str184

li- Bajfciewścz-Grdbowdu. Z. Mikulski. Ilyitroiagia ogólna. Wanuiwa 2005 ISBN 83-0M 4579X.«hy \VN PWN 21X15

lotatnik ” to C:\Document.r" ^1031.0.5.7.7”’^ _Strl83~Paint " f Itelix iLibraryTT^’ Ę Hydrologia og...

-    ustrój lodowcowy, wysokie stany i związane z nimi duże przepływy występują w lecie, w czasie wzmożonego topnienia lodowców;

-    ustrój śnieżny górski, wysokie stany występują latem, ale wcześniej niż w ustroju lodowcowym, przepływy maksymalne też są niższe niż. w ustroju lodowcowym;

-    ustrój śnieżny równinny, wysokie przepływy występują wiosną w czasie roztopów;

-    ustrój deszczowy oceaniczny, wysokie przepływy występują zimą. amplituda między przepływami wysokimi i niskimi jest nieduża;

-    ustrój deszczowy między zwrot ni ko wy, wysokie przepływy występują w porze deszczowej i są wywołane deszczami zenitalnymi, niskie przepływy występują w porze suchej; amplituda między przepływami ekstremalnymi jest dość znaczna.

Ustrój złożony pierwotny jest charakterystyczny dla rzek zasilanych z dw^róch źródeł i w' związku z tym mających dwa maksima i dwa minima przepływów w ciągu roku (rys. 157b). W tym typie Parde wyróżnił podtypy:

-    ustrój śnieżny przejściow y, głównym źródłem zasilania rzek jest woda roztopowa, drugorzędne maksimum jest wywołane opadami;

-    ustrój śnieżny równinny, głównym źródłem zasilania są wiosenne roztopy, drugorzędne maksimum jest wywołane niską temperaturą powietrza i wskutek tego małym parowaniem;

-    ustrój śnieżno-deszczowy, główne wezbranie jest wywołane roztopami, drugie

-    nieco mniejsze - opadami letnimi;

-    ustrój deszczowo-śnieżny, główne wezbranie jest wywołane opadami deszczu

-    drugie, niższe - roztopami.

Ustrój złożony zmienny charakteryzuje rzeki zasilane z więcej niż dwóch źródeł, dlatego też mają one kilka okresów wezbrań i niżówek.

Podstaw ą klasyfikacji ustrojów rzecznych Lwowicza są dwie cechy: rodzaj zasilania rzek (wyróżnił zasilanie śnieżne, deszczowe, lodowcowe, podziemne) i sezonowy rozkład odpływu z podziałem na wiosenny, letni, jesienny i zimowy. Zarówno udział poszczególnych źródeł zasilania, jak i rozkład odpływu w sezonach Lwowicz wyraził w procentach. Gdy z danego źródła pochodzi ponad 80% odpływu, wtedy rzeka jest zasilana wyłącznie z tego źródła. Gdy udział danego źródła stanowi 50-80% zasilania, przypisuje mu się główną rolę w formowaniu odpływu. Jeśli rzeka jest zasilana z. kilku źródeł, a udział każdego z nich w odpływie jest mniejszy niż 50%, wyodrębnia się to źródło, które ma przew agę nad innymi. Takie samo stopniowanie zastosowano przy wykazaniu, który sezon ma największy udział w formowaniu odpływu rzecznego. Klasyfikacja Lwowicza zaw icra 12 grup źródeł zasilania i 12 grup sezonowego rozkładu odpływu, uwzględnia zatem 144 odmiany ustroju rzek. Do klasyfikacji Lwowicza częściowo nawiązała Dynowska (1971) przy ustalaniu typów ustrojów rzecznych w Polsce; jej praca jest jedynym kompleksowym opracowaniem ustroju rzek naszego kraju.

□

$

Cl

C

7T

C

CO

co

co

o

©

©

&

(J

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader