plik


ÿþMINISTERSTWO EDUKACJI i NAUKI WBadysBawa Maria Francuz Organizowanie procesu inwestycyjnego 311[04].Z1.01 Poradnik dla ucznia Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji  PaDstwowy Instytut Badawczy Radom 2005  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego Recenzenci: dr Zofia Parfiniewicz mgr in|. Halina Darecka Opracowanie redakcyjne: mgr in|. Katarzyna Makowska Konsultacja: dr in|. Janusz Figurski mgr in|. MirosBaw {urek Korekta: mgr in|. MirosBaw {urek Poradnik stanowi obudow dydaktyczn programu jednostki moduBowej 311[04].Z1.01  Organizowanie procesu inwestycyjnego zawartego w moduBowym programie nauczania dla zawodu technik budownictwa. Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji  PaDstwowy Instytut Badawczy, Radom 2005  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 1 SPIS TREZCI 1. Wprowadzenie 4 2. Wymagania wstpne 5 3. Cele ksztaBcenia 6 4. MateriaB nauczania 7 4.1. Prawo budowlane 7 4.1.1. MateriaB nauczania 7 4.1.2. Pytania sprawdzajce 9 4.1.3. wiczenia 10 4.1.4. Sprawdzian postpów 10 4.2. Wybrane przepisy postpowania administracyjnego 10 4.2.1. MateriaB nauczania 10 4.2.2. Pytania sprawdzajce 12 4.2.3. wiczenia 13 4.2.4. Sprawdzian postpów 13 4.3. Struktura procesu inwestycyjnego w budownictwie 13 4.3.1. MateriaB nauczania 13 4.3.2. Pytania sprawdzajce 15 4.3.3. wiczenia 15 4.3.4. Sprawdzian postpów 16 4.4. Dokumentacja i procedura przetargowa 17 4.4.1. MateriaB nauczania 17 4.4.2. Pytania sprawdzajce 20 4.4.3. wiczenia 20 4.4.4. Sprawdzian postpów 21 4.5. Zasady wnioskowania o udzielenie pozwolenia na budow 21 4.5.1. MateriaB nauczania 21 4.5.2. Pytania sprawdzajce 26 4.5.3. wiczenia 26 4.5.4. Sprawdzian postpów 26 4.6. Zasady organizacji budowy 27 4.6.1. MateriaB nauczania 27 4.6.2. Pytania sprawdzajce 32 4.6.3. wiczenia 33 4.6.4. Sprawdzian postpów 33 4.7. Zasady organizacji stanowisk pracy 34 4.7.1. MateriaB nauczania 34 4.7.2. Pytania sprawdzajce 34 4.7.3. wiczenia 35 4.7.4. Sprawdzian postpów 35 4.8. Zasady organizowania i prowadzenia pracy zespoBów budowlanych 35 4.8.1. MateriaB nauczania 35 4.8.2. Pytania sprawdzajce 38 4.8.3. wiczenia 38 4.8.4. Sprawdzian postpów 39  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 2 4.9. Dokumentowanie przebiegu robót budowlanych 39 4.9.1. MateriaB nauczania 39 4.9.2. Pytania sprawdzajce 42 4.9.3. wiczenia 42 4.9.4. Sprawdzian postpów 43 4.10. Zasady przeprowadzania odbioru inwestycji 43 4.10.1. MateriaB nauczania 43 4.10.2. Pytania sprawdzajce 44 4.10.3. wiczenia 44 4.10.4. Sprawdzian postpów 45 4.11. Przepisy bezpieczeDstwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo|arowej 45 i ochrony [rodowiska, stosowane w budownictwie 4.11.1. MateriaB nauczania 45 5. Sprawdzian osigni 46 6. Literatura 50  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 3 1. WPROWADZENIE Poradnik bdzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o organizowaniu procesu inwestycyjnego w budownictwie. W poradniku zamieszczono: - wymagania wstpne, wykaz umiejtno[ci, jakie powiniene[ mie ju| uksztaBtowane, aby[ bez problemów mógB korzysta z poradnika, - cele ksztaBcenia, wykaz umiejtno[ci, jakie uksztaBtujesz podczas pracy z poradnikiem, - materiaB nauczania,  piguBk wiadomo[ci teoretycznych niezbdnych do opanowania tre[ci jednostki moduBowej, - zestaw pytaD przydatny do sprawdzenia, czy ju| opanowaBe[ podane tre[ci, - wiczenia, które pomog Ci zweryfikowa wiadomo[ci teoretyczne oraz uksztaBtowa umiejtno[ci praktyczne, - sprawdzian postpów, który pozwoli Ci okre[li zakres poznanej wiedzy. Pozytywny wynik sprawdzianu potwierdzi Twoj wiedz i umiejtno[ci z tej jednostki moduBowej. Wynik negatywny bdzie wskazaniem, |e powiniene[ powtórzy wiadomo[ci i poprawi umiejtno[ci z pomoc nauczyciela, - sprawdzian osigni, przykBadowy zestaw pytaD testowych, który pozwoli Ci sprawdzi, czy opanowaBe[ materiaB w stopniu umo|liwiajcym zaliczenie caBej jednostki moduBowej, - wykaz literatury uzupeBniajcej. MateriaB nauczania umieszczony w poradniku zawiera najwa|niejsze, ujte w du|ym skrócie tre[ci dotyczce omawianych zagadnieD. Powiniene[ korzysta tak|e z innych zródeB informacji, a przede wszystkim z podrczników wymienionych w spisie literatury na koDcu poradnika.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 4 2. WYMAGANIA WSTPNE Przystpujc do realizacji programu jednostki moduBowej powiniene[ umie: - posBugiwa si pojciami z zakresu ekologii, ochrony [rodowiska i budownictwa, - okre[la podstawy racjonalnego gospodarowania zasobami [rodowiska, - analizowa wpByw inwestycji budowlanych na [rodowisko, - rozpoznawa elementy i ukBady konstrukcyjne budynku, - charakteryzowa systemy technologiczno-konstrukcyjne budynków, - korzysta z map i planów sytuacyjno-wysoko[ciowych, - wykonywa pomiary geodezyjne w terenie, - charakteryzowa elementy dokumentacji technicznej, - posBugiwa si dokumentacj techniczn, - wykonywa szkice i rysunki robocze, - sporzdza rysunki techniczne, - zapobiega zagro|eniom w [rodowisku pracy, - stosowa zasady bezpieczeDstwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo|arowej i ochrony [rodowiska, - udziela pierwszej pomocy w stanach zagro|enia zdrowia i |ycia, - przestrzega przepisów dotyczcych ochrony [rodowiska i prawa budowlanego, - korzysta z literatury zawodowej i innych zródeB informacji, - obsBugiwa komputer z oprogramowaniem do wykonywania rysunków technicznych.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 5 3. CELE KSZTAACENIA W wyniku realizacji programu jednostki moduBowej powiniene[ umie: - okre[li struktur procesu inwestycyjnego w budownictwie, - scharakteryzowa cz[ci skBadowe dokumentacji przetargowej, - posBu|y si dokumentacj przetargow, - skompletowa dokumentacj przetargow, - sporzdzi wniosek o udzielenie pozwolenia na budow, - opracowa projekt organizacji budowy, - opracowa projekty zagospodarowania i likwidacji placu budowy, - zastosowa w dziaBalno[ci zawodowej podstawowe akty prawne z zakresu prawa budowlanego i postpowania administracyjnego, - zorganizowa prac zespoBów budowlanych zgodnie z zasadami bezpieczeDstwa i higieny pracy, przepisami przeciwpo|arowymi i ochrony [rodowiska, - posBu|y si dokumentacj techniczn w ró|nych fazach procesu budowlanego, - udokumentowa przebieg robót budowlanych, - przeprowadzi odbiór inwestycji.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 6 4. MATERIAA NAUCZANIA 4.1. Prawo budowlane 4.1.1. MateriaB nauczania Ustawa Prawo budowlane normuje dziaBalno[ obejmujc sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz okre[la zasady dziaBania organów administracji publicznej w tych dziedzinach. Uczestnikami procesu budowlanego s: - inwestor (organizuje proces budowy z uwzgldnieniem przepisów bhp), - inspektor nadzoru inwestorskiego (sprawuje kontrol zgodno[ci realizacji budowy z projektem i odpowiednimi przepisami, sprawdza jako[ wykonywanych robót, dokonuje ich odbioru), - projektant (opracowuje projekt budowlany, sprawuje nadzór autorski), - kierownik budowy lub kierownik robót (sporzdza plan bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia na budowie, prowadzi dokumentacj budowy, organizuje i kieruje budow obiektu budowlanego, zgBasza obiekt do odbioru). Czynno[ci poprzedzajce rozpoczcie budowy: - uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (zgodnej z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego), - czynno[ci geodezyjne, - sporzdzenie projektu budowlanego, - zBo|enie wniosku o wydanie pozwolenia na budow, - uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budow, - zgBoszenie budowy i robót budowlanych (na 7 dni przed rozpoczciem robót). Uzyskanie pozwolenia na budow jest omówione w p.4.5.1 niniejszego poradnika. Pozwolenia na budow nie wymaga m.in. budowa: - parterowych budynków gospodarczych o powierzchni zabudowy do 35 m² (wymaga zgBoszenia), - indywidualnych przydomowych oczyszczalni [cieków o wydajno[ci do 7,5 m³ na dob (wymaga zgBoszenia), - wiat i altan o powierzchni zabudowy do 10 m², - boisk szkolnych oraz boisk tenisowych, bie|ni, - miejsc postojowych do 10 stanowisk wBcznie, - obiektów maBej architektury, - ogrodzeD (wymaga zgBoszenia ogrodzenie od strony dróg publicznych). Pozwolenia na budow nie wymaga równie| wykonywanie docieplenia budynków o wysoko[ci do 12 m oraz dachów budynków, wymagaj zgBoszenia. ZgBoszenie winno by dokonane przed rozpoczciem robót budowlanych. Do ich wykonania mo|na przystpi, je|eli w terminie 30 dni od dnia dorczenia zgBoszenia wBa[ciwy organ nie wniesie sprzeciwu. Roboty budowlane mo|na rozpocz na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budow. Kierownik budowy jest zobowizany do prowadzenia dokumentacji budowy oraz umieszczenia w widocznym miejscu tablicy informacyjnej. Po zakoDczeniu budowy inwestor powiadamia o tym fakcie organ nadzoru budowlanego. Organ ten wydaje decyzj o pozwoleniu na u|ytkowanie obiektu budowlanego po przeprowadzeniu obowizkowej kontroli budowy celem stwierdzenia zgodno[ci wykonania z projektem budowlanym.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 7 WBa[ciciel lub zarzdca obiektu budowlanego jest obowizany utrzymywa i u|ytkowa obiekt zgodnie z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony [rodowiska oraz utrzymywa w nale|ytym stanie technicznym i estetycznym. Obiekty powinny by w czasie ich u|ytkowania poddawane okresowym kontrolom stanu technicznego elementów budynku, przewodów kominowych oraz instalacji. Czstotliwo[ oraz zakres kontroli okre[la art. 62. Kontrole okresowe mog by dokonywane tylko przez osoby posiadajce uprawnienia budowlane o odpowiedniej specjalno[ci. Organami administracji architektoniczno-budowlanej s: starosta, wojewoda oraz GBówny Inspektor Nadzoru Budowlanego (centralny organ administracji rzdowej). Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie mog wykonywa wyBcznie osoby posiadajce odpowiednie wyksztaBcenie techniczne i praktyk zawodow, posiadajce  uprawnienia budowlane wydane przez organ samorzdu zawodowego. Uprawnienia mog by udzielane do: - projektowania, - kierowania robotami budowlanymi. Uprawnienia budowlane s udzielane w specjalno[ciach: architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanej i instalacyjnej. Uzyskanie uprawnieD wymaga si do: 1) Projektowania bez ograniczeD i sprawdzania projektów architektoniczno-budowlanych: - ukoDczenia studiów magisterskich odpowiedniej specjalno[ci, - odbycia dwuletniej praktyki przy sporzdzaniu projektów, - odbycia rocznej praktyki na budowie; 2) Projektowania w ograniczonym zakresie: - ukoDczenia wy|szych studiów zawodowych odpowiedniej specjalno[ci lub magisterskich pokrewnych dla danej specjalno[ci, - odbycia dwuletniej praktyki przy sporzdzaniu projektów, - odbycia rocznej praktyki na budowie; 3) Kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeD: - ukoDczenia studiów magisterskich odpowiedniej specjalno[ci, - odbycia dwuletniej praktyki na budowie; 4) Kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie: - ukoDczenia wy|szych studiów zawodowych odpowiednich dla danej specjalno[ci lub studiów magisterskich pokrewnych dla danej specjalno[ci, - odbycia trzyletniej praktyki na budowie. Warunkiem uzyskania uprawnieD budowlanych jest zBo|enie egzaminu ze znajomo[ci przepisów prawnych dotyczcych procesu budowlanego oraz umiejtno[ci praktycznego zastosowania wiedzy technicznej. Egzamin skBada si przed komisj egzaminacyjn powoBywan przez organ samorzdu zawodowego albo inny upowa|niony organ. Podstaw do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie stanowi wpis w drodze decyzji do centralnego rejestru potwierdzony za[wiadczeniem. