3582468905

„Aminokwasy niebiałkowe:

występowanie i znaczenie”

Autor: Igor Przegrałek

Aminokwasy stanowią grupę związków organicznych budujących organizmy żywe. Są to pochodne kwasów karboksylowych i amin. Wyróżnić możemy aminokwasy białkowe, które łącząc się ze sobą wiązaniami peptydowymi tworzą białka oraz aminokwasy niebiałkowe, nie posiadające takiej zdolności. Aminokwasy niebiałkowe stanowią znakomitą większość(tylko 20 aminokwasów buduje białka) i to one będą przedmiotem tego referatu.

Aminokwasy niebiałkowe występują w różnych miejscach organizmów, żywych oraz pełnią w nich różnorakie funkcjefzostaną one opisane bardziej szczegółowo w dalszej części), duża część z nich stanowi pochodne, izomery bądź homologi związków białkowych i innych związków organicznych. Są to związki w których grupa aminowa nie leży przy tym samym węglu co grupa karboksylowa i jest to warunek podstawowy, choć zdarzają się wyjątki takie jak choćby, opisana niżej ornityna. Do najczęściej występujących aminokwasów niebiałkowych zaliczyć możemy: f-alanine stanowiącą składnik koenzymu A, kwas y-aminomasłowy -neuroprzekaźnik, ornitynę i cytrulinę będące metabolitami cyklu mocznikowego, hormony tarczycy, czyli tyroksynę i trijodotyroninę oraz dwa metabolity aminokwasów siarkowych jakimi są homocysteina i homoseryna.

OH

H,N

P-alanina(kwas aminoropionowy) jest pochodną (a-)alaniny, powstaje jako produkt rozpadu pirymidyny(uracylu) i razem z kwasem pantoinowym, ATP i cysteaminą tworzą Koenzym A, w związku z tym p-alanina bierze udział w regulacji cyklu kwasu cytrynowego i jest przenośnikiem(pośrednio, bo bezpośredni udział ma cystamina) grup acylowych. Wraz z L-histydyną natomiast jest prekursorem karnozyny(buforuje pH powstającego kwasu mlekowego w wyniku mięśniowego oddychania beztlenowego)

Kwas y-aminomasłowy(GABA) jest neuroprzekaźnikiem o charakterze hamującym.

Powstaje w mózgu z glutaminianu. Ma działanie globalne gdyż występuje w całym układzie nerwowym, odpowiada za zmniejszenie pobudliwości oraz rozluźnienie mięśni, dlatego też blokowanie jego działania może prowadzić do ogólnego zmęczenia mięśnifw szczególności mięśni nóg co objawia się jako Zespół Niespokojnych Nóg) lub nawet do śmierci.

o

nh₂

Ornityna inaczej zwana kwasem 2,5-diaminopentanowym to a-aminokwas zasadowy, nie należący jednak do 20 aminokwasów białkowych. Pod wpływem enzymów powstaje z argininy. Bierze udział w