PIEL
GNACJA
NOWORODKA
Materiały Szkoły Rodzenia
2008
przedPorodem.pl
Materiał zawiera omówienie najważniejszych zagadnień
dotyczących pielęgnacji noworodka. Zawiera dodatek
 Wyprawka dla noworodka .
Pielęgnacja Noworodka
Pielęgnacja Noworodka
MATERIAA
Y SZKOA
Y RODZENIA PRZEDPORODEM.PL
PRZEWIJANIE
W pierwszych dniach zmiana pieluch może stanowić nie lada problem: wszystko leci z rąk, nie
wiadomo, jak przytrzymać maleństwo. Zmieniaj pieluszkę co najmniej co trzy godiny i od razu po kupce.
Przygotuj miseczkę z ciepłą wodą, waciki lub wilgotne chusteczki i czyste pieluchy. Miej je w zasięgu
ręki.
Rozwiń pieluchę, rozchyl nóżki dziecka, czystym rogiem pieluchy, watą lub chusteczką wytrzyj pupę.
Zwiń brudną pieluchę i wrzuć do kosza.
Umyj dokładnie pośladki i pachwiny dziecka watą lub kolejną chusteczką, pamiętając, żeby zawsze
wycierać od przodu do tyłu. Jest to szczególnie ważne u dziewczynek - chodzi o to, by bakterie z kału
nie przedostały się do pochwy i cewki moczowej. Chłopcu nie zsuwaj napletka. Dokładnie umyj wszystkie
fałdki.
Osusz dokładnie skórę. Pośladki i okolice posmaruj kremem ochronnym lub oliwką. Podłóż pod pupę
czystÄ… pieluchÄ™.
PAMI
TAJ! Nie podnoś dziecka za nóżki, wsuń dłoń pod pupę i lekko unieś do góry.
K
PIEL NOWORODKA
Zanim noworodek oswoi się z wodą, minie kilka tygodni. Na razie cała ta sytuacja budzi przede
wszystkim jego niepokój - tym większy, im bardziej spięci są rodzice. Najwygodniej kąpać dziecko
wieczorem , bo po kąpieli ma ono swój najdłuższy sen w ciągu doby. Nie kąpiemy dziecka bezpośrednio
po jedzeniu , ale również nie wtedy gdy jest głodne. Kąpiel to nie tylko toaleta, ale także sposobność
do wspólnej zabawy rodziców z maluchem. Warto wprowadzić zwyczaj, że codzienna wieczorna kąpiel
jest domeną taty. Nie martw się, gdy podczas pierwszych kąpieli dziecko napina się i płacze. Jego krzyk
nie jest spowodowany Twoją niezręcznością czy lękiem przed wodą. Noworodek musi się dopiero
przyzwyczaić do silnych bodz
ców: chłodu, gdy jest mokry, dotyku wrażliwych okolic ciała, częstych zmian
położenia. Niemowlę zwykle rozluz
nia się w wodzie, radośnie wymachuje rączkami i nóżkami, zwłaszcza
wtedy, gdy po wysuszeniu pozwolisz mu poleżeć chwilę bez ubranka. Wszystkie przybory potrzebne
do kąpieli musimy mieć w zasięgu ręki, nigdy nie zostawiaj dziecka samego na stoliku do przewijania.
Kąpiąc dziecko wykonujemy następujące czynności:
1. TemperaturÄ™ w pokoju doprowadzamy do okoÅ‚o 23°C
2. Przygotowujemy wanienkÄ™ z wodÄ… o temperaturze okoÅ‚o 37°C (czyli niewiele wyższÄ… od
temperatury ciała dziecka) i rozkładamy na jej dnie pieluszkę. Do czasu odpadnięcia kikuta
Strona 1
Pielęgnacja Noworodka
pępowiny i wygojenia się pępka trzeba go chronić przed zamoczeniem. Potrzebna będzie
miseczka z ciepłą, przegotowana wodą oraz waciki do umycia twarzy, mydełko i oliwka.
3. Czysta buzia. Przemywamy oczy przemywamy każde osobnym wacikiem zamoczonym w
wodzie z miseczki od zewnętrznego kącika do wewnętrznego. Kolejnym wacikiem myjemy całą
buzię, następnie oczyszczamy przewody nosowe i uszne.
