plik


ÿþZeszyt nr 2 Historia prawa bud|etowego Mgr Zbigniew Michalski Tomaszów Lubelski 2009 str. 1  Historia prawa bud|etowego w Europie I. Wstp Pierwszym znanym urzdzeniem planistycznym byBy spisy dochodów i wydatków sporzdzane w staro|ytnym Rzymie za cesarza Oktawiana Augusta. Spisy te byBy nie tylko odbiciem istniejcego stanu rzeczy - zawieraBy tak|e pewne przewidywania dotyczce przyszBych dochodów i wydatków. StanowiBy wic plan dochodów i wydatków, a od dzisiejszego bud|etu ró|niBy si tym, i| nie miaBy charakteru dyrektywnego. Dyrektywno[ bud|etu ksztaBtowaBa si stopniowo - poczwszy od wieków [rednich. ByBa wyrazem politycznych star pomidzy panujcym a ksztaBtujc si reprezentacj spoBeczeDstwa stanowego. Feudalni wasale wykorzystywali czasowe trudno[ci jakie napotykali ich zwierzchnicy lenni, starajc si uzyska okre[lone przywileje. ProwadziBo to w rzeczywisto[ci do ograniczania wBadzy zwierzchniej. Najbardziej dra|liw materi byB przywilej nakBadania przez panujcego danin, wykorzystywany szczególnie w stanie wojny. Ograniczenie tego uprawnienia doprowadziBo ostatecznie do wyksztaBcenia si zasady wymogu aprobaty pBaccych podatki, na naBo|enie podatku przez wBadz królewsk. OgraniczaBo wic wBadc w zakresie decydowania o dochodach paDstwa. W pózniejszych wiekach do ograniczeD w decydowaniu o dochodach doBczyBy ograniczenia w dokonywaniu wydatków. Ostateczne utrwalenie zasady corocznego uchwalania przez parlament planowanych dochodów i wydatków nastpiBo dopiero w XVIIw. II. KsztaBtowanie si prawa bud|etowego w Anglii Analiza historyczna bud|etu wskazuje, |e rozwój ten odbywaB si w poszczególnych paDstwach w ró|nym czasie. Spowodowane to byBo zró|nicowanymi warunkami tak spoBecznymi jak i politycznymi. Proces rozwoju bud|etu odbywaB jednak wedBug zbli|onego schematu. W uproszczeniu mo|na wskaza, |e pierwszym jego elementem, byBo zdobycie przez parlamenty prawa do stanowienia o dochodach podatkowych. Kolejnym etapem byBo zdobycie prawa o rozstrzyganiu o rozmiarze wydatków publicznych. Trzecim wreszcie, byBo okre[lenie i umieszczenie w konstytucjach zasad statuujcych t instytucj. PaDstwami, które zapocztkowaBy ten proces w Europie kontynentalnej byBy Francja i Polska. Pocztek rozwoju historycznego instytucji bud|etu dokonaB si jednak w Anglii i przypada na okres rzdów Jana bez Ziemi, najmBodszego syna Henryka II Plantageneta, czyli na pocztek str. 2  XIII wieku. Wspomniany wBadca swoimi nieudolnymi rzdami, doprowadziB do zjednoczenia silnej opozycji: szlachty, arystokracji i mieszczan. Konflikt wykorzystaB król Francji Filip II August, zajmujc dobra Plantagenetów we Francji. Doprowadza to w efekcie do wojny z Angli. Jan bez Ziemi, wraz z Ottonem IV walczy o odzyskanie utraconych terytoriów. Wojna nie przynosi jednak |adnych efektów w postaci odzyskania utraconych ziem, powoduje jednak ogromne zwikszenie obci|eD podatkowych. Taki stan rzeczy wywoBuje ogólne wzburzenie spoBeczne, które wykorzystaBa opozycja, zmuszajc króla do podpisania w 1215 roku Wielkiej Karty Wolno[ci (Magna Carta Libertatum). Dokument ten formalnie byB przywilejem majcym charakter umowy pomidzy królem i jego wasalami. OgraniczaB wBadz monarchy, gBównie w dziedzinie skarbowej (nakBadanie podatków mogBo si odbywa odtd wyBcznie za zgod rady królestwa) i sdowej (zakaz wizienia lub karania bez wyroku sdowego), okre[lajc uprawnienia baronów, duchowieDstwa i zakres swobód klas ni|szych. Akt ten przyznawaB feudaBom prawo oporu przeciw królowi w razie naruszenia praw w nim zawartych. Akt ten byB wielokrotnie potwierdzany, a na pocztku XVII wieku staB si argumentem w konflikcie pomidzy próbujcym wprowadzi absolutyzm królem Jakubem I Stuartem a parlamentem. Wzbudzone przez króla konflikty na tle religijnym doprowadziBy do spoBecznego niezadowolenia, którego wyrazem byBa nieudana próba zamachu na jego |ycie w 1605r. W 1614r. Parlament uchwaliB prawo bud|etowe. Polityka zapocztkowana przez Jakuba I w znacznej mierze przyczyniBa si pózniej do wybuchu rewolucji angielskiej w latach 1640-1660. Karol I Stuart kontynuowaB zamiary abolutystyczne. DokonaB zamachu na zasad uchwalania podatków za zgod ludno[ci, odrzuciB petycj o prawach (The Petition of Right) ograniczajc wBadz królewsk. W 1629r. rozwizaB Parlament i przez 10 lat rzdziB paDstwem wprowadzajc rzdy terroru w stosunku do przeciwników politycznych i religijnych oraz bardzo zwikszyB ucisk podatkowy. Taka polityka doprowadza do powstania silnej opozycji i prowokuje wybuch powstania w Szkocji (1638- 1640). Król nie mogc sobie poradzi z tym powstaniem powoBuje parlament (1640). Deputowani jednak nie tylko odmówili królowi uchwalenia nowych podatków, ale te| w wydanej w 1641r. Wielkiej Remonstrancji za|dali ograniczenia fiskalizmu i zniesienia sdów specjalnych. DoprowadziBo to do wojny domowej, której efektem byBa klska wojsk królewskich pod str. 3  Naseby w 1645r., ucieczka Króla do Szkocji, wydanie go Anglikom, uwizienie i stracenie w 1649r. przed paBacem White Hall. Gdy Jakub II Stuart, mBodszy syn Karola I po restauracji Stuartów objB rzdy, niechtny mu parlament ze wzgldu na podjt walk o prawo bud|etowe, próbowaB odsun go od sukcesji. Niepopularne posunicia na tle religijnym spotgowaBy niech w stosunku do jego osoby a nastpnie kolejn rewolucj angielsk (1688-1689) zakoDczon ucieczk króla. Ucieczka zostaBa potraktowana jak abdykacja. Na ziemi angielsk przybyB zi Jakuba II, Wilhelm III OraDski i zasiadB na opró|nionym tronie. W 1689r. Parlament przekazaB wBadz Wilhelmowi za cen zatwierdzenia Deklaracji Praw (Bill of Rights) ograniczajcej wBadz królewsk i ugruntowujcej znaczenie parlamentu. Bill of Rights zabraniaB min. Królowi nakBadania podatków bez zgody ludno[ci. Wydanie tego aktu, wieDczy okres ugruntowywania w Anglii prawa bud|etowego. III. KsztaBtowanie si prawa bud|etowego we Francji Podobne tBo historyczne w zakresie prawa bud|etowego miaBy procesy dokonujce si we Francji. Król Filip IV Pikny byB jednym z najpot|niejszych, ale jednym z bardziej kontrowersyjnych wBadców. ProwadziB staBe, ale ze zmiennym szcz[ciem, dziaBania wojenne min. przeciwko Aragonii, Flandrii, Brugii. W zwizku z tym zapotrzebowanie na [rodki finansowe byBo ogromne. Król, aby móc realizowa swe plany militarne musiaB naBo|y staBe podatki. Na tym tle doprowadziB do konfliktu z Papie|em Bonifacym VIII. RozwizaB zakon Templariuszy, konfiskujc jego majtek. ZagarnB majtki {ydów i wypdziB ich z Francji. OgraniczyB dziaBalno[ bankierów wBoskich oraz obni|yB warto[ pienidza. W konflikcie z papiestwem odwoBaB si do wielkiego zgromadzenia szlachty, klery, mieszczan, uzyskujc ich poparcie. StanowiBo to pocztek instytucji Stanów Generalnych (1302r.). Problemy polityczno-dynastyczne i ekonomiczne we Francji spowodowaBy zwolnienie tempa rozwoju parlamentaryzmu francuskiego. Gdy Parlament angielski na pocztku XVII w. uchwalaB prawo bud|etowe, francuskie Stany Generalne nie byBy na tyle zjednoczone, by podj podobne dziaBania. Zredniowieczne przywileje stanowe stanowice swego rodzaju immunitet podatkowy powodowaBy, |e wBadcy d|cy do umocnienia absolutyzmu starali si je znosi. Tak wic we Francji dopiero Rewolucja 1789 w art. 14 Deklaracji Praw CzBowieka str. 4  i Obywatela z dnia 26 sierpnia 1789r1. stworzyBa podBo|e obywatelskich praw bud|etowych. Dokument ten zostaB w caBo[ci uznany za wzór zapisu konstytucyjnego praw obywateli w niektórych paDstwach demokratycznych2. IV. KsztaBtowanie si prawa bud|etowego w Polsce Za pocztek ewolucji polskiego praw bud|etowego uznaje si powszechnie przywilej koszycki, ustanowiony przez Ludwika Wgierskiego w 1374r3. Przywilejem tym król zwolniB szlacht od wikszo[ci podatków, okre[lajc jednocze[nie jej obowizki sBu|by wojskowej, naprawy grodów, ograniczyB uprawnienia króla do rozdawnictwa urzdów paDstwowych. Nie byB to pierwszy przywilej ziemski nadany bdz ogóBowi rycerstwa lub szlachty, bdz tak|e innym stanom. Pierwszym byB przywilej wydany w 1291r. w Lutomy[lu przez WacBawa II w 1291r., obowizywaB on jednak czasowo. Tak|e jeszcze wcze[niej ni| w przywileju koszyckim, Ludwik Wgierski w przywileju w Budzie w 1355r.4 przyrzekB rycerstwu, duchowieDstwu i mieszczaDstwu min, to, |e nie bdzie nakBadaB |adnych nowych podatków. Przywilej ten uznany zostaB jednak za przywilej potwierdzajcy wolno[ci i swobody nabyte wcze[niej przez przywileje indywidualne, grupowe czy zwyczajowe. Cech przywileju koszyckiego, odró|niajcego go podobnych aktów byBo to, |e dotyczyB szlachty w caBym Królestwie. Przywilej zostaB wydany przez króla na mocy umowy zawartej ze szlacht. Polscy panowie i rycerze zgromadzenie na zjezdzie w Koszycach zobowizali si uzna prawa córki Ludwika do polskiej korony. Ludwik z kolei zBo|yB w imieniu swoim i swoich nastpców przyrzeczenia, |e szlachta bdzie odtd pBaci jako jedyny podatek2 grosze od posiadanego i uprawianego Banu. Za panowania Kazimierza Wielkiego podatek ten wynosiB 12 groszy. Jednocze[nie król zobowizaB si do pytania szlachty o zgod o ile chciaBby podatek podnie[. Ludwik przyrzekB te| wynagradza straty poniesione przez rycerstwo podczas wojen poza granicami kraju. ByBy to olbrzymie ustpstwa ze strony króla i ogromne uprzywilejowanie stanu rycerskiego. Podobne zwolnienie podatkowe uzyskaBo w 1381r. duchowieDstwo. 1 Art. 14 Deklaracji Praw CzBowieka i Obywatela z dnia 26 sierpnia 1789r.:  Wszyscy obywatele maj prawo stwierdza osobi[cie lub za po[rednictwem swych przedstawicieli niezbdno[ podatku publicznego, wyra|ania naD zgody w sposób swobodny, czuwania nad jego wykorzystaniem, ustalania jego wysoko[ci, podstawy wymiaru, sposobu pobierania i czasu trwania . 2 J. Baszkiewicz, Historia Francji, WrocBaw 1978r., s. 141. 3 Przywilej koszycki ustanowiB Ludwik Wgierski, chcc pozyska przychylno[ szlachty w zamian za sukcesj tronu dla jednej ze swoich córek, poniewa| nie miaB potomka mskiego. Podobny problem pojawiB si wcze[niej we Francji. Od [mierci mBodego syna Ludwika Piknego  Ludwika X KBótnika i jego syna Jana I zaczto we Francji stosowa zasad, |e kobiety wykluczone s z dziedziczenia tronu. Nie byBa to zasad u[wicona, lecz przez kilkana[cie lat staBa si reguB francuskiego systemu dynastycznego. Podobna zasada mogBa by podchwycona w stosunku do tronu polskiego. 