6355787648

dostarczyć badanie”⁹. Problem jest rodzajem zadania, którego podmiot nie może rozwiązać za pomocą posiadanego zasobu wiedzy. Rozwiązanie jego jest możliwe dzięki czynności myślenia produktywnego, która prowadzi do wzbogacenia wiedzy podmiotu. Powyższa definicja opracowana przez J. Kozieleckiego akcentuje dwie podstawowe cechy problemu: pierwsza to ta, że problemy są zadaniami: druga, że zadania te wymagają rozwiązania¹⁰. W literaturze metodologicznej spotkać można różne klasyfikacje problemów badawczych. M. Łobocki dzieli je - w odniesieniu do pedagogiki, na problemy naukowo - badawcze i subiektywnie - badawcze. Problemy naukowo - badawcze „zmierzają do całkowicie nowych odkryć, nieznanych dotąd w pedagogice, czy też podnoszące znane w niej zagadnienia, lecz dotąd niezbadane dostatecznie”, natomiast subiektywnie - badawcze stanowią nowość jedynie dla badacza^{1 2}.

Problemy badawcze dzielimy ze względu na przedmiot, zakres, rolę jaką spełnia dany problem w nauce i tym podobne ich właściwości. Kierując się tymi wskazówkami wyróżniamy problemy:

a)    teoretyczne i praktyczne,

b)    ogólne i szczegółowe,

c)    podstawowe i cząstkowe.¹²

Pomoc postpenitencjarna jest problemem zdeterminowanym warunkami społecznymi. Dlatego też badając go należy:

a)    ujmować go jak obiektywne zjawisko, tzn. zjawisko istniejące niezależnie od woli badającego i teorii naukowych;

b)    badać w sposób wolny od lęku przed niepomnymi wynikami badań oraz ukazywać osiągnięte wyniki beż uproszczeń, dotyczących zwłaszcza przyczyn i uwarunkować badanych zjawisk;

c)    rozpatrywać badane zjawisko w jego uwarunkowaniu przyczynowym oraz modyfikacjach spowodowanych przez inne, współwystępujące z nimi zjawiska i procesy istniejące w danym społeczeństwie. Podejmując np. w danym społeczeństwie badania nad takim problemem społecznym, jak przestępczość nieletnich, trzeba go analizować w związku z innymi problemami tego typu, a więc powiedzmy z alkoholizmem, dezintegracją życia rodzinnego, dewaluacją

1

⁹    S. Nowak, Metodologia badań socjologicznych. Zagadnienia ogólne., Warszawa 1970, s. 214

¹⁰    J. Kozielecki, Rozwiązywanie problemów, Warszawa 1969, s. 16

2

   M. Łobocki, Metody badań pedagogicznych, Warszawa 1982, s. 58.

¹²    J. Sztumski, Wstąp..., s. 52