4. Mycie. Rozebrane do naga dziecko, namydlamy na ręczniku szczególnie we wszystkich
naturalnych zagięciach skóry. Następnie przytrzymując główkę na swoim lewym przedramieniu,
trzymamy je lewą dłonią w dole pachowym a prawą dłonią podtrzymując pośladki. Tak
trzymane, namydlone dziecko przekładamy do wanienki, prawą dłonią spłukujemy dokładnie i
na koniec myjemy główkę dziecka. Opłukane dziecko przenosimy na stolik, owijamy w suchy
ręcznik i delikatnie osuszamy. Po osuszeniu szyjkę, paszki, pachwiny i pośladki smarujemy oliwką.
5. Ranę pępkową, początkowo z kikutem pępowiny należy odkażać po kąpieli oraz kilka razy
dziennie patyczkiem nasÄ…czonym 70% spirytusem.
6. Pielęgnacja główki. W pierwszych tygodniach życia włoski dziecka nie wymagają szczególnej
pielęgnacji. Wystarczy umycie mydłem, tak jak reszty ciała. Wyszczotkuj główkę dziecka
szczoteczką do włosów przeczesując w różne strony. Niekiedy na główce pojawia się żółtawa,
błyszcząca łuska (tzw. ciemieniucha). Jest to wydzielina gruczołów łojowych głowy. Nie należy się
nią niepokoić. To problem wyłącznie kosmetyczny. Aby ją usunąć, miejsca, w których się pojawiła,
należy przez kilka dni natłuszczać oliwką i po umyciu główki sczesywać ciemieniuchę miękką
szczoteczkÄ… lub specjalnym grzebykiem do ciemieniuchy.
7. Obcinanie paznokci wykonujemy w zależności od potrzeby (wystarczy 1 raz w tygodniu).
Najwygodniej robić to w czasie snu dziecka, przy pomocy specjalnych nożyczek
zdezynfekowanych spirytusem. Paznokcie u rąk obetnij półokrągło, a u nóg prosto.
8. Ubieranie. Po zakończeniu powyższych czynności pielęgnacyjnych ubierz dziecko w świeżą
pieluszkę i wcześniej przygotowaną bieliznę, owiń w kocyk, nakarm i połóż spać.
PIEL
GNACJA P
PKA
Kikut pępowiny powinien odpaść w ciągu 6-14 dni po porodzie. Do czasu odpadnięcia musisz
bardzo starannie go pielęgnować.
1. Przemywaj go spirytusem  najlepiej kilka razy dziennie. Używaj do tego spirytusu o stężeniu
70%. Musisz przygotować go samodzielnie: do zakupionego w sklepie monopolowym spirytusu
95% dodaj przegotowanÄ… wodÄ™ w proporcjach 2:1, np. dwa kieliszki spirytusu i jeden kieliszek
wody. Chwyć ręką kikut pępowiny i delikatnie go unieś, następnie patyczkiem kosmetycznym
nasączonym w spirytusie dokładnie oczyść zakamarki pępka.
2. Nie mocz w kąpieli  przez cały czas kikut powinien być suchy, jeśli jednak przez przypadek
zachlapiesz go, nie martw siÄ™. Osusz go i zdezynfekuj.
3. Wietrz  gojeniu sprzyja dostęp świeżego powietrza, więc pozwól dziecku codziennie poleżeć z
odkrytym brzuszkiem.
4. Wywiń brzeg pieluszki lub zrób w niej wycięcie, tak aby nie dotykała pępuszka. Niektórzy
producenci pieluch oferują najmniejszy rozmiar dla noworodków z gotowym wycięciem na
pępek.
Strona 2
Pielęgnacja Noworodka
5. Gdy kikut odpadnie nadal przecieraj rankę po nim gazikiem ze spirytusem, aż całkowicie się
zagoi.
6. Zgłoś się do pediatry, gdy pępek brzydko pachnie, gdy sączy się z niego ciągnąca wydzielina
lub jeśli skóra wokół pępka jest zaczerwieniona. Jeśli po dwóch tygodniach kikut nie odpadnie
również pokaz malucha lekarzowi.
PA
ACZ DZIECKA
Płacz to dla noworodka najważniejszy sposób porozumiewania się z otoczeniem. Z czasem
porozumienie będzie łatwiejsze, ale na razie warto przede wszystkim uważnie obserwować dziecko.