4 Przywilej ten wchodziB w |ycie dopiero po objciu tronu przez Ludwika Wgierskiego tj. w 1370r. str. 5  Uprawnienia reprezentacji stanowej do kontroli nakBadanych na szlacht ci|arów pocigaBo za sob wymaganie, aby tak|e uzasadni, na jaki cel maj by przeznaczone nadzwyczajne dochody. Std ju| bardzo blisko do kontroli przeznaczenia [rodków, lecz jeszcze daleko do uksztaBtowania si instytucji bud|etowych zwizanych z rozwojem parlamentaryzmu. Polska byBa dla Ludwika obszarem drugoplanowym, wobec prowadzonych przez niego walk na BaBkanach. Król sprawowaB wBadz w Polsce za po[rednictwem regentów, najpierw swej matki El|biety Aokietkówny, a pózniej WBadysBawa Opolczyka. Za panowania Ludwika rycerstwo uzyskaBo wpByw na rzdzenie krajem. Okres osobistych rzdów królewskich zakoDczyB si, a inicjatywa przeszBa w rce stanu szlacheckiego. Stan ten uzyskaB podstawy do wspólnego decydowania o istotnych sprawach paDstwa. Uprawnienia te uzyskali te| bojarzy litewscy w unii horodelskiej. Przymuszony przez szlacht podaczas wojny trzynastoletniej z Zakonem Krzy|ackim, król Kazimierz JagielloDczyk wydaB w 1454 r. statuty nieszawskie. Król zobowizaB si nie zwoBywa pospolitego ruszenia i nie nakBada podatków bez zgody sejmików szlacheckich. Przywileje te, zmniejszajce rol rady królewskiej, pozwoliBy królowi ograniczy wpByw mo|nowBadców na rzd, a jednocze[nie daBy pocztek polskiemu parlamentowi. Król zwoBywaB delegatów sejmików i z nich wytworzyBa si izba poselska. Rada królewska staBa si senatem. Pierwszym taki sejm obradowaB w 1493 r. Za panowania synów Kazimierza JagielloDczyka powstaBy akty umacniajce naczeln rol szlachty i sejmu, jako organu stanowicego prawo. W 1496 r. sejm uchwaliB Statuty Piotrowskie. DawaBy one sdowe, majtkowe i spoBeczne przywileje szlachcie: zwolnienie z ceB od towarów sprowadzanych na wBasny u|ytek, zakaz nabywania dóbr ziemskich przez mieszczan, zastrze|enie wy|szych godno[ci ko[cielnych wyBcznie dla szlachetnie urodzonych, zakaz opuszczaniu gruntu przez chBopów bez zgody pana, zakaz dla chBopów stawania przed sdem bez obecno[ci pana. W 1505r. ogBoszona zostaBa konstytucja Nihil Novi (Nic nowego). Konstytucja ta potwierdziBa rol sejmu, bez którego król nie mógB ju| stanowi prawa. Podobnie jak w Anglii i we Francji, w Polsce w pocztkowym okresie rozwoju instytucji bud|etu nie istniaBa instytucja staBego skarbu publicznego. Pocztkowo uchwalano podatki tylko na cele wojenne, i tylko na takie, których nie mo|na byBo realizowa za pomoc pospolitego ruszenia5. Poniewa| skarb pospolity, czyli 5 Królowie w Polsce ju| II poB. XVI w. bardzo niechtnie i tylko w ostateczno[ci uciekali si do tego [rodka obrony walnej. Je[li za[ szlachcic zacigaB si pod chorgiew, braB |oBd. str. 6  publiczny nie posiadaB staBych dochodów, napeBniaB si rzadko, tylko wówczas, gdy uchwalano pobór podatku na cele obronne. DaBo to asumpt posBom ziemskim do postulowania stworzenia staBego dochodu, który rokrocznie byBby pobierany na rzecz skarbu publicznego z przeznaczeniem na utrzymanie siBy zbrojnej do obrony granic ruskich od napadów tatarskich, bez uciekania si do uchwalania niecyklicznych poborów. W my[l uchwaBy podjtej w 1563r. w Piotrkowie, utworzono w tym celu skarb publiczny, tzw.  