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie mog równie| wykonywa osoby bdce obywatelami paDstw Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Konfederacji Szwajcarskiej, które posiadaj w tych paDstwach prawo wykonywania czynno[ci odpowiadajcych samodzielnym funkcjom technicznym w budownictwie, ukoDczyBy studia wy|sze zagraniczne uznane w Polsce za równorzdne i odbyBy dwuletni praktyk przy sporzdzaniu projektów lub na budowie. Rzeczoznawc budowlanym mo|e by osoba, która: 1) Korzysta w peBni z praw publicznych. 2) Posiada:  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 8 - tytuB zawodowy magistra in|yniera, magistra in|yniera architekta, in|yniera lub in|yniera architekta, - uprawnienia budowlane bez ograniczeD, - co najmniej 10 lat praktyki w zakresie objtym rzeczoznawstwem, - znaczcy dorobek praktyczny w zakresie objtym rzeczoznawstwem. Katastrof budowlan jest niezamierzone gwaBtowne zniszczenie obiektu budowlanego lub jego cz[ci, a tak|e konstrukcyjnych elementów rusztowaD, elementów urzdzeD formujcych, [cianek szczelnych i obudowy wykopów. Nie jest katastrof budowlan: uszkodzenie elementu wbudowanego w obiekt budowlany, nadajcego si do naprawy lub wymiany; uszkodzenie lub zniszczenie urzdzeD budowlanych zwizanych z budynkami; awaria instalacji. W razie katastrofy kierownik budowy, zarzdca lub u|ytkownik jest obowizany: - zorganizowa dorazn pomoc poszkodowanym, - zabezpieczy miejsce katastrofy, - zawiadomi o katastrofie: wBa[ciwy organ nadzoru budowlanego, prokuratur i policj, inwestora, inspektora nadzoru, projektanta i inne jednostki organizacyjne zainteresowane przyczynami lub skutkami katastrofy. Odpowiedzialno[ci zawodowej podlegaj osoby wykonujce samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, które: dopu[ciBy si wykroczeD okre[lonych w ustawie, spowodowaBy zagro|enie |ycia lub zdrowia ludzi wskutek ra|cych bBdów lub zaniedbaD, nie speBniaj lub speBniaj niedbale swoje obowizki, uchylaj si od podjcia nadzoru autorskiego lub wykonuj niedbale obowizki nadzoru. PopeBnienie tych czynów zagro|one jest karami: - upomnieniem, - upomnieniem z jednoczesnym naBo|eniem obowizku zBo|enia egzaminu, - zakazem wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie na okres od roku do 5 lat z obowizkiem zBo|enia w wyznaczonym terminie egzaminu. W sprawach odpowiedzialno[ci zawodowej w budownictwie orzekaj organy samorzdu zawodowego, a w sprawach wykroczeD orzekanie nastpuje na podstawie przepisów Kodeksu postpowania w sprawach o wykroczenia. 4.1.2. Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania, sprawdzisz, czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Jak dziaBalno[ normuje ustawa Prawo budowlane? 2. Kto jest uczestnikiem procesu budowlanego? 3. Jakie czynno[ci poprzedzaj rozpoczcie budowy? 4. Na jakiej podstawie mo|na rozpocz roboty budowlane? 5. Jakie budowy nie wymagaj pozwolenia na budow? 6. Kto wydaje decyzj o pozwoleniu na u|ytkowanie obiektu budowlanego? 7. Jakie obowizkami ma wBa[ciciel lub zarzdca obiektu budowlanego? 8. Kto mo|e wykonywa samodzielne funkcje techniczne w budownictwie? 9. Jakie wymagania musz by speBnione do uzyskania uprawnieD do projektowania? 10. Jakie wymagania musz by speBnione do uzyskania uprawnieD do kierowania robotami budowlanymi? 11. Kto mo|e by rzeczoznawc budowlanym? 12. Co to jest katastrofa budowlana? 13. Jakie obowizki ma kierownik budowy w razie katastrofy budowlanej? 14. Kto podlega odpowiedzialno[ci zawodowej?  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 9 4.1.3. wiczenia wiczenie 1 Na podstawie danych o wyksztaBceniu i do[wiadczeniu zawodowym pracowników, okre[l, o jaki rodzaj uprawnieD mog si ubiega. Pierwszy pracownik: - ukoDczyB studia magisterskie o specjalno[ci budownictwo ldowe, - odbyB dwuletni praktyk przy sporzdzaniu projektów, - odbyB roczn praktyk na budowie. Drugi pracownik: - ukoDczyB wy|sze studia zawodowe o specjalno[ci budownictwo ldowe, - odbyB trzyletni praktyk na budowie. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) okre[li wymagania do uzyskania uprawnieD do projektowania, 2) okre[li wymagania do uzyskania uprawnieD do kierowania robotami budowlanymi, 3) porówna dane pracowników z potrzebnymi wymaganiami, 4) okre[li rodzaje uprawnieD, o jakie mog si ubiega. Wyposa|enie stanowiska pracy: - Prawo budowlane. 4.1.4. Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) okre[li uczestników procesu inwestycyjnego? 2) okre[li czynno[ci poprzedzajce rozpoczcie budowy? 3) okre[li wymagania potrzebne do uzyskania uprawnieD do projektowania i kierowania robotami budowlanymi? 4) okre[li sposób postpowania w razie katastrofy budowlanej? 5) zastosowa w dziaBalno[ci zawodowej podstawowe akty prawne z zakresu prawa budowlanego? 4.2. Wybrane przepisy postpowania administracyjnego 4.2.1. MateriaB nauczania Administracja jest to ogóB czynno[ci wykonywanych przez organy paDstwowe lub samorzdowe w zakresie wBadzy wykonawczej. Prawo administracyjne s to normy prawne regulujce organizacj i dziaBanie organów paDstwowych i niepaDstwowych jednostek organizacyjnych tworzcych administracj. Organy administracji w Polsce: 1. Organy administracji paDstwowej: - centralne: Rada Ministrów (rzd),  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 10 - terenowe: wojewodowie, kierownicy wojewódzkich jednostek organizacyjnych, organy gminy oraz zwizków midzygminnych. 2. Organy administracji samorzdowej: wojewódzkie (marszaBek), powiatowe (starosta), gminne (wójt, prezydent, burmistrz). Ró|norodna dziaBalno[ organów administracji polega na: wydawaniu aktów administracyjnych, wydawaniu aktów normatywnych (rozporzdzenia lub zarzdzenia), zawieraniu porozumieD midzy organami administracji, które nie s wzajemnie podporzdkowane, czynno[ciach materialno-technicznych, dziaBalno[ci spoBeczno- organizatorskiej, zawieraniu umów cywilnych. Postpowanie administracyjne jest to zespóB uporzdkowanych reguB, wedBug których organy administracji rozpatruj okre[lone sprawy. Z uwagi na zró|nicowanie spraw rozró|nia si: - postpowanie administracyjne ogólne, - postpowanie egzekucyjne w administracji, - postpowanie sdowe w sprawach administracyjnych, - inne szczególne postpowania administracyjne. Kodeks Postpowania Administracyjnego (KPA) okre[la wiele ogólnych zasad, wedBug których zaBatwiana jest wikszo[ spraw w postpowaniu administracyjnym. Do najwa|niejszych zasad nale|: praworzdno[ci, udzielania informacji, udziaBu stron w postpowaniu, pisemno[ci, dwuinstancyjno[ci oraz trwaBo[ci decyzji. WBa[ciwo[ci organów: - rzeczowa  okre[la jego zakres dziaBania, - miejscowa  okre[la obszar dziaBania organu. Stron jest ka|dy, kogo dotyczy postpowanie. Stronami mog by osoby fizyczne i osoby prawne, a gdy chodzi o paDstwowe i samorzdowe jednostki organizacyjne i organizacje spoBeczne  równie| jednostki nie posiadajce osobowo[ci prawnej. Wszczcie postpowania nastpuje na wniosek strony albo z urzdu przez sam organ administracji. Za dat wszczcia postpowania przez stron uwa|a si dzieD dorczenia przez stron podania (wniosku, |dania, odwoBania, za|alenia) do organu administracji, mo|e by te| wnoszone elektronicznej lub ustnie do protokoBu. Podanie powinno zawiera dane osoby, która je wnosi, jej adres oraz tre[ czego dotyczy. Terminy zaBatwiania spraw: - niezwBocznie powinny by zaBatwiane sprawy, które mog by rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stron razem z wnoszonym pismem, - w cigu miesica powinny by zaBatwiane sprawy wymagajce postpowania wyja[niajcego oraz sprawy w postpowaniu odwoBawczym, - w cigu dwóch miesicy  sprawy szczególnie skomplikowane. Je|eli organ administracji nie zaBatwi sprawy w terminie podanym powy|ej, to wtedy przysBuguje stronie wniesienie za|alenia do organu administracji publicznej wy|szego szczebla. Dorczanie pism nastpuje za pokwitowaniem przez poczt, przez pracowników organu lub przez inne upowa|nione osoby lub organy. W ka|dym stadium postpowania organ administracji publicznej obowizany jest umo|liwi stronie przegldanie akt sprawy oraz sporzdzanie z nich notatek i odpisów. Jako dowód dopuszcza si wszystko, co mo|e przyczyni si do wyja[nienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W czasie postpowania organ administracji mo|e przeprowadzi rozpraw, je|eli uzna, |e w ten sposób przyspieszy lub upro[ci rozpatrzenie danej sprawy. O terminie i miejscu rozprawy organ powinien zawiadomi wszystkie zainteresowane strony. W przypadkach okre[lonych w KPA (rozdziaB 6, art. 97 i 98) wszczte postpowanie mo|e zosta zawieszone lub umorzone.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 11 Organ administracji publicznej zaBatwia spraw przez wydanie decyzji, która rozstrzyga spraw co do jej istoty. W czasie trwania postpowania strony mog zawrze ugod. W toku postpowania organ administracji wydaje postanowienia, które dotycz poszczególnych kwestii wynikajcych w toku postpowania, lecz nie rozstrzygaj o istocie sprawy. Decyzja powinna zawiera: dat wydania, oznaczenie strony lub stron, powoBanie podstawy prawnej, rozstrzygnicie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie sBu|y od niej odwoBanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska sBu|bowego osoby upowa|nionej do wydania decyzji. Od decyzji wydanej w pierwszej instancji (decyzji nieostatecznej) sBu|y stronie odwoBanie do instancji wy|szej (wnosi si go za po[rednictwem organu, który wydaB decyzj), w terminie 14 dni od jej otrzymania. OdwoBanie nie wymaga szczególnego uzasadnienia, wystarczy, |e strona wyrazi niezadowolenie z otrzymanej decyzji. Przed upBywem terminu do wniesienia odwoBania decyzja nie ulega wykonaniu, chyba |e zostaB jej nadany rygor natychmiastowej wykonalno[ci. Po rozpatrzeniu odwoBania organ administracji mo|e wyda now decyzj. Od nowej decyzji przysBuguje stronom odwoBanie. Je|eli bdzie uwa|aB, |e decyzja jest wBa[ciwa, obowizany jest przekaza w cigu 7 dni odwoBanie wraz z aktami sprawy do organu odwoBawczego. Organ odwoBawczy wydaje decyzj, w której: - utrzymuje w mocy zaskar|on decyzj albo - uchyla zaskar|on decyzj w caBo[ci lub w cz[ci, albo - umarza postpowanie odwoBawcze. Decyzj ostateczn jest decyzja wydana przez organ administracji przy rozpatrywaniu odwoBania, a tak|e decyzja wydana przez organ pierwszej instancji, je|eli upBynB termin odwoBania, a odwoBanie nie zostaBo wniesione. Decyzj ostateczn nale|y wykona. Postanowienie powinno zawiera: oznaczenie organu administracji publicznej, dat jego wydania, oznaczenie strony lub stron, powoBanie podstawy prawnej, rozstrzygnicie, pouczenie, czy i w jakim trybie przysBuguje na nie za|alenie lub skarga do sdu administracyjnego oraz podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska sBu|bowego osoby upowa|nionej do jego wydania. Na wydane postanowienie sBu|y stronie za|alenie, je|eli pozwalaj na to przepisy kodeksu. Wnosi si je w terminie 7 dni od wydania postanowienia. Postanowienie, na które nie sBu|y za|alenie, strona mo|e zaskar|y tylko w odwoBaniu od decyzji. Decyzje administracyjne o charakterze ostatecznym mog by zaskar|ane (skarg nale|y uzasadni) do Naczelnego Sdu Administracyjnego (NSA) z powodu niezgodno[ci decyzji z prawem, w terminie 30 dni od dorczenia lub ogBoszenia decyzji. NSA rozpatruje skarg na rozprawie i wydaje orzeczenie o jej uwzgldnieniu lub oddaleniu. Je|eli NSA uwzgldnia skarg, to uchyla zaskar|on decyzj w caBo[ci lub w cz[ci i przekazuje spraw organowi administracji do ponownego rozpatrzenia. 