Jeśli przed chwilą jadło, dobrze jest sprawdzić, czy nie ma mokro, czy nie gniecie go zbyt ciasno zapięta
pieluszka albo czy nie jest mu zimno. Jeżeli teoretycznie wszystko jest w porządku, prawdopodobnie jest
mu po prostu smutno i tęskni za mamą. Właśnie bliskości mamy noworodek potrzebuje najbardziej. Dzieci
często przytulane czują się bezpieczniej i są spokojniejsze. Pamiętaj też, że dziecko wyczuwa twoje
zdenerwowanie. Zły nastrój natychmiast mu się udziela.
Jak mu pomóc?
Jeśli upewniłaś się, że ma sucho i nie jest głodne, a nadal płacze, wypróbuj inne metody uspokajania
niemowlÄ…t:
lð A
agodne bujanie (w kołysce, wózku, w ramionach);
lð CiepÅ‚a kÄ…piel i delikatny masaż;
lð Jazda wózkiem po wertepach lub przejażdżka samochodem;
lð Metoda babć - becik otulajÄ…cy niemowlÄ™ niczym kokon;
lð Monotonne , niskie dz
więki  włącz mu suszarkę, odkurzacz lub pralkę;
Jeśli poczujesz się całkowicie wykończona i zirytowana płaczem dziecka, być może będziesz chciała nim
potrząsnąć - powstrzymaj się. Takie odczucia zdarzają się większości mam, jednak potrząsanie
dzieckiem może być dla niego bardzo szkodliwe. Najlepiej, żeby ktoś cię wtedy zastąpił przy dziecku.
Jeśli to niemożliwe, odłóż wtedy dziecko i wyjdz
z pokoju, choćby na 5 minut. Czasem może okazać się,
że samo się uspokoi.
SEN DZIECKA
Noworodek nie odróżnia jeszcze dnia od nocy i w pierwszych dniach życia przez większość czasu
znajduje się jakby w półśnie - pomiędzy stanem snu a czuwaniem. Potem przysypia często, ale na krótko.
Kilka błogich minut z piersią w buzi wystarcza, by na jakiś czas zregenerował siły. Gdyby jednak
podsumować te wszystkie kilku czy kilkuminutowe drzemki, prawdopodobnie okazałoby się, że śpi co
najmniej kilkanaście godzin w ciągu doby.
Maluch będzie lepiej spał, gdy zamiast w przestronnym łóżeczku położysz go w głębokim wózku lub
w kołysce (łagodne bujanie uspokaja dziecko). W takim przytulnym gniazdku noworodek czuje się
bezpiecznie jak w brzuchu mamy.
Krzyczy wieczorami&
Jeżeli dotąd spokojne dziecko nagle w trzecim czy czwartym tygodniu życia zaczyna przeraz
liwie
krzyczeć (zwłaszcza wieczorem), prawdopodobnie dopadła je kolka. Maluch nerwowo podkurcza nóżki,
Strona 3
Pielęgnacja Noworodka
wymachuje rękami, pręży się, ma bardzo twardy brzuszek. Nie pomaga tulenie ani kołysanie. Nawet
przy piersi dziecko cichnie tylko na chwilÄ™. Atak zwykle trwa kilka godzin. I niestety wraca regularnie co
wieczór. Nie znamy przyczyn kolki. Jedni mówią o niewłaściwej diecie karmiącej mamy, inni o alergii,
jeszcze inni o połykanym wraz z pokarmem powietrzu, które gromadzi się w jelitach.
·ð Zadbaj, żeby po każdym karmieniu dziecku siÄ™ odbiÅ‚o. Gdy skoÅ„czy jeść, kilka minut ponoÅ› je w
pionie przytulone do ramienia.
·ð Jeżeli przyczynÄ… kolki jest alergia, dziecku może pomóc zmiana diety matki.
·ð JeÅ›li atakowi nie uda siÄ™ zapobiec, spróbuj zrobić dziecku ciepÅ‚y okÅ‚ad na brzuszek. Niektórym
maluchom pomaga delikatny masaż. Innym najlepiej robi noszenie w pozycji pionowej wysoko na
ramieniu. Często ulgę przynosi też ciepła kąpiel.
·ð Czasem dzieciom przynoszÄ… ulgÄ™ leki przeciwwzdÄ™ciowe zalecone przez pediatrÄ™ (podaje siÄ™ je
dziecku przed każdym karmieniem). Herbatki i preparaty z wyciągiem z kopru włoskiego, które
działają wiatropędnie i rozkurczowo (powinna pić matka).
