KOD: & & & & ..
KONKURS BIOLOGICZNY
dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego
13 marca 2009r. - zawody III stopnia (finał)
Przed Tobą test, który składa się z zadań otwartych. Udzielaj odpowiedzi
w miejscach do tego przeznaczonych w taki sposób, by Komisja bez przeszkód
mogła odczytać zawarte w nich informacje.
Pracuj bardzo spokojnie i uwa\
nie. Na rozwiązanie wszystkich zadań
masz 90 minut.
Powodzenia!
Zadanie 1.
Przebieg i natę\
enie procesu fotosyntezy zale\
y od wielu czynników. Podaj po
dwa przykłady czynników zewnętrznych i wewnętrznych wpływających na
natę\
enie tego procesu.
a/ czynniki zewnętrzne:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
b/ czynniki wewnętrzne:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Zadanie 2.
Zjedzenie mięsa wieprzowego, które nie było badanie przez weterynarza, jest
często groz
ne w skutkach dla człowieka. Podaj nazwę gatunkową tasiemca
i nicienia, którym mo\
e zarazić się człowiek przez zjedzenie zaka\
onego mięsa
wieprzowego.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
1
Zadanie 3.
Schemat przedstawia dwie wiązki przewodzące.
a/ Który schemat  A czy B  przedstawia wiązkę przewodzącą
charakterystyczną dla roślin jednoliściennych?
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
b/ Na podstawie porównania schematów podaj jedną ró\
nicę w budowie tych
wiązek.
Ró\
nica:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Zadanie 4.
Ze względu na rodzaj odbieranego bodz
ca receptory dzielimy na następujące
grupy:
a/ fotoreceptory; b/ chemoreceptory;
c/ mechanoreceptory; d/ elektroreceptory.
Określ, do których z wymienionych grup nale\
ą receptory umo\
liwiające
funkcjonowanie:
I  narządów smaku i węchu,
II  narządów słuchu i równowagi.
I  & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
II  & ..& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
2
Zadanie 5.
Na rysunkach I i II przedstawiono zmodyfikowane organy ziemniaka i marchwi.
Podaj nazwy organów, które uległy modyfikacji, i określ, jakie funkcje
pełnią.
Rysunek I - ............................................................................................................
................................................................................................................................
Rysunek II - ...........................................................................................................
................................................................................................................................
Zadanie 6.
Piegowatość jest cechą dominującą w stosunku do braku piegów. Je\
eli
mał\
eństwo heterozygotycznych piegowatych rodziców ma ju\
trójkę
piegowatych dzieci, to czwarte dziecko nie będzie miało piegów.
Oceń prawdziwość powy\
szego stwierdzenia i jednym argumentem
uzasadnij swoje stanowisko.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Zadanie 7.
Dokonaj przyporządkowania.
Nazwa witaminy Skutki awitaminozy
1. witamina A A. beri-beri
2. witamina K B. krzywica u dzieci
3. witamina C C. jaskra
4. witamina D D. kurza ślepota
5. witamina B1 E. szkorbut
F. podatność na krwotoki
1 - & & & & & 2 - & & & & ... 3 - & & & & & 4 - & & & & . 5 - & & & & ...
3
Zadanie 8.
Na rysunku przedstawiono wtórną tkankę okrywającą  korek wraz z innymi
tkankami. Korek chroni pędy drzew m.in. przed du\
ymi wahaniami temperatur
powietrza i przed nadmiernym parowaniem.
Wymień dwie cechy budowy korka widoczne na rysunku, które świadczą
o jego przystosowaniu do pełnienia tych funkcji.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Zadanie 9.
Przyjrzyj się schematowi przedstawiającemu wzór zębowy dorosłego człowieka.
3 2 1 2 2 1 2 3
3 2 1 2 2 1 2 3
Określ liczbę:
a/ zębów przedtrzonowych w jamie ustnej: ..........
b/ siekaczy w \
uchwie: & & ....
c/ zębów trzonowych w szczęce górnej: & & ...
4
Zadanie 10.
Na rysunku przedstawiono dwa typy tkanki mięśniowej.
a/ Wypełnij tabelę, wykazując ró\
nicę między prezentowanymi tkankami.
Obszary ró\
nic A B
a/ kształt komórek
b/ liczba jąder
komórkowych
w komórce
c/ obecność prą\
kowania
b/ Podaj po jednym przykładzie narządów, w których występują tkanki
przedstawione na rysunku A i B.
A & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
B & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .....