4.2.2. Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania, sprawdzisz, czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Co to jest administracja i prawo administracyjne? 2. Jakie organy tworz administracj paDstwow i samorzdow? 3. Na czym polega dziaBalno[ organów administracji? 4. Co to jest postpowanie administracyjne? 5. Co zawiera Kodeks Postpowania Administracyjnego? 6. Kto mo|e by stron w postpowaniu administracyjnym? 7. Czym ró|ni si decyzja od postanowienia? 8. Jakie elementy zawiera decyzja, a jakie postanowienie?  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 12 9. Jakie [rodki odwoBawcze przysBuguj w postpowaniu administracyjnym? 10. Jaka jest ró|nica pomidzy [rodkami odwoBawczymi stosowanymi w postpowaniu administracyjnym? 4.2.3. wiczenia wiczenie 1 Sporzdz decyzj o zmianie nazwiska. Sposób wykonania wiczenia. Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) okre[li wymagania, które musi speBnia decyzja, 2) sporzdzi decyzj, 3) sprawdzi poprawno[ zapisu. Wyposa|enie stanowiska pracy: - Kodeks Postpowania Administracyjnego. 4.2.4. Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) okre[li organy administracji paDstwowej i samorzdowej? 2) scharakteryzowa dziaBalno[ poszczególnych organów? 3) skorzysta z KPA? 4) zastosowa przepisy postpowania administracyjnego? 4.3. Struktura procesu inwestycyjnego w budownictwie 4.3.1. MateriaB nauczania Inwestycje s to nakBady kapitaBowe dokonywane w gospodarce narodowej w celu wytworzenia nowych, powikszenia lub modernizacji istniejcych zasobów trwaBych. Inwestycje budowlane dotycz zarówno budowy, rozbudowy, modernizacji obiektów budowlanych, a tak|e zakupu narzdzi, maszyn i urzdzeD, wyposa|enia, linii technologicznych o co najmniej rocznym okresie u|ytkowania. PodziaB inwestycji ze wzgldu na: 1) charakter i rozmiar: - jednozadaniowe, - wielozadaniowe; 2) przeznaczenie i uzyskiwanie efektów ekonomicznych: - produkcyjne zakBady przemysBowe, - nieprodukcyjne szkoBy, szpitale, budynki mieszkalne; 3) rozwój: - rozwojowe, których celem jest powikszanie majtku trwaBego, przebudowa lub rekonstrukcja istniejcych [rodków trwaBych, budowa nowego zakBadu produkcji materiaBów budowlanych,  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 13 - restytucyjne (odtworzeniowe), których celem s remonty  kapitalne , czyli prace konserwatorskie obiektów oraz maszyn; 4) zwizki wystpujce midzy instytucjami: - inwestycje podstawowe  bezpo[rednio zwizane z realizacj zadania inwestycyjnego budow lub rozbudow nowego zakBadu produkcyjnego, - inwestycje towarzyszce  zwizane z lokalizacj prowadzonej inwestycji, (poprzez doprowadzenie wody, wykonanie dróg dojazdowych), - inwestycje zastpcze  zwizane z budow mieszkaD zastpczych dla ludno[ci przenoszonej z terenu zajmowanego pod budow, - inwestycje wspólne  realizowane przez kilku inwestorów: budowa oczyszczalni [cieków, - inwestycje wspóBzale|ne  zwizane z potrzeb podjcia inwestycji przez podwykonawców lub dostawców rozbudowa zakBadu produkujcego materiaBy izolacyjne z uwagi na du|e zapotrzebowanie prowadzonej inwestycji gBównej. Etapy procesu budowlanego: 1) przygotowanie inwestycji, 2) wznoszenie obiektu, 3) eksploatacja i utrzymanie we wBa[ciwym stanie technicznym, 4) modernizacja lub rozbiórka obiektu. Uczestnicy procesu inwestycyjnego 1. Inwestor  jednostka organizacyjna dysponujca [rodkami finansowymi na realizacj inwestycji: - inwestor centralny  urzd centralny ministerstwo, - inwestor bezpo[redni  jednostka prowadzca bezpo[rednio dziaBalno[ inwestycyjn, - inwestor zastpczy  biuro, któremu powierzono peBnienie obowizków inwestora, 2. Jednostki projektowe: - biura projektowe, - samodzielne pracownie projektowe (w przedsibiorstwach wykonawczych lub firmy prywatne). 3. Jednostki wykonawcze: - generalny realizator inwestycji (GRI)  przejmuje cz[ obowizków inwestora i najcz[ciej peBni funkcj generalnego wykonawcy, - generalny wykonawca (GW)  przedsibiorstwo prowadzce najcz[ciej najwiksz cz[ robót i koordynujce prace podwykonawców, - przedsibiorstwa budowlano-monta|owe, instalacyjne, specjalistyczne, które na podstawie zatwierdzonej dokumentacji projektowej wykonuj prace zgodne ze swoj specjalizacj, - dostawcy. Prawo budowlane okre[la uczestników procesu budowlanego, którymi s: inwestor, inspektor nadzoru inwestorskiego, projektant, kierownik budowy lub kierownik robót. Inwestor mo|e (w niektórych przypadkach jest to obowizek) powoBa inspektora nadzoru inwestorskiego, a tak|e zobowiza projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego. Kierownik budowy oraz inspektor nadzoru powinni posiada odpowiednie uprawnienia budowlane do kierowania robotami, a projektant uprawnienia do projektowania. W krajach o rozwinitej formie gospodarki rynkowej systemami realizacji inwestycji dostosowanymi do tej formy gospodarki s systemy: - Design and Build (zaprojektuj i wybuduj), który dotyczy samego budynku, - Turn Key (pod klucz), który dotyczy budynku wraz z wyposa|eniem, - Construction Management, czyli zarzdzanie wykonawstwem,  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 14 - Management Contracting, czyli zarzdzanie kontraktem budowlanym (odpowiednik GRI). Fazy procesu inwestycyjnego - zamierzenie inwestycyjne Ò! przeprowadzenie analizy opBacalno[ci podjcia inwestycji, zakup gruntu, okre[lenie podstawowych parametrów inwestycji, - okre[lenie zaBo|eD projektu z punktu widzenia inwestora, - zarzdzanie procesem projektowania, ustalanie kosztów inwestycji, - przygotowanie budowy Ò! wykonanie dokumentacji projektowej, wybór wykonawców, przygotowanie zaopatrzenia materiaBowego, - budowa (realizacja) Ò! zapewnienie koordynacji robót i bezpieczeDstwa wykonywania wszystkich procesów technologicznych, kontrola kosztów oraz postpu robót, - przekazanie do u|ytku Ò! odbiór robót, likwidacja usterek, - eksploatacja i utrzymanie obiektu Ò! zarzdzanie u|ytkowaniem, planowanie remontów. Zasady organizowania zamówieD publicznych W przypadku finansowania robót budowlanych w caBo[ci lub w cz[ci ze [rodków publicznych, powinny by one zamówione zgodnie z obowizujcymi przepisami zawartymi w ustawie Prawo zamówieD publicznych. 4.3.2. Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania, sprawdzisz, czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Co to s inwestycje i czego dotycz? 2. Jaki jest podziaB inwestycji? 3. Jakie s rodzaje inwestycji ze wzgldu na zwizki wystpujce midzy instytucjami? 4. Jakie s etapy procesu budowlanego? 5. Kto jest uczestnikiem procesu inwestycyjnego? 6. Kto mo|e by inwestorem? 7. Jakie s rodzaje jednostek wykonawczych? 8. Jakie s fazy procesu inwestycyjnego? 9. Na jakiej podstawie ustala si warto[ zamówienia na roboty budowlane? 4.3.3. wiczenia wiczenie 1 Okre[l rodzaj inwestycji na podstawie krótkiej charakterystyki: - bezpo[rednio zwizane z realizacj zadania inwestycyjnego budow lub rozbudow nowego zakBadu produkcyjnego, - zwizane z lokalizacj prowadzonej inwestycji, poprzez doprowadzenie wody, wykonanie dróg dojazdowych, - zwizane z potrzeb podjcia inwestycji przez podwykonawców lub dostawców rozbudowa zakBadu produkujcego materiaBy izolacyjne z uwagi na du|e zapotrzebowanie prowadzonej inwestycji gBównej. Sposób wykonania wiczenia. Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) okre[li, wedBug jakich kryteriów mo|na podzieli inwestycje, 2) okre[li rodzaje inwestycji ze wzgldu na zwizki wystpujce midzy instytucjami, 3) okre[li podane rodzaje inwestycji,  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 15 4) uzasadni swój wybór. Wyposa|enie stanowiska pracy: - Prawo budowlane, - plansze pogldowe i foliogramy przedstawiajce struktur procesu inwestycyjnego. wiczenie 2 Na podstawie Prawa budowlanego scharakteryzuj wymienione fazy procesu inwestycyjnego: - zamierzenie inwestycyjne, - przygotowanie budowy, - realizacja budowy, - eksploatacja i utrzymanie obiektu oraz okre[l uczestników procesu inwestycyjnego odpowiedzialnych za poszczególne fazy. Sposób wykonania wiczenia. Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) scharakteryzowa wymienione fazy, 2) okre[li wszystkich uczestników procesu inwestycyjnego, 3) wskaza uczestników odpowiedzialnych za wymienione fazy, 4) uzasadni wybór. Wyposa|enie stanowiska pracy: - Prawo budowlane, - plansze pogldowe i foliogramy przedstawiajce struktur procesu inwestycyjnego. 4.3.4. Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) scharakteryzowa rodzaje inwestycji? 2) okre[li uczestników procesu inwestycyjnego? 3) okre[li struktur procesu inwestycyjnego w budownictwie?  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 16 4.4. Dokumentacja i procedura przetargowa 4.4.1. MateriaB nauczania Prawo zamówieD publicznych rozstrzyga o sposobie wyBonienia najkorzystniejszej oferty na: 1) dostaw towarów, w tym potrzebnych przy budowie, 2) usBugi, w tym dotyczcych projektów: budowlanych i wykonawczych (zwizanych z konkursami), geodezyjnych, kartograficznych, geologicznych, nadzoru autorskiego, nadzoru przez inspektora nadzoru inwestorskiego nie bdcego przedstawicielem zamawiajcego, 3) robót budowlanych z uwzgldnieniem definicji zawartych w Prawie budowlanym. Prawo zamówieD publicznych nie rozstrzyga o rodzaju umowy i nie dzieli umów na umowy o dzieBo, usBugi czy sprzeda|y  rozstrzyga o tym ustawa Kodeks cywilny. Pozostawia ono stronom peBn swobod w ksztaBtowaniu tre[ci umowy, zastrzegajc jedynie, |e umowa musi by zgodna z warunkami przetargu, zapisanymi w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, lub z zapytaniem ofertowym. Ustawa ta: 1) zaostrza kontrol udzielania zamówieD publicznych, 2) wprowadza odpowiedzialno[ majtkow nakBadan na zamawiajcego, 3) wprowadza prawo protestów i odwoBaD w ka|dym postpowaniu (tak|e poni|ej 60 000 euro). W trakcie udzielania zamówieD publicznych obowizuj zasady: równego traktowania, jawno[ci postpowania, uczciwej konkurencji oraz pisemno[ci. Zamówienia publiczne mo|na prowadzi w trybie: 1) przetargu nieograniczonego, 2) przetargu ograniczonego, 3) negocjacji z ogBoszeniem, 4) negocjacji bez ogBoszenia, 5) zamówienia z wolnej rki, 6) zapytania o cen, 7) aukcji elektronicznej. Podstawowymi trybami udzielania zamówienia s przetarg nieograniczony oraz przetarg ograniczony. Zamawiajcy mo|e udzieli zamówienia w pozostaBych trybach tylko w przypadkach okre[lonych w ustawie. WedBug Przewodnika Urzdu ZamówieD Publicznych opracowanego na podstawie zasad polskiego prawa, przepisach zgodnych z dyrektywami Unii Europejskiej i postanowieD Umowy o Zamówieniach Publicznych (GPA) Zwiatowej Organizacji Handlu (WTO) oraz procedury Banku Zwiatowego i Midzynarodowej Federacji In|ynierów Konsultantów (FIDIC)  dla przeprowadzenia procedury przetargowej i wyboru wykonawcy robót budowlanych nale|y zgromadzi: 1) Projekt zagospodarowania dziaBki lub terenu, zatwierdzony w ramach pozwolenia na budow. 2) Dokumenty techniczne z uzgodnieD i zatwierdzeD projektu budowlanego, w których s zawarte wymagania i warunki wykonania robót budowlanych. 