ZAWAA
MI
ŚNIA SERCOWEGO
Zawałem mięśnia sercowego nazywamy martwicę komórek mięśniowych określonego
obszaru serca, wywołaną przez zamknięcie światła naczynia wieńcowego. Najczęstszą tego
przyczyną jest pęknięcie blaszki miażdżycowej. Zawał serca, zwany również jego atakiem,
może wystąpić w każdym obszarze tego mięśnia. Najczęstszym jednak jest obręb ściany lewej
komory, niestety, może on również obejmować całą grubość mięśnia- zawał pełnościenny,
lub też warstwę podwsierdziową- zawał niepełno ścienny ( brak załamka Q w zapisie EKG).
Zawał serca jest chorobą spowodowaną długotrwałym niedokrwieniem mięśnia sercowego.
W jego wyniku dochodzi do obumarcia (zniszczenia) fragmentu mięśnia serca. Choroba ta
jest obecnie jedną z częściej występujących chorób wieńcowych. Szczególnie dotyczy to osób
po 40 roku życia płci męskiej.
Przyczyny:
�� Występuje w sytuacji, gdy dopływ krwi do określonej części serca zostaje całkowicie i
trwale przerwany powodując obumieranie komórek mięśnia sercowego.
�� Dochodzi do tego najczęściej na skutek pęknięcia blaszki miażdżycowej i
wytworzenia się zakrzepu, który zamyka światło naczynia wieńcowego.
�� Zawał serca może wystąpić zarówno u chorego ze stabilną lub niestabilną chorobą
wieńcową, jak również u osoby, która nigdy wcześniej nie miała objawów choroby
niedokrwiennej serca.
OBJAWY:
Do objawów zawału serca zaliczamy
�� silny, długotrwały (trwający ponad 20 minut) ból w okolicy zamostkowej. Pacjenci
opisują ten ból jako rozpierający, duszący i ściskający. Często wystąpienie zawału jest
sprowokowane wysiłkiem fizycznym czy też stresem. Ból zawałowy z reguły nie
ustępuje po zaprzestaniu wysiłku lub zażyciu nitrogliceryny w sprayu lub tabletce
podjęzykowej. Charakter ból jest tępy, rozpierający, rozrywający, ściskający, duszący,
rwący, palący. Lokalizacja bólu: zwykle za mostkiem lub po lewej stronie klatki
piersiowej (w bardzo rzadkich przypadkach z prawej). Ból zawałowy często
promieniuje (rozchodzi się) do lewego barku, ramienia, stawu łokciowego, dłoni, do
szyi, gardła, żuchwy lub pleców.
�� U niektórych pacjentów dolegliwości mają charakter nietypowy i trudno je rozpoznać
- zwłaszcza przy zawale dolnej ściany serca, w którym często jedynymi
dolegliwościami są: ból brzucha, nudności, wymioty, złe samopoczucie. Zamiast bólu
można również odczuwać duszności, uczucie ciężaru na klatce piersiowej. Zawałowi
często towarzyszy znaczne osłabienie, które może prowadzić do zasłabnięcia i utraty
przytomności.
�� Większość chorych odczuwają silny lęk i są "zlani" zimnym potem. Ciśnienie tętnicze
krwi może być normalne, niskie lub podwyższone. Tętno z reguły jest przyśpieszone,
może być jednak zwolnione.
Największe zagrożenie dla życia to okres, w którym pacjent jeszcze nie przybył do szpitala.
W ciągu pierwszych 2 godzin od początku bólu zawałowego występuje około 50%
wszystkich zgonów zawałowych. Większość chorych umiera z powodu migotania komór.
Można by tych ludzi uratować, gdyby w momencie wystąpienia tej arytmii znajdowali się w
szpitalu, czy choćby w karetce reanimacyjnej. Niezmiernie ważne jest, by nie zwlekać z
wezwaniem pogotowia, gdy ból wieńcowy nie mija po 2-3 tabletkach nitrogliceryny. Ból
trwający dłużej niż 20 minut nasuwa podejrzenie, iż jest objawem zawału.
LECZENIE:
Leczenie tego schorzenia podlega na podjęciu kilku czynności.
1. unieruchomienie chorego, przede wszystkim dla jego bezpieczeństwa.
2. Jeżeli stwierdzono u niego ostrą niewydolność wieńcową należy zastosować
tlenoterapię.
3. Następnie wprowadza się leczenie fibrynolityczne w celu udrożnienia
zaczopowanego naczynia. Mechanizm działania leków fibrynolitycznych polega na
przekształceniu plazminogenu w czynny enzym zwany plazminą, która rozpuszcza
skrzep. Stosuje się tutaj STREPTOKINAZ
we wlewie dożylnym w ciągu około 60
minut. Przeciwwskazaniami do jej stosowania są: czynne krwawienia wewnętrzne,
przebyte krwotoczne udary mózgu, nowotwory, urazy głowy (w ciągu poprzedniego
miesiąca), ciąża, skaza krwotoczna, ciśnienie tętnicze powyżej 200/120.
4. Następnym elementem kuracji zawałowej jest wprowadzenie NITRANÓW.
Stosowanie NITROGLICERYNY we wlewie dożylnym zmniejsza strefę martwicy bo
rozszerza naczynia wieńcowe, działa antyarytmicznie, tłumi ból wieńcowy, zapobiega
obrzękowi płuc i ułatwia przepływ wieńcowy.
5. Ważne jest aby wprowadzić również leczenie przeciwbólowe. Zatem, w następnej
kolejności stosujemy najczęściej MORFIN
, w dawkach dożylnych 2-5 mg,
powtarzając co 30-60 minut.
6. Jeśli natomiast u chorych z utrzymującym się bólem sercowym lub też migotaniem
przedsionków ciśnienie skurczowe się podniesie, stosujemy wtedy BETA-
ADRENOLITYKI. Najbardziej rozpowszechnionym środkami są ATENOLOL oraz
METAPROLOL. W celu zahamowania przebudowy (remodelingu) serca, oraz
leczenia niewydolności serca podczas zawału należy podać choremu inhibitory
konwertazy angiotensyny (ACEI): KAPTOPRIL i ENARAPLIL.
7. Ostatnim elementem leczenia jest wprowadzenie leków przeciwzakrzepowych,
HEPARYNA- we wlewie dożylnym ciągłym, w czasie nie przekraczającym pięciu
dni, ale i pod ścisłą kontrolą parametrów krzepliwości.
Chory ze świeżym zawałem serca powinien być hospitalizowany na oddziale reanimacyjnym..
Zwalczanie bólu jest bardzo ważnym elementem terapii, bowiem jest on czynnikiem wstrząsorodnym,
tzn. przyczynia się do wystąpienia głębokiego spadku ciśnienia i nasilenia zaburzeń przepływu krwi
przez narządy wewnętrzne, co może zadecydować o niepomyślnym przebiegu zawału. Rehabilitacja
pozawałowa jest ważnym elementem terapii chorego. Dobrze jest, jeżeli może być potem
kontynuowana przez kilka tygodni w warunkach ambulatoryjnych lub sanatorium. Powrót pacjenta do
pracy zależy od tego, w jaki stopniu zawał serca uszkodził lewą komorę. Większość chorych
podejmuje pracę zawodową w ciągu 3 miesięcy. Powinni być objęci ambulatoryjną opieką
kardiologiczną, zapewniającą im tzw. prewencję wtórną, czyli leczenie zapobiegające ponownemu
zawałowi serca.