5
Zadanie 11.
Tlen oraz dwutlenek węgla są substratami dwóch ró\
nych procesów
zachodzących w komórkach liścia. Wpisz w miejsca kropek nazwy procesów,
do których przebiegu niezbędne są te gazy.
Zadanie 12.
Zdjęcie przedstawia dojrzałe erytrocyty człowieka. Podaj 3 cechy, które
umo\
liwiają i ułatwiają tym komórkom pełnienie ich funkcji.
" & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ............................
" & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ............................
" & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ............................
6
Zadanie 13.
W pewnym doświadczeniu badano warunki, w jakich przebiega trawienie
skrobi. Do pięciu probówek zawierających po 1 cm3 roztworu skrobi dodano
po 0,1cm3 enzymu amylazy ślinowej. W ka\
dej z probówek roztwór miał
temperaturę 36oC oraz określone pH  odpowiednio 4, 5, 6, 7, 8. W odstępach
jednominutowych pobierano z mieszaniny reakcyjnej w ka\
dej probówce
po jednej kropli roztworu i badano, czy skrobia została ju\
rozło\
ona. Następnie
cały eksperyment powtórzono w temperaturze 37oC. Wyniki zebrano w tabeli.
pH roztworu skrobi i Czas całkowitego rozkładu skrobi [w min.]
amylazy W temperaturze 36oC W temperaturze 37oC
4 15 12
5 12 9
6 7 4
7 5 3
8 6 4
Na podstawie wyników doświadczenia określ wartości dwóch czynników
(warunków), w jakich trawienie skrobi zachodzi najefektywniej.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Zadanie 14.
Dwa zespoły uczniów miały uporządkować organizmy, stosując kryteria
dotyczące zale\
ności międzygatunkowych. Oto zestaw tych organizmów:
bąkojad, rumianek, sikora bogatka, szakal, podnawka, gazela, krętek blady,
brudnica mniszka, rekin, świerk, bawół, lew, wieloryb, sikora modra, koniczyna,
sęp, antylopa, pąkle.
Spośród zamieszczonych powy\
ej organizmów uczniowie wybrali takie, które
zestawili w pary:
Zespół I: rumianek  koniczyna, antylopa  gazela, sikora bogatka  sikora
modra.
Zespół II: lew  sęp, rekin  podnawka, wieloryb  pąkle.
Określ, jakie kryterium zastosował zespół I, a jakie zespół II, dobierając
organizmy w pary.
I- ..................................................................................................................
..................................................................................................................
II- ..................................................................................................................
..................................................................................................................
7
Zadanie 15.
W tabeli przedstawiono grupy krwi rodziców w trzech rodzinach.
Grupy krwi
Rodzina
Matka Ojciec
1 B A
2 0 AB
3 B 0
We wszystkich rodzinach mo\
liwe jest urodzenie dzieci z pewną wspólną grupą
krwi.
Określ, jaka to grupa krwi, i zapisz jej genotyp.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Zadanie 16.
Przeanalizuj schemat przedstawiający emulgację, czyli rozbijanie kropli tłuszczu
na mikroskopijnej wielkości kulki, i odpowiedz na poni\
sze pytania.
a/ W którym miejscu układu pokarmowego zachodzi proces emulgacji?
................................................................................................................................
b/ Gdzie jest wytwarzana substancja, która emulguje tłuszcze?
................................................................................................................................
c/ Wyjaśnij, jakie jest znaczenie biologiczne procesu emulgacji?
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
8
Zadanie 17.
Przyporządkuj ilustracje odpowiednim zale\
nościom przedstawionym w tabeli.
Przy zale\
nościach, do których nie mo\
na przypisać ilustracji, wstaw znak
minus.
Zale\
ność między
Ilustracja
stę\
eniami gazów
WW>Z
X>Y
XX  stę\
enie tlenu w pęcherzyku płucnym
Y  stę\
enie tlenu we krwi
W  stę\
enie dwutlenku węgla w pęcherzyku płucnym
Z  stę\
enie dwutlenku węgla we krwi
9
Zadanie 18.
Korzystając z mapy uzupełnij tabelę.
Nazwa parku narodowego Numer na mapie
Drawieński Park Narodowy
3
Gorczański Park Narodowy
19
Magurski Park Narodowy
15
10
Zadanie 19.
Podaj nazwy rodzajowe drzew, których liście i owoce przedstawiono na
rysunkach.
A. .................................................. B. ..................................................
C. .................................................. D. ..................................................
11