3) Projekty wykonawcze albo rysunki i opisy uszczegóBawiajce rozwizania projektu budowlanego do szczegóBowo[ci projektu wykonawczego w zakresie doboru materiaBów, wymaganych wymiarów i wymagaD konstrukcyjno-jako[ciowych w odniesieniu do: - przygotowania terenu pod budow i zagospodarowania terenu, - projektowanych obiektów budowlanych w zakresie: " rzutów, przekrojów i widoków architektonicznych,  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 17 " projektów elementów konstrukcyjnych, " projektów instalacji z okre[leniem przewodów i przyborów, " opisów lub projektów robót wykoDczeniowych, " innych projektów specjalistycznych, 4) Inne opracowania, jak: - inwestorskie zaBo|enia organizacji budowy, - informacja o warunkach bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia, - przedmiar robót, obejmujcy wszystkie roboty i zestawienie montowanych maszyn, urzdzeD i wyposa|enia, 5) Ponadto: - zbiór specyfikacji technicznych, - kosztorys inwestorski. 6) Ewentualn decyzj o przyznaniu wspóBfinansowania inwestycji. Postpowanie o udzielenie zamówienia przygotowuje i przeprowadza zamawiajcy. Za przygotowanie i przeprowadzenie postpowania odpowiada kierownik zamawiajcego, który jest zobowizany powoBa komisj przetargow (min. 3 osoby), je|eli warto[ zamówienia przekracza wyra|on w zBotych równowarto[ kwoty 60 000 euro. W przypadku ni|szej kwoty nie musi, ale mo|e powoBa komisj. O udzielenie zamówienia mog si ubiega wykonawcy, którzy: - posiadaj uprawnienia do wykonywania okre[lonej dziaBalno[ci, - posiadaj niezbdn wiedz i do[wiadczenie oraz potencjaB techniczny, a tak|e dysponuj osobami zdolnymi do wykonania zamówienia, - znajduj si w sytuacji ekonomicznej i finansowej zapewniajcej wykonanie zamówienia, - nie podlegaj wykluczeniu z postpowania o udzielenie zamówienia. W postpowaniu o udzielenie zamówienia dokumenty potwierdzajce speBnianie warunków udziaBu w postpowaniu, zamawiajcy i wykonawcy przekazuj, zgodnie z wyborem zamawiajcego, pisemnie, faksem lub drog elektroniczn za potwierdzeniem. Przedmiot zamówienia na roboty budowlane opisuje si w sposób jednoznaczny i wyczerpujcy, za pomoc dokumentacji projektowej i specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych, uwzgldniajc wszystkie wymagania i okoliczno[ci mogce mie wpByw na sporzdzenie oferty. Cechy techniczne i jako[ciowe powinny speBnia wymagania Polskich Norm zharmonizowanych z europejskimi. Je|eli przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych, zamawiajcy opisuje przedmiot zamówienia za pomoc programu funkcjonalno-u|ytkowego. Program ten obejmuje opis zadania budowlanego, w którym podaje si przeznaczenie ukoDczonych robót budowlanych oraz stawiane im wymagania techniczne, ekonomiczne, architektoniczne, materiaBowe i funkcjonalne. Warto[ zamówienia na roboty budowlane ustala si na podstawie kosztorysu inwestorskiego oraz planowanych kosztów prac projektowych. Ustalenia warto[ci zamówienia dokonuje si: - nie wcze[niej ni| 3 miesice przed dniem wszczcia postpowania o udzielenie zamówienia, je|eli przedmiotem zamówienia s dostawy lub usBugi, oraz - nie wcze[niej ni| 6 miesicy przed dniem wszczcia postpowania o udzielenie zamówienia, je|eli przedmiotem zamówienia s roboty budowlane. Specyfikacja istotnych warunków zamówienia zawiera: 1) nazw (firm) oraz adres zamawiajcego, 2) tryb udzielenia zamówienia, 3) opis przedmiotu zamówienia, 4) opis sposobu przedstawiania ofert, 5) termin wykonania zamówienia,  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 18 6) opis warunków udziaBu w postpowaniu, 7) informacj o o[wiadczeniach i dokumentach, jakie maj dostarczy wykonawcy, 8) wymagania dotyczce wadium, które wnosi si przed upBywem terminu skBadania ofert, 9) opis sposobu przygotowania ofert, 10) miejsce oraz termin skBadania i otwarcia ofert, 11) opis kryteriów, którymi zamawiajcy bdzie si kierowaB przy wyborze oferty, 12) wymagania dotyczce zabezpieczenia nale|ytego wykonania umowy, 13) okre[lenie, która cz[ zamówienia nie mo|e by powierzona podwykonawcom. Przetarg nieograniczony jest to tryb udzielenia zamówienia, w którym w odpowiedzi na publiczne ogBoszenie o zamówieniu oferty mog skBada wszyscy zainteresowani wykonawcy. Zamawiajcy wszczyna postpowanie zamieszczajc ogBoszenie o zamówieniu w miejscu publicznie dostpnym w swojej siedzibie, na wBasnej stronie internetowej oraz równie| w inny sposób. W zale|no[ci od kwoty zamówienia przekazuje ogBoszenie tylko Prezesowi Urzdu ZamówieD Publicznych lub dodatkowo Urzdowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich. Czas niezbdny na przygotowanie i zBo|enie oferty zale|y od warto[ci zamówienia i wynosi dla zamówienia do 60 000 euro  minimum 15 dni, a dla warto[ci powy|ej tej kwoty  minimum 52 dni od dnia przekazania ogBoszenia Prezesowi Urzdu ZamówieD Publicznych lub Urzdowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich. Przetarg ograniczony jest to tryb udzielenia zamówienia, w którym, w odpowiedzi na publiczne ogBoszenie o zamówieniu, wykonawcy skBadaj wnioski o dopuszczenie do udziaBu w przetargu, a oferty mog skBada wykonawcy zaproszeni do skBadania ofert. Zamawiajcy zaprasza do skBadania ofert wykonawców, którzy speBniaj warunki udziaBu w postpowaniu, w liczbie okre[lonej w ogBoszeniu zapewniajcej konkurencj, nie mniejszej ni| 5 i nie wikszej ni| 20. Je|eli liczba wykonawców jest wiksza ni| w ogBoszeniu, zaproszenie otrzymuj ci, którzy otrzymali najwy|sz ocen. Je|eli jest mniejsza, to zaproszenie otrzymuj wszyscy wykonawcy speBniajcy warunki. Czas niezbdny na przygotowanie i zBo|enie oferty zale|y od warto[ci zamówienia i wynosi dla zamówienia do 60 000 Euro  minimum 7 dni, a dla warto[ci powy|ej tej kwoty  minimum 40 dni od dnia przekazania zaproszenia do skBadania ofert. W obydwu rodzajach przetargu tre[ ogBoszenia jest podobna, a w przypadku przetargu ograniczonego dodatkowo podana jest liczba wykonawców zaproszonych do skBadania ofert. SkBadanie i wybór ofert Wykonawca mo|e zBo|y jedn ofert, któr ma mo|liwo[ zmieni lub wycofa przed terminem skBadania ofert. ZBo|on po terminie zwraca si bez otwierania po upBywie terminu przewidzianego na wniesienie protestu. Otwarcie ofert jest jawne i nastpuje bezpo[rednio po upBywie terminu do ich skBadania, z tym |e dzieD, w którym upBywa termin skBadania ofert, jest dniem ich otwarcia. Bezpo[rednio przed otwarciem ofert zamawiajcy podaje kwot, jak zamierza przeznaczy na sfinansowanie zamówienia. Podczas otwarcia ofert podaje si nazwy oraz adresy wykonawców, a tak|e informacje dotyczce ceny, terminu wykonania zamówienia, okresu gwarancji i warunków pBatno[ci zawartych w ofertach. Zamawiajcy mo|e odrzuci ofert, je|eli zawiera uchybienia formalnoprawne. Zamawiajcy wybiera ofert najkorzystniejsz na podstawie kryteriów oceny ofert okre[lonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, o czym niezwBocznie zawiadamia wszystkich wykonawców, biorcych udziaB w przetargu. Je|eli warto[ przetargu jest wy|sza od 60 000 euro, zawiadamia równie| Prezesa Urzdu ZamówieD Publicznych.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 19 Zamawiajcy zawiera umow z wykonawc w terminie nie krótszym ni| 7 dni od dnia przekazania zawiadomienia o wyborze oferty, nie pózniej jednak ni| przed upBywem terminu wynikajcego z oferty. 4.4.2. Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania, sprawdzisz, czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. O czym rozstrzyga prawo zamówieD publicznych? 2. Jakie zasady obowizuj w trakcie udzielania zamówieD publicznych? 3. W jakim trybie mo|na prowadzi zamówienia publiczne? 4. Kto mo|e si ubiega o udzielenie zamówienia? 5. Na jakiej podstawie ustala si warto[ zamówienia na roboty budowlane? 6. Co zawiera specyfikacja istotnych warunków zamówienia? 7. Na czym polega przetarg nieograniczony? 8. Na czym polega przetarg ograniczony? 9. Jakie s zasady skBadania i wyboru ofert? 4.4.3. wiczenia wiczenie 1 Okre[l potrzebne dokumenty potwierdzajce speBnianie warunków udziaBu w postpowaniu o udzielenie zamówienia na wykonanie robót drogowych. Sposób wykonania wiczenia. Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) okre[li wymagania stawiane wykonawcy, 2) okre[li rodzaj uprawnieD budowlanych, 3) okre[li do[wiadczenie zawodowe wykonawcy, 4) okre[li jego sytuacj ekonomiczn i finansow. Wyposa|enie stanowiska pracy: - wzory formularzy oraz przykBady dokumentacji przetargowej. wiczenie 2 Okre[l rodzaj przetargu na podstawie krótkiej charakterystyki: - w odpowiedzi na publiczne ogBoszenie o zamówieniu, oferty mog skBada wszyscy zainteresowani wykonawcy, - w odpowiedzi na publiczne ogBoszenie o zamówieniu, wykonawcy skBadaj wnioski o dopuszczenie do udziaBu w przetargu, a oferty mog skBada wykonawcy zaproszeni do skBadania ofert, i uzasadnij swój wybór. Sposób wykonania wiczenia. Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) okre[li, w jakim trybie mo|na prowadzi zamówienia publiczne, 2) okre[li rodzaje przetargów, 3) uzasadni swój wybór. Wyposa|enie stanowiska pracy: - wzory formularzy oraz przykBady dokumentacji przetargowej.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 20 4.4.4. Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) scharakteryzowa cz[ci skBadowe dokumentacji przetargowej? 2) skompletowa dokumentacj przetargow? 3) posBu|y si dokumentacj przetargow? 4.5. Zasady wnioskowania o udzielenie pozwolenia na budow 4.5.1. MateriaB nauczania Roboty budowlane mo|na rozpocz jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budow. Wydanie pozwolenia na budow (lub rozbiórk) obiektu budowlanego musi by poprzedzone: 1) przeprowadzeniem postpowania oceniajcego oddziaBywanie obiektu na [rodowisko, 2) uzyskaniem przez inwestora wymaganych pozwoleD, uzgodnieD lub opinii innych organów. Pozwolenie na budow mo|e by wydane wyBcznie temu, kto zBo|yB wniosek w tej sprawie oraz o[wiadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomo[ci na cele budowlane. Pozwolenie dotyczy caBego zamierzenia budowlanego lub  w przypadku du|ych inwestycji, na wniosek inwestora  mo|e dotyczy wybranych zespoBów lub obiektów, mogcych samodzielnie funkcjonowa zgodnie z przeznaczeniem, przy czym inwestor obowizany jest doBczy projekt zagospodarowania terenu dla caBego zamierzenia budowlanego. Do wniosku o pozwolenie na budow nale|y doBczy: 1) cztery egzemplarze projektu budowlanego wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami wymaganymi szczególnymi przepisami oraz z za[wiadczeniem projektanta o posiadaniu prawa do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, 2) o[wiadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomo[ci na cele budowlane, 3) decyzj o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, je|eli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, 4) w przypadku obiektów zakBadów górniczych oraz usytuowanych na terenach zamknitych, projektowanych rozwizaD w zakresie: - linii zabudowy oraz elewacji obiektów budowlanych projektowanych od strony dróg, ulic, placów i innych miejsc publicznych, - przebiegu i charakterystyki technicznej dróg, linii komunikacyjnych oraz sieci uzbrojenia terenu, a tak|e podBczeD tych obiektów do sieci u|ytku publicznego.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 21  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 22  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 23 Do wniosku o pozwolenie na budow obiektów budowlanych, których wykonanie lub u|ytkowanie mo|e stwarza powa|ne zagro|enie dla u|ytkowników (obiekty energetyki jdrowej, rafinerie, zakBady chemiczne, zapory wodne) lub których projekty budowlane zawieraj nowe rozwizania techniczne, nie znajdujce podstaw w przepisach i Polskich Normach, nale|y doBczy specjalistyczn opini wydan przez osob fizyczn lub jednostk organizacyjn wskazan przez wBa[ciwego ministra. Wzory: wniosku o pozwolenie na budow, o[wiadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomo[ci na cele budowlane i decyzji o pozwoleniu na budow okre[la rozporzdzenie Ministra Infrastruktury.