XII. DOBÓR PRÓBY BADAWCZEJ
i. Korzyści z doboru próby:
* Oszczędza czas.
* Oszczędza pieniądze.
* Zwiększa dokładność oraz wiarygodność wyników.
* Ułatwia prowadzenie badań związanych z koniecznością wypróbowania produktu.
* Określenie populacji generalnej np. obywatele Polski i badanej np. ci, którzy regularnie jedzą czekoladę;
- populacja generalna — skończona zbiorowość, z której badacz będzie wybierał
- populacja badana - to zbiorowość, której wszystkie elementy mają wspólne cechy i o której badacz chce uzyskać określone informacje, w celu rozwiązania problemu badawczego
* Określenie jednostki próby: czy badamy gospodarstwa domowe, czy osoby indywidualne;
- jednostka próby może byćjednocześnie elementem populacji badanej;
- element populacji - jest zwykle jednostką naturalną, np. respondent, produkt
- jednostka próby - może być prosta l osoba respondent, i złożona grupa, gospodarstwo domowe, firma.
* Określenie wykazu (operat badań) populacji badanej (lista wszystkich badanych osób);
- wykaz (operat) badanej populacji - lista, z której dobiera się próbę odwzorowującą badaną populację
* Zasady, które powinien spełniać wykaz:
- odpowiedniość - wierne odzwierciedlenie, aktualność
- kompletność-wszystkiejednostki
- dokładność - nie może zawieraćjednostek nie istniejących lub nie należących do populacji
- dogodność - powinien być ponumerowany i dostępny
* Określenie liczebności próby
- liczebność próby należy określić jeszcze przed zastosowaniem metody jej doboru, ponieważ bez znanej wielkości próby minimalnej nie można jej pobrać z określonego wykazu;
* Wybór metody doboru próby (czy będzie losowo, czy celowo),
- metoda doboru próby jest to sposób, w jaki elementy populacji badanej są dobierane z tej populacji;
* Zaplanowanie i pobranie próby,
- zaplanowanie procesu doboru próby polega na pisemnym sformułowaniu planu wprowadzenia w życie podjętych dotychczas decyzji związanych z doborem próby; plan opisuje takie problemy, jak operacyjne zdefiniowanie jednostki próby, obliczenie wielkości próby minimalnej, instrukcje dla osób prowadzących pomiary, instrukcje postępowania, gdy do brana jednostka jest niedostępna itd.
* Metody losowe — znamy błąd, zakładamy go na wstępie
* prosty dobór losowy stosujemy tylko wówczas gdy mamy operat
- dobór losowy - przypadek losowy decyduje o tym, które jednostki zostają dobrane, każdy ma szansę
■ warstwowy (warstwy jednorodne)
* polega na tym, że za nim będziemy losować dzielimy grupę na jednorodne warstwy np. gospodarstwa domowe według zamożności, czy ilości osób w rodzinie, a następnie dokonuje się wyboru w każdej warstwie proporcjonalnie do liczebności
■ zespołowy polega na losowaniu całych zespołów jednostek (np. zespołu ulic danego miasta, zespołu mieszkańców danego bloku, zespołu klatki) a nie pojedynczych jednostek
* Metody losowe — znamy błąd, zakładamy go na wstępie
wielostopniowy - losowanie badanych jednostek etapowo, stopniowo np. w pierwszej kolejności województwa, w ramach wylosowanych województw miasta, potem dzielnice, następnie w ramach dzielnic ulice, potem numeiy domów a na końcu konkretne mieszkanie wielofazowy - losowanie większej próby losowej, następnie wybrać z niej jedną lub kilka prób do badań
kombinowany - połączenie wszystkich metod