórny  tworzony poprzez rynek (mechanizm rynkowy) i
budżet państwa. Tworzony poprzez system cen i system
podatków. W wyniku wtórnego podziału dochodów tworzy się
dochody właścicieli przedsiębiorstw i jednostek usługowych,
pracowników sfery nieprodukcyjnej i państwa.
}� Ostateczny  tworzy się fundusz konsumpcji i akumulacji,
który powstaje za pomocą redystrybucji dochodów, podatków
i kredytów.
Akumulacja obejmuje:
}� inwestycje powiększające zdolności wytwórcze
gospodarki;
}� przyrost środków obrotowych w gospodarce, obejmujący
wyposażenie nowych przedsiębiorstw w surowce,
materiały i energię;
}� przyrost zapasów i rezerw w gospodarce
Konsumpcja
}� Konsumpcja indywidualna dóbr i usług
}� Konsumpcja zbiorowa dóbr i usług zużywaną przez
administrację państwową, sektor obronny i instytucje
publiczne świadczące usługi nieodpłatnie np. oświata.