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 24 Zakres i tre[ projektu budowlanego powinny by dostosowane do specyfiki i charakteru obiektu oraz stopnia skomplikowania robót budowlanych. Co powinien zawiera projekt budowlany dowiedziaBe[ si w jednostce moduBowej PosBugiwanie si dokumentacj techniczn. Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budow obowizkowi sprawdzenia przez organ podlega kompletno[ projektu budowlanego i posiadanie wymaganych opinii, uzgodnieD, pozwoleD i sprawdzeD, za[wiadczeD oraz informacji dotyczcej bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia. W przypadku stwierdzenia naruszeD, organ nakBada na inwestora, w drodze postanowienia, obowizek usunicia wskazanych nieprawidBowo[ci w okre[lonym terminie, a po jego upBywie, wydaje decyzj o odmowie zatwierdzenia projektu i wydania pozwolenia na budow. Postanowienie to jest ostateczne (nie przysBuguje na nie za|alenie), a strona mo|e je zaskar|y tylko razem z decyzj koDczc postpowanie (w sprawie pozwolenia na budow). Decyzj o odmowie zatwierdzenia projektu i wydania pozwolenia na budow wBa[ciwy organ wydaje inwestorowi. Prowadzenie robót budowlanych przy obiekcie wpisanym do rejestru zabytków lub na obszarze wpisanym do rejestru zabytków, a tak|e na obszarach nie wpisanych do rejestru zabytków, a objtych ochron konserwatorsk na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, wymaga przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budow, uzyskania pozwolenia na prowadzenie tych robót, wydanego przez wBa[ciwego wojewódzkiego konserwatora zabytków. Niewydanie decyzji w sprawie pozwolenia na budow w terminie 65 dni od zBo|enia wniosku przez inwestora powoduje wymierzenie organowi administracji przez organ wy|szego stopnia, w drodze postanowienia, kary w wysoko[ci 500 zB za ka|dy dzieD zwBoki. W przypadku wniosku skar|cego o wstrzymanie wykonania zaskar|onej do sdu administracyjnego decyzji o pozwoleniu na budow, sd mo|e uzale|ni wstrzymanie jej wykonania od zBo|enia przez skar|cego kaucji na zabezpieczenie roszczeD inwestora z powodu wstrzymania jej wykonania, w przypadku oddalenia skargi na decyzj. Istotne odstpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budow jest dopuszczalne tylko po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budow. Nieistotne odstpienie nie wymaga uzyskania takiej decyzji i mo|e by wykonane w ramach nadzoru autorskiego. W przypadkach szczególnych (wysoki stopieD skomplikowania obiektu, przewidywany wpByw na [rodowisko) organ administracyjny jest uprawniony do naBo|enia na inwestora obowizku ustanowienia inspektora nadzoru oraz zapewnienie nadzoru autorskiego. Decyzja o pozwoleniu na budow traci wa|no[, je|eli budowa nie zostaBa rozpoczta przed upBywem 2 lat od dnia, w którym decyzja ta staBa si ostateczna lub budowa zostaBa przerwana na czas dBu|szy ni| 2 lata. Rozpoczcie albo wznowienie budowy mo|e nastpi po wydaniu nowej decyzji o pozwoleniu na budow albo na wznowienie robót budowlanych. Decyzj o pozwoleniu na budow wBa[ciwy organ przesyBa niezwBocznie wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta albo organowi, który wydaB decyzj o warunkach zabudowy. WBa[ciwy organ ma obowizek prowadzenia rejestru wydawanych decyzji o pozwoleniu na budow oraz przechowywania zatwierdzonych projektów budowlanych, co najmniej przez okres istnienia obiektu budowlanego. Przepisy o ochronie [rodowiska wskazuj przypadki, gdy dane o decyzjach o pozwoleniu na budow zamieszcza si w publicznie dostpnych wykazach.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 25 4.5.2. Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania, sprawdzisz, czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Na jakiej podstawie mo|na rozpocz roboty budowlane? 2. Kto mo|e otrzyma pozwolenie na budow? 3. Jakie dokumenty nale|y doBczy do wniosku o pozwolenie na budow? 4. Co musi sprawdzi organ wydajcy decyzj o pozwoleniu na budow? 5. Kiedy pozwolenie na budow traci wa|no[? 6. Komu jest przesyBana decyzja o pozwoleniu na budow? 4.5.3. wiczenia wiczenie 1 Przygotuj wniosek o udzielenie pozwolenia na budow domu jednorodzinnego. Sposób wykonania wiczenia. Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) okre[li wymagania, które musi speBni starajcy si o pozwolenie na budow, 2) skompletowa odpowiednie druki, 3) skompletowa dokumentacj techniczn wraz z odpowiednimi opiniami i uzgodnieniami, 4) wypeBni prawidBowo wniosek o pozwolenie na budow, 5) wypeBni o[wiadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomo[ci, 6) zBo|y dokumenty w odpowiedniej kolejno[ci. Wyposa|enie stanowiska pracy: - wniosek o udzielenie pozwolenia na budow, - druk o[wiadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomo[ci, - dokumentacja techniczna. 4.5.4. Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) skompletowa dokumenty potrzebne do udzielenia pozwolenia na budow? 2) sporzdzi wniosek o udzielenie pozwolenia na budow?  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 26 4.6. Zasady organizacji budowy 4.6.1. MateriaB nauczania Ka|da budowa powinna by wykonywana zgodnie z projektem organizacji, który powinien zawiera:  projekt zagospodarowania placu budowy,  projekt organizacji robót,  dyrektywny harmonogram budowy. Zgodnie z art. 41 ustawy Prawo budowlane rozpoczcie budowy nastpuje z chwil podjcia prac przygotowawczych, do których nale|: 1) wytyczenie geodezyjne obiektów w terenie, 2) wykonanie niwelacji terenu, 3) zagospodarowanie terenu budowy wraz z budow tymczasowych obiektów, 4) wykonanie przyBczy do poszczególnych sieci na potrzeby budowy. Zagospodarowanie terenu budowy obejmuje: - ogrodzenie terenu i wyznaczenie stref niebezpiecznych, - wykonanie dróg transportu wewntrznego, - zaopatrzenie budowy w wod, ciepBo i energi elektryczn, - urzdzenie pomieszczeD administracyjnych, gospodarczych i socjalno-bytowych, - urzdzenie placów skBadowych i magazynów. Teren budowy lub robót nale|y ogrodzi, aby uniemo|liwi wej[cie osobom nieupowa|nionym. Ogrodzenie nie mo|e stwarza zagro|enia dla ludzi, a jego wysoko[ powinna wynosi co najmniej 1,5 m. Najcz[ciej stosuje si ogrodzenia peBne w miastach i przy arteriach komunikacyjnych oraz a|urowe na terenach nie zamieszkaBych lub o maBym ruchu komunikacyjnym. Nale|y wykona oddzielne wej[cia dla pracowników i bramy dla pojazdów drogowych i szynowych. Bramy powinny by zabezpieczone przed samoczynnym zamykaniem si. Tablica informacyjna koloru |óBtego na sztywnej pBycie o wymiarach 90 x 70 cm powinna by umieszczona w miejscu widocznym od strony drogi publicznej na wysoko[ci nie mniejszej ni| 2 m. Napisy nale|y wykona czytelnie, literami i cyframi koloru czarnego o wysoko[ci co najmniej 4 cm. Tab. 1. Tablica informacyjna  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 27 Plan BIOZ Na podstawie informacji dotyczcej bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia, sporzdzonej na etapie projektowania przez projektanta, kierownik budowy jest obowizany przed rozpoczciem budowy do przygotowania Planu BezpieczeDstwa i Ochrony Zdrowia. Plan ten musi uwzgldnia specyfik obiektu budowlanego i warunki prowadzenia robót budowlanych. O[wiadczenie kierownika budowy o sporzdzeniu planu BIOZ inwestor jest zobowizany doBczy do zawiadomienia o terminie rozpoczcia robót budowlanych, które co najmniej na 7 dni przed ich rozpoczciem, inwestor skBada do wBa[ciwego organu administracji. OgBoszenie zawierajce dane dotyczce bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia na budowie powinno by umieszczone na terenie budowy, która speBnia który[ z poni|szych warunków okre[lonych w Prawie budowlanym: - czas trwania robót budowlanych powy|ej 30 dni i jednoczesne zatrudnienie co najmniej 20 pracowników, - planowany zakres robót przekracza 500 osobodni. OgBoszenie powinno zawiera: 1) przewidywane terminy rozpoczcia i zakoDczenia robót budowlanych, 2) maksymaln liczb pracowników zatrudnion na budowie w poszczególnych okresach, 3) informacje dotyczce planu bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia. Kierownik budowy obowizany jest umie[ci ogBoszenie na terenie budowy:  w widocznym miejscu,  w sposób trwaBy,  w sposób zabezpieczony przed zniszczeniem. NiedopeBnienie tego obowizku umieszczenia tablicy informacyjnej oraz planu BIOZ powoduje naBo|enie na kierownika budowy kary grzywny. Strefy niebezpieczne, czyli miejsca na terenie budowy, w których wystpuj zagro|enia dla zdrowia i |ycia ludzi powinny by trwale i jednoznacznie oznakowane. Rys. 1. Strefy zagro|enia na placu monta|owym [13, s. 553] Drogi dojazdowe oraz w obrbie placu budowy powinny mie nawierzchni utwardzon oraz szeroko[ i spadki dostosowane do przewidywanych [rodków transportu (ich obci|eD i intensywno[ci ruchu). Na maBym placu budowy przyjmuje si najcz[ciej wahadBowy ukBad ruchu, a na wikszym ukBad pier[cieniowy lub promienisty.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 28 Rys. 2. UkBady dróg na placach budowy: a) wahadBowy, b) pier[cieniowy, c) promienisty [7, s. 27] 1  obiekt wznoszony, 2  kierownictwo budowy, 3  obiekt socjalno-sanitarny, 4  materiaBy budowlane, 5  urzdzenia produkcyjne Szeroko[ dróg powinna wynosi minimum 3,0 m przy ruchu jednokierunkowym oraz 5,50 m przy ruchu dwukierunkowym. Drogi dojazdowe i drogi na placu budowy nale|y oznakowa zgodnie z wymogami przepisów ruchu drogowego oraz poda na poszczególnych odcinkach dróg dopuszczalne maksymalne prdko[ci ruchu pojazdów. Budow zaopatruje si w wod do celów produkcyjnych, przeciwpo|arowych, socjalno- sanitarnych i spo|ywczych. Minimalna ilo[ wody do picia i celów socjalno-sanitarnych nie mo|e by mniejsza ni| 20 litrów na pracownika. Wykorzystuje si do tego celu staBe sieci wodocigowe, a gdy jest to niemo|liwe, nale|y wykona sieci prowizoryczne. Energi elektryczn na placu budowy wykonuje si do o[wietlenia placu i budynków, napdu silników (betoniarki, pomp), ogrzewania (pomieszczeD lub podgrzewania materiaBów do zapraw i betonów), spawania elektrycznego. Doprowadza si j z sieci miejskiej lub wBasnego zespoBu prdotwórczego o mocy od 50 do 100 kW. Rozprowadza si j za pomoc przewodów napowietrznych lub kabli podziemnych. Linie napowietrzne mo|na stosowa tylko tam, gdzie nie bd pracowa maszyny z wysignikami. Trasy przebiegu kabli powinny by zaznaczone w terenie czerwonymi chorgiewkami. Energia cieplna jest potrzebna na budowach do ogrzewania pomieszczeD produkcyjnych i biurowych oraz do wykonywania procesów budowlanych w okresie zimowym: podgrzewania skBadników zapraw i betonów, rozmra|ania gruntów. Najcz[ciej zródBem wytwarzania energii cieplnej jest spalanie wgla, koksu lub odpadów drewna w kotBowniach lub urzdzeniach prowizorycznych. Zaplecze produkcyjno-usBugowe powinno by wykonane przed rozpoczciem robót. Najpierw nale|y wykona pomieszczenia dla kierownictwa budowy oraz tymczasowe magazyny, nastpnie zaplecze socjalno-bytowe dla pracowników. Jako budynki tymczasowe  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 29 mog by zastosowane kontenery segmentowe, barakowozy oraz montowane z inwentaryzowanych elementów drewnianych, z tworzyw sztucznych. Wszystkie budynki administracyjno-socjalne powinny by ogrzewane i odpowiada warunkom technicznym pomieszczeD, w których przebywaj ludzie. Rys. 3. Budynek tymczasowy zestawiony z kontenerów [7, s. 30] Na placu budowy, w zale|no[ci od rodzaju