Gdyby nic nie pomagało, zwróć się do pediatry.
ZIMOWY SPACER
Czynniki atmosferyczne, na które narażona jest skóra dziecka mogą być zneutralizowane
poprzez odpowiednie stosowanie specyfików kosmetycznych. Przed wyjściem buzię posmaruj tłustym
kremem dla dzieci.
Pediatrzy radzą, by zimą spacer noworodka był dopiero w trzecim, czwartym tygodniu życia,
na początku zalecają tzw. werandowanie. Ciepło ubrane dziecko ułóż w wózku przy szeroko otwartym
oknie. Na pierwszy raz wystarczy 5-10 minut, w kolejnych dniach stopniowo wydłużać ten czas do
godziny. Maleństwo musi bowiem stopniowo przyzwyczajać się do przebywania na świeżym powietrzu).
Po tygodniu werandowania możesz się wybrać z niemowlęciem na pierwszy spacer. Najlepiej zacząć od
godziny i stopniowo wydłużać czas wybrać przebywania na świeżym powietrzu do dwóch, a nawet
trzech godzin dziennie. Zrezygnuj ze spaceru dopiero wtedy, gdy dzień jest bardzo wietrzny. W
wietrzne i wilgotne dni niską temperaturę odczuwa się znacznie silniej niż w mroz
ne i suche.
SPACER LATEM
Pamiętaj o niepożądanym działaniu promieniowania UV. Na godzinę przed wyjściem, pokryj
skórę malucha kremem do opalania zawierającym wysoki faktor ochronny.
Strona 4
Pielęgnacja Noworodka
WYPRAWKA DLA NOWORODKA
UBRANKA
1. Kaftaniki, bluzeczki  5 szt. - kopertowe albo zapinane z przodu lub z boku
2. Body  4-5 szt. - z długim rękawkiem na jesień i na zimę
3. Åšpioszki  5 szt. - najlepiej rozpinane w kroku
4. Pajacyki  4 szt. - cieńszych bawełnianych i 2 szt. grubszych welurowych lub polarowych
5. Skarpetki  4 pary  nie tylko na stópki, ale też i na rączki maluszka (na pierwsze dni, kiedy nie
obcina siÄ™ paznokci)
6. Czapeczki bawełniane  2 szt. - do zakładania po kąpieli
7. Czapeczka na dwór  1-2 szt. - grubość zależy od pory roku
8. Sweterki  2 szt.
9. Spodenki
10. Kombinezon zimowy  najlepiej jednoczęściowy lub/i ciepły śpiwór do wózka
Rady:
lð Na poczÄ…tku dziecko bardzo szybko roÅ›nie, dlatego nie warto kupować dużo ubranek w jednym
rozmiarze. Rozmiar 56 możesz całkiem pominąć, chyba że USG pokazuje małe dziecko. Śpiochy
czy pajacyki, jeśli będą trochę na wyrost, możesz przytrzymać nałożonymi na wierzch
skarpetkami.
lð Wybieraj ubranka z miÄ™kkiej baweÅ‚ny, takie które sÄ… rozpinane z przodu na caÅ‚ej dÅ‚ugoÅ›ci lub
kopertowo, śpiochy i pajacyki z rozpinanymi nogawkami. Unikaj natomiast takich, które mają
ciasne otwory na głowę, wąskie rękawki lub nogawki
lð Warto przyjąć lub pożyczyć trochÄ™ używanych ciuszków od kogoÅ› z rodziny lub koleżanki 
zwykle ubranka niemowlęce są w dobrym stanie (nie zdążą się zniszczyć)
lð JeÅ›li zamierzasz wozić dziecko samochodem lepszy bÄ™dzie kombinezon od Å›piworka (chyba, że
zaopatrzysz się w śpiwór z otworem do przekładania zapięcia pasów)
