Model racjonalnego tworzenia prawa
Opisuje on sposób tworzenia prawa z punktu widzenia racjonalności. Takich modeli stworzono bardzo wiele. Model Jerzego Wróblewskiego:
Rozbija proces tworzenia prawa na kilka etapów:
U Wyznaczenie celów działalności prawotwórczej w stopniu dostatecznie sprecyzowanym dla wyboru środków do realizacji tego celu.
Cele te możemy podzielić na:
-cele społeczno-ekonomiczne (np. zmniejszenie bezrobocia)
- cele polityczne (np. rozwój instytucji samorządu terytorialnego)
- cele prakseologiczne (polegają na osiągnięciu albo poprawie skuteczności działania)
Podział z formalnego punktu widzenia:
-cele długofalowe (realizuje się bez określonego terminu ich realizacji, albo są to cele wieloletnie)
- doraźne (są realizowane w krótszych okresach czasu)
II Podział z formalnego punktu widzenia:
-bezpośrednie (celem bezpośrednim normy jest zgodność zachowania adresata tej normy z wzorem postępowania zawartym w tej normie)
-pośrednie (celem pośrednim normy jest uzyskanie określonych, pożądanych następstw zachowań zgodnych z normą)
Cele można podzielić także, również z formalnego punktu widzenia na:
- pozytywne (jest to osiągnięcie określonego stanu rzeczy będące rezultatem wykonywania nakazu czy te korzystanie z uprawnień)
- negatywny (osiągnięcie określonego stanu rzeczy wynikającego z realizacji zaniechań lub zakazu)
Pomiędzy tymi celami może zachodzić:
-stosunek łączności (mamy z nim do czynienia wtedy kiedy realizacja jednego celu przyczynia się do realizacji innego celu
- może zachodzić stosunek konfliktu, zachodzi on wtedy kiedy realizacja jednego celu utrudnia lub uniemożliwia realizacje innego celu (zachodzi najczęściej pomiędzy celami długofalowymi)
- może zachodzić stosunek niezależności - zachodzi wtedy gdy realizacje jednego celu nie wpływa na realizację innego celu
Wybór celu wiąże się z dokonaniem pewnej oceny, jest to zawsze wybór aksjologiczny. Do Piero określenie wartości tego stanu rzeczy które jest uznane za cel prowadzi nas do dyrektywy że powinno sie realizować stan rzeczy celu. Prawodawca zwykle realizuje wiele różnych celów.
Wybór celów jest zdeterminowany także stanem wiedzy o rzeczywistości.
2.) Ustalenie potencjalnych środków realizacji celu.
Prawodawca powinien sporządzić katalog środków mogących służyć realizacji celu. Dla realizacji tego założenia prawodawca musi posłużyć się wiedzą. Ta najlepsza dostępna wiedza pozwala prawodawcy ustalić związki przyczynowe pomiędzy tym stanem który jest uznawany za cel a tymi zjawiskami które mają być potencjalnymi środkami realizacji tego celu.
Im szerszą wiedzą dysponuje prawodawca tym więcej jest on wstanie wskazać potencjalnych środków realizacji celu.
Na tym etapie prawodawca musi ocenić skuteczność tych potencjalnych środków realizacji celu. Musi również zbilansować wartość celu z niezamierzonymi konsekwencjami zastosowania różnych środków. Na tym etapie
1