skBadowanych materiaBów, urzdza si skBadowiska otwarte, magazyny póBzamknite i magazyny zamknite. Na odpowiednio przygotowanych skBadowiskach otwartych przechowuje si materiaBy i wyroby budowlane jak kruszywa, cegBy, pustaki, prefabrykaty, stal. W magazynach póBzamknitych (wiatach) skBaduje si materiaBy i wyroby budowlane, które musz by osBonite przed opadami atmosferycznymi i sBoDcem, lecz nie wymagaj przechowywania w okre[lonej temperaturze lub wilgotno[ci. Na przykBad dachówki ceramiczne, papy, tarcica, wyroby hutnicze o maBych przekrojach. W magazynach zamknitych przechowuje si materiaBy i wyroby budowlane wra|liwe na czynniki atmosferyczne (cement, wapno, wyroby z drewna i metali, blachy, materiaBy malarskie, weBn mineraln, grzejniki, wanny). Rys. 4. Magazyn cementu skBadowanego w workach [7, s. 40]  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 30 Rys. 5. Plan zagospodarowania placu budowy [5, s. 93] Przed oddaniem obiektu budowlanego do u|ytkowania kierownik budowy powinien doprowadzi do nale|ytego stanu i porzdku teren budowy, ulic i ssiednie nieruchomo[ci (je|eli z nich korzystaB). Dotyczy to usunicia nierówno[ci gruntu, wywiezienia gruzu, zBomu, piasku oraz tymczasowych urzdzeD i instalacji nadziemnych i podziemnych. Powinien tak|e rozliczy si z materiaBów uzyskanych z likwidacji obiektów zagospodarowania placu budowy. Projekt organizacji robót powinien zawiera: - zestawienie poszczególnych robót wraz z ich charakterystyk i parametrami, - szczegóBowe metody wykonania poszczególnych rodzajów robót, - zestawienie roboczych projektów organizacji, - harmonogram wykonania poszczególnych robót, - harmonogram zatrudnienia, - harmonogram pracy maszyn, sprztu i [rodków transportowych, - harmonogram dostaw, zu|ycia oraz zapasów materiaBów.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 31 Rys. 6. Fragmenty harmonogramów: a) ogólnego, przedstawiajcego cz[ analityczn (kolumna 1, 5 i 8) oraz odpowiadajcy jej przebieg procesów produkcyjnych, b) zatrudnienia pracowników wedBug specjalno[ci np. 1/V  liczba robotników/kategoria zaszeregowania, numer w kóBku  Lp. cz[ci analitycznej harmonogramu ogólnego [7, s. 20] 4.6.2. Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania, sprawdzisz, czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Co powinien zawiera projekt organizacji budowy? 2. Co powinien zawiera projekt organizacji robót? 3. Jakie czynno[ci nale| do prac przygotowawczych? 4. Co obejmuje zagospodarowanie terenu budowy? 5. Jak powinna wyglda tablica informacyjna? 6. Na czym polega plan BIOZ? 7. Co to s strefy niebezpieczne? 8. Jakie warunki powinny speBnia drogi dojazdowe oraz w obrbie placu budowy? 9. W jakich celach dostarcza si wod na budow? 10. W jaki sposób doprowadza si energi elektryczn na budow?  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 32 11. Co mo|e by zródBem energii cieplnej na budowie? 12. Co wchodzi w skBad zaplecza produkcyjno-usBugowego? 13. W jaki sposób mo|na przechowywa materiaBy i wyroby budowlane? 14. Na czym polega likwidacja placu budowy? 4.6.3. wiczenia wiczenie 1 Wykonaj w skali 1:5 tablic informacyjn dla budowy wBasnego domu jednorodzinnego. Sposób wykonania wiczenia. Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) przygotowa format tablicy, 2) przygotowa odpowiednie rubryki, 3) wypeBni rubryki, 4) sprawdzi prawidBowo[ wykonania. Wyposa|enie stanowiska pracy: - blok techniczny, - wzór tablicy informacyjnej. wiczenie 2 Okre[l sposób przechowywania na placu budowy nastpujcych materiaBów i wyrobów budowlanych: prefabrykaty, cegBy ceramiczne, cement, wapno, piasek, stal zbrojeniowa, papa w rolkach, farby i rozpuszczalniki oraz uzasadnij wybór i podaj sposób skBadowania tych materiaBów. Sposób wykonania wiczenia. Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) okre[li rodzaje skBadowisk na placu budowy, 2) okre[li rodzaj skBadowiska dla wymienionych materiaBów, 3) uzasadni wybór, 4) okre[li sposób skBadowania materiaBów na skBadowisku. Wyposa|enie stanowiska pracy: - przykBadowy projekt zagospodarowania terenu budowy. 4.6.4. Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) opracowa projekt organizacji budowy? 2) opracowa projekt zagospodarowania placu budowy? 3) opracowa projekt likwidacji placu budowy?  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 33 4.7. Zasady organizacji stanowisk pracy 4.7.1. MateriaB nauczania Stanowiska pracy nale|y urzdzi w taki sposób, aby zapewni pracownikom swobod ruchu, bezpieczeDstwo i ergonomi. W przypadku zagro|enia po|arem, wybuchem, wydzielaniem szkodliwych substancji, haBasem  stanowiska musz by zaopatrzone w [rodki ochronne. W przypadku mo|liwo[ci zaistnienia czynników szkodliwych lub niebezpiecznych dla zdrowia, stanowisko pracy nie mo|e zagra|a innym. Stanowiska pracy znajdujce si na zewntrz pomieszczeD powinny by tak usytuowane i zorganizowane, aby pracownicy nie byli nara|eni na dziaBanie warunków atmosferycznych, haBasu, gazów, par i pyBów. W zale|no[ci od wykonywanego rodzaju robót nale|y zapewni odpowiedni powierzchni przeznaczon na skBadowanie materiaBów, wyrobów, przyrzdów i narzdzi oraz odpadów. Nie nale|y magazynowa surowców, gotowych wyrobów, materiaBów pomocniczych i odpadów w ilo[ciach wikszych ni| wynika to z potrzeb technologicznych na danej zmianie. Do ka|dego stanowiska pracy powinno by zapewnione bezpieczne i wygodne doj[cie, przy czym jego wysoko[ na caBej dBugo[ci nie powinna by mniejsza ni| 2 metry. Przej[cia midzy maszynami a innymi urzdzeniami lub [cianami przeznaczone tylko do obsBugi tych urzdzeD powinny mie szeroko[ co najmniej 0,75 m, a je|eli odbywa si ruch dwukierunkowy  co najmniej 1 metr. W przypadku zatrudniania pracowników niepeBnosprawnych pracodawca jest zobowizany dostosowa stanowiska pracy oraz doj[cia do nich do potrzeb i mo|liwo[ci tych pracowników. Nale|y zapewni pracownikom mo|liwo[ odpoczynku w pozycji siedzcej. Stosowane drabiny przeno[ne powinny speBnia wymagania Polskich Norm. Drabina przystawna powinna wystawa ponad powierzchni, na któr prowadzi, co najmniej 0,75 m, a kt jej nachylenia powinien wynosi od 65º do 75º. Zabronione jest: - stosowanie drabin uszkodzonych, - ustawianie drabin na niestabilnym podBo|u, - wchodzenie i schodzenie z drabiny plecami do niej, - u|ywanie drabiny niezgodnie z przeznaczeniem. 4.7.2. Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania, sprawdzisz, czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. W jaki sposób nale|y urzdzi stanowisko pracy? 2. Jakie warunki powinno speBnia stanowisko pracy usytuowane na zewntrz pomieszczeD? 3. Jakie warunki powinny speBnia przej[cia midzy maszynami a innymi urzdzeniami lub [cianami? 4. Jakie zasady bezpieczeDstwa obowizuj podczas pracy na drabinach?  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 34 4.7.3. wiczenia wiczenie Okre[l zasady organizacji wskazanego przez nauczyciela stanowiska pracy. Sposób wykonania wiczenia. Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) okre[li sposób skBadowania materiaBów, 2) okre[li kolejno[ uBo|enia narzdzi, 3) wskaza potrzebn szeroko[ doj[ i przej[, 4) wskaza miejsce na odpady oraz sposób ich skBadowania, 5) okre[li zasady bezpieczeDstwa i ergonomii, 6) uzasadni wybór. Wyposa|enie stanowiska pracy: - plansze pogldowe dotyczce organizacji stanowisk pracy. 4.7.4. Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) okre[li zasady organizacji stanowiska pracy? 2) zorganizowa stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp, ppo|. i ochrony [rodowiska? 4.8. Zasady organizowania i prowadzenia pracy zespoBów budowlanych 4.8.1. MateriaB nauczania WBa[ciwie zorganizowana praca uBatwia jej wykonanie i skraca czas jej realizacji. Nale|y dokBadnie: - okre[li zadanie (zawarte w dokumentacji technicznej, zapozna si z dodatkowymi wytycznymi, informacjami nadzoru technicznego na budowie) oraz sporzdzi wykaz niezbdnych [rodków do wykonania zadania, - przygotowa [rodki (materiaBy, narzdzia, sprzt) do wykonania zadania, - wykona zadanie, - skontrolowa wykonanie zadania (jako[ wykonanych prac). Praca na budowie mo|e by wykonywana indywidualnie lub zbiorowo. Pracujcy zbiorowo mog tworzy zespóB lub brygad. ZespóB skBada si z co najmniej dwóch pracowników, wykonujcych wspólne zadanie. Brygad tworz co najmniej dwa zespoBy, wykonujce wspólne zadanie lecz dziaBajce niezale|nie od siebie. Stanowisko robocze jest to przestrzeD, na której wykonywany jest okre[lony rodzaj pracy przez jednego robotnika lub zespóB. Rodzaj wykonywanych robót warunkuje sposób organizacji stanowiska pracy. DziaBka robocza jest to przestrzeD, na której wykonywana jest praca przez caB brygad. Odcinek robót to cz[ dziaBki roboczej, na której prac wykonuje jeden robotnik lub zespóB,  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 35 wchodzcy w skBad brygady. Front robót to cz[ dziaBki roboczej do wykonania okre[lonego procesu roboczego. Metody organizacji budowy: 1) równolegBego wykonania  polega na równoczesnym rozpoczciu robót na wszystkich obiektach i równolegBej ich realizacji w czasie; charakteryzuje si brakiem cigBo[ci pracy brygad, zwiksza szybko[ wykonania robót, ale powoduje niepeBne wykorzystanie [rodków produkcji, 2) kolejnego wykonania  polega na kolejnym wykonywaniu obiektów lub kolejnym wykonywaniu robót na jednym obiekcie; prowadzi do braku cigBo[ci pracy poszczególnych brygad oraz wydBu|a czas realizacji caBego obiektu lub zadania, 3) pracy równomiernej  polega na podzieleniu obiektów na cz[ci o jednakowych ilo[ciach robót, zwanych dziaBkami roboczymi, na których praca realizowana jest przez brygady, wykonujce stale tak sam prac, przechodzc z jednej dziaBki na nastpn. Rys. 7. Interpretacja graficzna przebiegu realizacji budowy organizowanej ró|nymi metodami [5, s. 74] Rys. 8. Schemat podziaBu na dziaBki przy robotach |elbetowych [7, s. 77]  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 36 PrzykBady organizacji robót: 1) murarskich  procesy robocze: - ustawienie rusztowaD, - dostarczenie materiaBów na stanowiska robocze, - murowanie. Rys. 9. Schemat harmonogramu robót dla jednej kondygnacji przy podziale budynku na cztery dziaBki [7, s. 68] Jednostka moduBowa 311[04].Z2.02 Wykonywanie [cian zawiera rozdziaB 4.12 Organizacja stanowiska pracy murarza. 2) betoniarskich i zbrojarskich  procesy robocze: - ustawienie deskowaD, - uBo|enie zbrojenia, - betonowanie. Ustawienie deskowaD  wykonuj cie[le. UBo|enie zbrojenia  wykonuj: robotnicy dostarczajcy prty stalowe oraz obsBugujcy maszyny do cicia stali, zbrojarze wykonujcy gicie prtów oraz zbrojarze i robotnicy montujcy zbrojenie poza deskowaniem lub bezpo[rednio w deskowaniu. Betonowanie  wykonuj: brygada przygotowujca mieszank betonow (robotnicy dostarczajcy materiaBy sypkie i operatorzy betoniarek) oraz brygada ukBadajca mieszank betonow (robotnicy transportujcy mieszank betonow, betoniarze ukBadajcy mieszank w deskowaniu i pielgnujcy beton). Ilo[ pracowników ulega zmianie w zale|no[ci od miejsca i sposobu wykonania mieszanki betonowej: na budowie lub w betoniarni. Organizacja stanowiska pracy zale|y od ilo[ci rodzajów wykonywanych robót lub elementów. Wa|nym elementem jest wprowadzenie mechanizacji robót w jak najwikszym stopniu, wBa[ciwe rozplanowanie pracy, a tak|e skrócenie dróg transportu. Stanowiska robocze powinny by utrzymywane w czysto[ci oraz posiada wBa[ciwe o[wietlenie, a w przypadku prowadzeniu robót w zamknitych pomieszczeniach  odpowiedni wentylacj.