DO PIEL
GNACJI I K
PIELI
1. Wanienka
2. Przewijak
3. Ręczniki kąpielowe 2szt. - z miękkiej frotki, najlepiej z kapturkiem
4. Szczotka do włosów z miękkiego włosia
5. Nożyczki do paznokci koniecznie z zaokrąglonymi końcami
6. Termometr do mierzenia temperatury wody
7. Myjka
8. Kosmetyki  mydełko dla niemowląt, oliwka, krem przeciw odparzeniom, zasypka, krem
ochronny do buzi na zimne dni
9. Maść z cynkiem lub pantenolem na wypadek odparzeń
10. Pieluszki jednorazowe  ok.10 szt./dzień
11. Pieluszki tetrowe  20 szt. lub jeśli nie zamierzasz korzystać z jednorazowych  ok. 50 szt.
12. Chusteczki nawilżające dla niemowląt
13. Spirytus 70% do przemywania kikuta pępowiny  przyrządzisz go sama z zakupionego w
dziale monopolowym 95% spirytusu z przegotowanÄ… wodÄ… w proporcjach dwa do jednego (2
kieliszki spirytusu i jeden kieliszek wody)
14. Gruszka do czyszczenia noska lub specjalny aspirator z filtrami do czyszczenia noska (np. Frida
 dostępny w aptece, szczególnie przydatny, gdy dziecko ma katar)
DO SPANIA
1. A
óżeczko  najlepiej o standardowych wymiarach 120 x 60 cm, powinno mieć regulowaną
Strona 5
Pielęgnacja Noworodka
wysokość materaca, możliwość wyjęcia dwóch szczebelków, aby umożliwić dziecku samodzielne
wychodzenie z łóżeczka, gdy będzie starsze.
2. Materac  piankowy, kokosowy lub z trawy morskiej
3. Ochraniacz do łóżeczka  dzięki niemu dziecko nie będzie obijało główki o szczebelki, zrezygnuj
natomiast z kupna baldachimu  zmniejsza dostęp świeżego powietrza, ogranicza światło i
zbiera kurz
4. Kocyk  jeden cieplejszy z polarku, drugi lżejszy bawełniany
5. Kołderka  ze sztucznym wkładem (nie z pierza)
6. Pościel 2 bawełniane komplety
7. Prześcieradło  2-3 szt. - najlepiej z gumką
8. Rożek  na pierwsze miesiące do zawijania w pierwszych miesiącach
Rady:
lð KoÅ‚derkÄ™ możesz zastÄ…pić lekkim, baweÅ‚nianym Å›piworkiem  przydadzÄ… siÄ™ wtedy 2 szt.
lð Niemowlaka kÅ‚adziemy do łóżeczka bez poduszeczki, podkÅ‚adamy jedynie pieluszkÄ™ tetrowÄ…
lub flanelową. Jeśli w zakupionym przez ciebie komplecie jest poduszeczka  przyda się póz
niej.
lð Zarówno ubranka jak i bieliznÄ™ poÅ›cielowÄ… i kocyki powinnaÅ› prać w specjalnym proszku dla
niemowląt  nie zawiera on wybielaczy i substancji zapachowych, które mogłyby podrażnić
skórę dziecka.
NA SPACER I DO SAMOCHODU
1. Wózek  koniecznie z obszerną gondolą, najlepiej z dużymi kołami i amortyzacją. Najlepszy jest
dwufunkcyjny, ze zdejmowaną gondolą,którą póz
niej można zamienić na spacerówkę
2. Fotelik samochodowy  dostosowany do wieku i wagi dziecka
Rady:
lð Niektóre firmy produkujÄ…ce wózki oferujÄ… foteliki dla najmÅ‚odszych, które można zamontować na
stelażu wózka  ta opcja bardzo się przydaje np. na krótkie zakupy
lð Przewożenie dziecka w samochodzie bez fotelika jest niebezpieczne. Nawet jeÅ›li nie masz
samochodu, zawsze zapinaj dziecko w foteliku, choćby pożyczonym!
DODATKOWE WYPOSAŻENIE
Niektóre akcesoria po prostu ułatwią Ci opiekę nad dzieckiem, choć nie są niezbędne
1. Leżaczek  możesz go przenosić w dowolne miejsce w domu i maluch zawsze będzie z tobą i
będzie mógł swobodnie cię obserwować (po trzech miesiącach)
2. Kołyska  zamiast łóżeczka na pierwsze 2-3 miesiące.
3. Chusta  ułatwia poruszanie się z maleństwem po domu i równoczesne wykonywanie domowych
czynności.
4. Elektryczna niania  gdy masz duże mieszkanie lub dom z ogródkiem.
5. Poduszka do karmienia
6. Laktator  przydaje siÄ™ w sytuacji, gdy mama szybko po urodzeniu dziecka wraca do pracy i
chce, by dziecko nadal jadło tylko jej pokarm.
Strona 6