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 37 Rys. 10. PrzykBad harmonogramu przebiegu robót [5, s. 44] 4.8.2. Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania, sprawdzisz, czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Jakie czynno[ci nale|y wykona, aby zorganizowa wBa[ciwie prac? 2. Co to jest stanowisko robocze? 3. Czym ró|ni si odcinek robót od frontu robót? 4. Jakie s metody organizacji budowy? 5. Na czym polegaj te metody? 6. Jakie s procesy robocze przy wykonywaniu robót betoniarskich i zbrojarskich? 7. Kto wykonuje poszczególne procesy? 8. Jakie warunki powinno speBnia stanowisko robocze? 4.8.3. wiczenia wiczenie 1 Okre[l metod organizacji budowy na podstawie krótkiej charakterystyki: - polega na równoczesnym rozpoczciu robót na wszystkich obiektach i równolegBej ich realizacji w czasie; charakteryzuje si brakiem cigBo[ci pracy brygad, zwiksza szybko[ wykonania robót, ale powoduje niepeBne wykorzystanie [rodków produkcji, - polega na podzieleniu obiektów na cz[ci o jednakowych ilo[ciach robót, zwanych dziaBkami roboczymi, na których praca realizowana jest przez brygady, wykonujce stale tak sam prac, przechodzc z jednej dziaBki na nastpn, i uzasadnij swój wybór.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 38 Sposób wykonania wiczenia. Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) okre[li metody organizacji budowy, 2) przeczyta dokBadnie charakterystyki, 3) wskaza metody opisane w zadaniu, 4) uzasadni wybór. Wyposa|enie stanowiska pracy: - normatywy i przepisy dotyczce organizacji pracy zespoBów pracowniczych. wiczenie 2 Na podstawie harmonogramu przebiegu robót otrzymanego od nauczyciela okre[l: - rodzaje i ilo[ci wykonywanych robót, - zastosowane metody pracy, - rodzaje zastosowanych maszyn, - liczb robotników i ich specjalno[, - liczb dni pracy, - przyjt wydajno[. Sposób wykonania wiczenia. Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) przeanalizowa harmonogram, 2) odczyta wskazane dane, 3) zapisa wnioski. Wyposa|enie stanowiska pracy: - harmonogram przebiegu robót. 4.8.4. Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) scharakteryzowa metody organizacji budowy? 2) zorganizowa stanowisko robocze zgodnie z zasadami bhp, ppo|. i ochrony [rodowiska? 3) zorganizowa prac zespoBów budowlanych zgodnie z zasadami bhp, ppo|. i ochrony [rodowiska? 4.9. Dokumentowanie przebiegu robót budowlanych 4.9.1. MateriaB nauczania Przebieg robót budowlanych jest dokumentowany do chwili oddania inwestycji budowlanej do u|ytku i rozpoczyna si z chwil otrzymania pozwolenia na budow. Dokumentacja budowy stanowi podstaw do: - kontroli budowy przez przedstawicieli nadzoru budowlanego paDstwowego i inwestorskiego, - rozliczeD finansowych midzy inwestorem i wykonawc,  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 39 - ustalenia faktów w przypadku prowadzenia postpowania przez organa sprawiedliwo[ci w sprawach dotyczcych rozliczeD finansowych, szkód lub katastrof. Do dokumentowania przebiegu robót na budowie sBu|: - dziennik budowy, - ksiga obmiarów, - dokumenty badaD i oznaczeD laboratoryjnych, - atesty jako[ciowe wbudowanych elementów konstrukcyjnych, - protokoBy odbiorów. Dziennik budowy jest dokumentem urzdowym, w którym na bie|co rejestruje si przebieg robót budowlanych oraz wszystkie zdarzenia i okoliczno[ci wystpujce w toku ich wykonywania. Powinien by prowadzony przez kierownika budowy [ci[le wedBug wymogów obowizujcego Prawa budowlanego. Prawo do dokonywania zapisów maj: - inwestor, - inspektor nadzoru inwestorskiego, - projektant, - kierownik budowy, - kierownik robót budowlanych, - osoby wykonujce czynno[ci geodezyjne na placu budowy, - pracownicy organów nadzoru budowlanego i innych organów uprawnionych do kontroli przestrzegania przepisów na budowie. Strony przeznaczone do wpisów s podwójne (oryginaB i kopia). Ka|dy wpis powinien by oznaczony dat i podpisany przez osob dokonujc wpisu, z podaniem imienia, nazwiska, wykonywanej funkcji i nazwy jednostki organizacyjnej lub organu, który reprezentuje. W razie konieczno[ci dokonania poprawek do dokonanego wpisu, nale|y niewBa[ciwy tekst skre[li w sposób umo|liwiajcy jego odczytanie i wprowadzi wBa[ciw tre[, z uzasadnieniem wprowadzonej zmiany. Dokonywanie wpisów na odwrocie ponumerowanych stron jest zabronione. Pod ka|dym wpisem w dzienniku budowy osoby, których wpis dotyczy, potwierdzaj podpisem i dat zapoznanie si z jego tre[ci. Ksiga obmiarów sBu|y do dokumentowania wszystkich robót wykonywanych na budowie, Bcznie z robotami dodatkowymi. Wpisów dokonuje kierownik budowy (lub osoba przez niego upowa|niona) na podstawie obmiaru z natury w formie obliczeD. W zapisie podaje si dat, krótki opis robót i obmiar. Inspektor nadzoru inwestorskiego powinien potwierdzi dokonany zapis swym podpisem z dat, zabierajc jedn stron, pozostawiajc kopi. Ksiga obmiarów stanowi dokument rozliczeniowy z inwestorem. Stanowi ona tak|e podstaw rozliczenia kierownika budowy z zarzdem przedsibiorstwa w zakresie zu|ytych [rodków produkcji, a w szczególno[ci materiaBów. Obmiar robót polega na wyliczeniu i zestawieniu faktycznie wykonanych robót i wbudowanych materiaBów. Obejmuje roboty zawarte w kontrakcie oraz roboty dodatkowe. Dla robót zanikajcych obmiar przeprowadza si w czasie ich wykonywania, dla robót zakrywanych  przed ich zakryciem. Obmiary skomplikowanych powierzchni i kubatur powinny by uzupeBnione szkicami w ksidze obmiarów lub doBczone do niej w formie zaBcznika.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 40 Pomiary i wyniki badaD powinny by prowadzone na odpowiednich formularzach podpisywanych przez inwestora i wykonawc.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 41 Celem odbioru jest sprawdzenie zgodno[ci wykonania robót z umow oraz okre[lenie ich warto[ci technicznej. Rozró|nia si: odbiór frontu robót, midzyoperacyjny odbiór robót, cz[ciowy i koDcowy odbiór techniczny obiektu budowlanego. Z ka|dego odbioru robót jest sporzdzany protokóB, zakoDczony konkretnymi wnioskami oraz wpis do dziennika budowy o dokonaniu odbioru. 4.9.2. Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania, sprawdzisz, czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Kiedy powinien by dokumentowany przebieg robót budowlanych? 2. Do czego sBu|y dokumentacja budowy? 3. Co sBu|y do dokumentowania przebiegu robót na budowie? 4. Co to jest dziennik budowy? 5. Kto ma prawo do dokonywania w nim zapisów? 6. Jakie s zasady dokonywania zapisów w dzienniku budowy? 7. Do czego sBu|y ksiga obmiarów? 8. Na czym polega obmiar robót? 9. W jakim celu wykonuje si odbiór robót? 4.9.3. wiczenia wiczenie 1 Na podstawie krótkiej charakterystyki okre[l rodzaj dokumentacji budowy oraz podaj kto jest uprawniony do jej prowadzenia: - jest dokumentem urzdowym, w którym na bie|co rejestruje si przebieg robót budowlanych oraz wszystkie zdarzenia i okoliczno[ci wystpujce w toku ich wykonywania, - sBu|y do dokumentowania wszystkich robót wykonywanych na budowie, Bcznie z robotami dodatkowymi oraz sBu|y do rozliczenia budowy z inwestorem, - jest sporzdzany z ka|dego odbioru robót, zakoDczony konkretnymi wnioskami. Sposób wykonania wiczenia. Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) okre[li dokumenty wchodzce w skBad dokumentacji budowy, 2) okre[li rodzaj dokumentacji na podstawie charakterystyki, 3) wskaza osoby uprawnione do prowadzenia i dokonywania zapisów w dokumentacji budowy. Wyposa|enie stanowiska pracy: - dziennik budowy, - ksiga obmiarów, - wzory protokoBów odbioru. wiczenie 2 Na otrzymanym od nauczyciela wzorze dziennika budowy wypeBnij strony: tytuBow i pierwsz oraz dokonaj wpisu potwierdzajcego rozpoczcie budowy domu jednorodzinnego na drugiej stronie.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 42 Sposób wykonania wiczenia. Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) przeczyta dokBadnie pouczenie dotyczce sposobu wypeBniania dziennika budowy, 2) wypeBni strony: tytuBow i pierwsz, 3) dokona wpisu na drugiej stronie, 4) sprawdzi poprawno[ wykonania wpisów. Wyposa|enie stanowiska pracy: - dziennik budowy. 4.9.4. Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) okre[li rodzaje dokumentacji budowy? 2) okre[li, kto jest uprawniony do dokonywania wpisów? 3) wypeBni i prowadzi dziennik budowy? 4) udokumentowa przebieg robót budowlanych? 4.10. Zasady przeprowadzania odbioru inwestycji 4.10.1. MateriaB nauczania Odbiór inwestycji obejmuje sprawdzenie i ocen dokumentów kontroli i badaD z caBego okresu realizacji w celu ustalenia, czy wykonany obiekt jest zgodny z projektem i warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót budowlanych. Odbiór robót budowlanych przez inwestora nastpuje po zgBoszeniu odbioru przez wykonawc robót budowlanych. Polega na sprawdzeniu zgodno[ci wykonania robót z umow oraz okre[lenie ich warto[ci technicznej. Odbiór robót zanikajcych polega na ocenie ilo[ci i jako[ci robót, które po zakoDczeniu podlegaj zakryciu. Odbiór cz[ciowy polega na ocenie ilo[ci i jako[ci robót, stanowicych zakoDczony element caBego zadania, wyszczególniony w harmonogramie robót. Odbiór koDcowy polega na ocenie ilo[ci i jako[ci wszystkich wykonanych robót, wchodzcych w skBad zadania budowlanego oraz rozliczeniu caBo[ci robót. Odbiór ostateczny  jest to ocena trwaBo[ci wymaganej jako[ci poszczególnych elementów robót oraz prac zwizanych z usuwaniem usterek w okresie gwarancji. Dokumenty, które wykonawca przygotowuje do odbioru robót: - dokumentacja projektowa, - dziennik budowy, - ksiga obmiaru, - wyniki pomiarów kontrolnych oraz badaD i oznaczeD laboratoryjnych, - atesty wbudowanych elementów konstrukcyjnych, - ocena stanu faktycznego, - sprawozdanie techniczne, - dokumentacja powykonawcza.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 43 Odbioru koDcowego dokonuje komisja powoBana przez inwestora. Stwierdza zgodno[ wykonanych robót z dokumentacj projektow oraz ewentualnymi zmianami dokonywanymi w czasie trwania budowy. W przypadku stwierdzenia nieznacznych odstpstw od dokumentacji projektowej dokonuje si odbioru. W przypadku stwierdzenia wikszych odstpstw, dokonuje si potrceD jak za wady trwaBe. Je|eli jako[ robót znacznie odbiega od wymaganej w dokumentacji projektowej, roboty te zostaj wyBczone z odbioru. Rozliczenie robót nastpuje na zasadach okre[lonych w umowie i w harmonogramie rzeczowo-finansowym. Zaakceptowane roboty dodatkowe s rozliczane na podstawie ilo[ci faktycznie wykonanych robót i ceny jednostkowej okre[lonej dla poszczególnych rodzajów robót w kosztorysie. W dniu przekazania obiektu budowlanego do u|ytkowania nale|y zaBo|y Ksi|k obiektu budowlanego i systematycznie prowadzi przez okres jego u|ytkowania. 4.10.2. Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania, sprawdzisz, czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Co obejmuje odbiór inwestycji? 2. Kiedy nastpuje odbiór robót budowlanych? 3. Jakie s rodzaje odbiorów? 4. Jakie dokumenty przygotowuje wykonawca do odbioru robót? 5. Na czym polega odbiór koDcowy? 4.10.3. wiczenia wiczenie 1 Na podstawie charakterystyki okre[l rodzaj odbioru i podaj, jakie dokumenty nale|y do niego przygotowa: - polega na ocenie ilo[ci i jako[ci robót, stanowicych zakoDczony element caBego zadania wyszczególniony w harmonogramie robót, - polega na ocenie ilo[ci i jako[ci wszystkich wykonanych robót, wchodzcych w skBad zadania budowlanego oraz rozliczeniu caBo[ci robót, - jest to ocena trwaBo[ci wymaganej jako[ci poszczególnych elementów robót oraz prac zwizanych z usuwaniem usterek w okresie gwarancji. Sposób wykonania wiczenia. Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) okre[li rodzaje odbiorów wystpujcych w robotach budowlanych, 2) okre[li rodzaje odbiorów na podstawie charakterystyk, 3) okre[li rodzaj dokumentów, które nale|y przygotowa do odbioru. Wyposa|enie stanowiska pracy: - dziennik budowy, - ksiga obmiaru, - wzory protokoBów odbioru.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 44 4.10.4. Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) okre[li rodzaje odbiorów? 2) okre[li dokumenty potrzebne do odbioru? 3) okre[li zasady przeprowadzania odbioru inwestycji zgodnie z obowizujcymi warunkami technicznymi? 4.11. Przepisy bezpieczeDstwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo|arowej i ochrony [rodowiska, stosowane w budownictwie 4.11.1. MateriaB nauczania Przepisy podane w tytule rozdziaBu poznaBe[ w jednostce moduBowej Przestrzeganie przepisów bezpieczeDstwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo|arowej oraz ochrony [rodowiska 311[04].01.01.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 45 5. SPRAWDZIAN OSIGNI INSTRUKCJA DLA UCZNIA 1. Przeczytaj uwa|nie instrukcj. 2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kart odpowiedzi. 3. Zapoznaj si z zestawem zadaD testowych. 4. Test zawiera 20 pytaD. Do ka|dego pytania doBczone s 4 mo|liwo[ci odpowiedzi. Tylko jedna jest prawdziwa. 5. Udzielaj odpowiedzi tylko na zaBczonej karcie odpowiedzi stawiajc w odpowiedniej rubryce znak X. W przypadku pomyBki nale|y bBdn odpowiedz zaznaczy kóBkiem, a nastpnie ponownie zakre[li odpowiedz prawidBow. 6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy bdziesz miaB satysfakcj z wykonanego zadania. 7. Je[li udzielenie odpowiedzi bdzie Ci sprawiaBo trudno[, wtedy odBó| jego rozwizanie na pózniej i wró do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 8. Na rozwizanie testu masz 40 min. Powodzenia! Zestaw zadaD testowych 1. Na podstawie informacji dotyczcej bezpieczeDstwa i ochrony zdrowia, opracowanej na etapie projektowania, plan BIOZ sporzdza na budowie: a) inspektor nadzoru inwestorskiego, b) kierownik budowy, c) projektant, d) inwestor. 2. Inspektor nadzoru inwestorskiego: a) sprawuje kontrol zgodno[ci realizacji budowy z projektem i odpowiednimi przepisami, b) organizuje proces budowy z uwzgldnieniem przepisów bhp, c) opracowuje projekt budowlany i sprawuje nadzór autorski, d) organizuje i kieruje budow obiektu budowlanego. 3. Decyzj o pozwoleniu na u|ytkowanie obiektu budowlanego wydaje: a) inspektor nadzoru inwestorskiego, b) organ nadzoru budowlanego, c) kierownik budowy, d) inwestor. 4. UkoDczenie studiów magisterskich odpowiedniej specjalno[ci i odbycie dwuletniej praktyki na budowie uprawnia do: a) kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie, b) kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeD, c) projektowania w ograniczonym zakresie, d) projektowania bez ograniczeD. 5. Wojewoda jest organem administracji: a) samorzdowej, b) centralnej, c) terenowej, d) gminnej.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 46 6. Sprawy, które mog by rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stron razem z wnoszonym pismem powinny by zaBatwiane przez organ administracji: a) niezwBocznie, b) w cigu dwóch tygodni, c) w cigu jednego miesica, d) w cigu dwóch miesicy. 7. OdwoBanie od decyzji wydanej w pierwszej instancji mo|e skBada strona do instancji wy|szej w terminie od jej otrzymania: a) 7 dni, b) 14 dni, c) 21 dni, d) 30 dni. 8. Je|eli pozwalaj na to przepisy kodeksu, na wydane postanowienie strona mo|e wnie[ za|alenie w terminie od jego otrzymania: a) 7 dni, b) 14 dni, c) 21 dni, d) 30 dni. 9. Inwestycje dziel si na jednozadaniowe i wielozadaniowe ze wzgldu na: a) rozwój b) charakter i rozmiar, c) zwizki wystpujce midzy instytucjami, d) przeznaczenie i uzyskiwanie efektów ekonomicznych. 10. W krajach o rozwinitej formie gospodarki rynkowej system realizacji inwestycji Construction Management dotyczy: a) zarzdzania kontraktem budowlanym, b) zarzdzania wykonawstwem, c) budynku z wyposa|eniem, d) samego budynku. 11. Wykonanie dokumentacji projektowej, wybór wykonawców, przygotowanie zaopatrzenia materiaBowego to: a) przygotowanie budowy, b) zamierzenie inwestycyjne, c) okre[lenie zaBo|eD projektu z punktu widzenia inwestora, d) zarzdzanie procesem projektowania, ustalanie kosztów inwestycji. 12. Kierownik zamawiajcego jest zobowizany powoBa komisj przetargow, je|eli warto[ zamówienia przekracza wyra|on w zBotych równowarto[ kwoty: a) 30 000 euro, b) 60 000 euro, c) 90 000 euro, d) 120 000 euro. 13. Roboty budowlane mo|na rozpocz jedynie na podstawie: a) projektu zagospodarowania terenu, b) ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budow, c) decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, d) prawa do dysponowania nieruchomo[ci na cele budowlane.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 47 14. Decyzja o pozwoleniu na budow traci wa|no[, je|eli budowa nie zostaBa rozpoczta przed upBywem 2 lat od dnia, w którym decyzja ta staBa si ostateczna lub budowa zostaBa przerwana na czas dBu|szy ni|: a) 1 rok, b) 2 lata, c) 3 lata, d) 4 lata. 15. Tablica informacyjna powinna by wykonana na sztywnej pBycie koloru: a) biaBego, b) |óBtego, c) czarnego, d) czerwonego. 16. Minimalna ilo[ wody przypadajca na pracownika, przeznaczona do picia i celów socjalno-sanitarnych, nie mo|e by mniejsza ni|: a) 5 litrów, b) 10 litrów, c) 15 litrów, d) 20 litrów. 17. W magazynach zamknitych nale|y przechowywa: a) wapno hydratyzowane, b) prefabrykaty, c) kruszywo, d) tarcic. 18. PrzestrzeD, na której wykonywana jest praca przez caB brygad to: a) stanowisko robocze, b) dziaBka robocza, c) odcinek robót, d) front robót. 19. Podstaw rozliczenia kierownika budowy z zarzdem przedsibiorstwa w zakresie zu|ytych [rodków produkcji, a w szczególno[ci materiaBów jest: a) dziennik budowy, b) ksiga obmiarów, c) protokóB odbioru, d) kosztorys. 20. Ocena ilo[ci i jako[ci wszystkich wykonanych robót, wchodzcych w skBad zadania budowlanego oraz rozliczenie caBo[ci robót to odbiór: a) koDcowy, b) ostateczny, c) cz[ciowy, d) robót zanikajcych.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 48 KARTA ODPOWIEDZI Imi i nazwisko................................................................................................ Organizowanie procesu inwestycyjnego Zakre[l poprawn odpowiedz Nr Odpowiedz Punkty zadania 1 a b c d 2 a b c d 3 a b c d 4 a b c d 5 a b c d 6 a b c d 7 a b c d 8 a b c d 9 a b c d 10 a b c d 11 a b c d 12 a b c d 13 a b c d 14 a b c d 15 a b c d 16 a b c d 17 a b c d 18 a b c d 19 a b c d 20 a b c d Razem:  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 49 6. LITERATURA 1. Adamiec B., Adamiec M.: Roboty betoniarskie i zbrojarskie. WSiP, Warszawa 1993 2. Adamiec T.: Prawne podstawy dziaBalno[ci w budownictwie. WSiP, Warszawa 1998 3. Adamiec T., Mirski J.Z.: Utrzymanie zasobów budowlanych. WSiP, Warszawa 1999 4. Granecki P., Kole[nikow M.: Zamówienia publiczne. Poradnik dla Praktyków. Zakamycze, Kraków 2000 5. Jaworski K. M.: Podstawy organizacji budowy. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004 6. Mirski J. Z.: Budownictwo z technologi 3. WSiP, Warszawa 1995 7. Mirski J. Z.: Organizacja budowy. WSiP, Warszawa 1999 8. MusiaBkiewicz J.: Zarys wiedzy o gospodarce. Ekonomik, Warszawa 1997 9. OrBowski H.J.: Prawo zamówieD publicznych w budownictwie. POLCEN, Warszawa 2004 10. Porzecka B.: Kodeks Postpowania Administracyjnego i inne teksty prawne. Wydawnictwo C.H.BECK, Warszawa 2003 11. Praca zbiorowa: Nowy Poradnik majstra budowlanego. ARKADY, Warszawa 2003 12. Praca zbiorowa: Vademecum Budowlane. ARKADY, Warszawa 1994 13. Praca zbiorowa: Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych, Poradnik projektanta, kierownika budowy i inspektora nadzoru. Verlag Dashofer, Warszawa 2005 14. Skóra J.: Kodeks Postpowania Administracyjnego i inne akty prawne ze skorowidzem, stan prawny na 15 lipca 2005. Zakamycze, Kraków 2005 15. Uhma Cz.: Ekonomika budownictwa. WSiP, Warszawa 1998 16. Wasilewski Z.J.: BHP na placu budowy. Arkady, Warszawa 1989 17. Wyka T.: BezpieczeDstwo i higiena pracy po nowelizacji prawa pracy. Difin, Warszawa 1997 www.uzp.gov.pl  strona internetowa Urzdu ZamówieD Publicznych: Opracowywanie i stosowanie wzorcowych dokumentów przetargowych i wzorów umów na roboty budowlane  przewodnik. Akty prawne: 1. Ustawa z dnia 7.07.1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. Nr 89 poz. 414 z pózn. zmianami). 2. Ustawa z dnia 29.01.2004 r. Prawo zamówieD publicznych (Dz. U. Nr 19, poz.177). 3. Rozporzdzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeDstwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 129 poz. 844 z pózn. zmianami). 4. Obwieszczenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki SpoBecznej z 28.08.2003 r. w sprawie ogBoszenia jednolitego tekstu rozporzdzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeDstwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 169 poz. 1650). 5. Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23.06.2003 r. w sprawie wzorów: wniosku o pozwolenie na budow, o[wiadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomo[ci na cele budowlane i decyzji o pozwoleniu na budow (Dz.U. Nr 120 poz.1127). 6. Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23.06.2003 r. w sprawie wzorów rejestrów: wniosków o pozwolenie na budow oraz decyzji o pozwoleniu na budow (Dz.U. Nr 120 poz.1129). 7. Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23.06.2003 r. w sprawie wzoru i sposobu prowadzenia ewidencji rozpoczynanych i oddawanych do u|ytkowania obiektów budowlanych (Dz.U. Nr 120 poz.1130).  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 50 8. Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 30.08.2004 r. w sprawie warunków i trybu postpowania w sprawach rozbiórek nieu|ytkowanych lub niewykoDczonych obiektów budowlanych (Dz.U. Nr 198 poz.2043). 9. Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3.07.2003 r. w sprawie szczegóBowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. Nr 120 poz.1133). 10. Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75 poz. 690 z pózn. zmianami). 11. Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3.07.2003 r. w sprawie ksi|ki obiektu budowlanego (Dz.U. Nr 120 poz.1134). 12. Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3.07.2003 r. w sprawie rozbiórek obiektów budowlanych wykonywanych metod wybuchow (Dz.U. Nr 120 poz.1135).  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 51

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Organizowanie procesu inwestycji
Koncepcja organizacji procesu szkolenia
20 Organizowanie procesu produkcji w przedsiębiorstwie
07 Organizowanie procesu gospodarczego przedsiębiorstwaidi16
Program 09 5 6 ORGANIZACJA PROCESU WYSZUKIWAWCZEGO
OCHRONA ÅšRODOWISKA W PROCESIE INWESTYCYJNYM
Wielokryterialne?cyzje w przeobrazeniu zarzadzania organizacjami w procesie globalizacji e 1opo
Co może być z Zarządzania Procesami Inwestycyjnymi opracowane
FORMY ORGANIZACJI PROCESOW PRODUKCJI
14 Organizowanie procesu technologicznego w krojowniid500
Procedury w realizacji procesu inwestycyjnego
13 Organizowanie procesów technologicznych
Organizowanie procesu wytwarzania wyrobów futrzarskich
17 Organizowanie procesu produkcyjnego w przedsiębiorstwie

więcej podobnych podstron