Rawski 6. Jako dochody skarbu rawskiego ustalono wpBywy z kwarty oraz z annatów. W 1590r. sejm warszawski dokonaB rozdzielenia skarbu królewskiego od publicznego (paDstwowego). W Europie zachodniej proces ten dokonaB si dopiero w XVIII i XIX w. Wyraznym przejawem zmierzania w stron wspóBczesnego bud|etu byBy staBe etaty wojskowe dla korony i Litwy uchwalone przez sejm w 1717r. zwany sejmem niemym. Pierwsza sesja miaBa miejsce 1 lutego 1717 w Warszawie, za panowania króla Augusta II Mocnego. Sejm ten zostaB nazwany "niemym" z powodu niedopuszczenia posBów do gBosu, w obawie przed zerwaniem obrad. August II Mocny d|yB do [ci[lejszego powizania Polski i Saksonii, w której byB dziedzicznym elektorem. Polska byBa wówczas pod ogromnym wpBywem Rosji a August II d|yB do zmniejszenia jej ingerencji w sprawy Rzeczypospolitej. Po wprowadzeniu wojsk saskich na tereny Polski, cz[ szlachty (wspieranej przez Rosj) zareagowaBa zawizaniem konfederacji tarnogrodzkiej, czego skutkiem byBa wojna domowa. Król wraz ze szlacht w celu rozwizania konfliktu zwróciB si do cara Rosji  Piotra I. Skutkiem tego byBo wkroczenie wojsk rosyjskich na teren Litwy oraz ukBad midzy królem a szlacht zawarty 3 listopada 1716 przy mediacji posBa rosyjskiego Grzegorza DoBgorukiego, zatwierdzony pózniej na jednodniowym sejmie, zwanym pózniej niemym. Z powodu obaw przed jego zerwaniem nikomu oprócz przewodniczcego obradom marszaBka StanisBawa Ledóchowskiego oraz odczytujcych nowe uchwaBy posBów nie wolno byBo si odzywa. Postanowienia sejmu niemego: ·ð zmniejszenie wBadzy hetmanów ·ð wprowadzenie podatków na zawodow armi ·ð ograniczenie wBadzy senatu 6 yródBa historyczne donosz, |e pierwsze wpBywy z kwarty wpBynBy zamiast do skarbu Rzeczypospolitej, do skarbu nadwornego i nie zostaBy wydzielone na cel, na jaki zostaBy pierwotnie przeznaczone. Z tego wzgldu na sejmie lubelskim w 1569r. postanowiono, |e  Aby król |adnej nie miaB pokusy siga po pienidze, które na obron potoczn sBu|y byBy powinny, bd one pod zarzdem deputatów z senatu i sejmu przechowywane odrbnie na zamku w Rawie . str. 7  ·ð zabroniono królowi Augustowi II Mocnemu opuszczania terytorium Polski na dBu|szy czas ·ð wojska saskie z wyjtkiem gwardii królewskiej miaBy opu[ci ziemie polskie ·ð ministrom saskim odebrano prawo decydowania w sprawach polskich, a ministrom polskim w sprawach saskich ·ð obydwa paDstwa tj. Polsk i Saksoni miaBa Bczy tylko unia personalna ·ð podniesienie liczebno[ci wojska do 24 tys. (18 tys. koronnego i 6 tys. litewskiego). Pierwszy polski bud|et, pod nazw:  Ostrze|enie percepty y expensy wszystkich intrat skarbów obojga narodów, podBug ni|ej opisanych tabel uchwalono na sesji Sejmu rozpocztej 5 pazdziernika 1767 a zakoDczonej 5 marca 1768r. Cz[ pierwsza ustawy zawieraBa ustalenia co do poboru podatków i dokonywania wydatków. Postanowienia jej ograniczaBy ponadto dokonywanie wydatków nadzwyczajnych do czasu, gdy uchwalone na ten cel podatki zaczBy faktycznie wpBywa. Cz[ druga ustawy miaBa charakter zestawieD tabelarycznych zawierajcych planowane dochody (intraty), wydatki (expensy) zarówno zwyczaje jak i nadzwyczajne, ujte oddzielnie dla Korony i Litwy. Bud|et nie byB zrównowa|ony, poniewa| zrównowa|enie miaBo nastpi dopiero w drodze uchwalenia nowych podatków (których jednak nie uchwalono) oraz w drodze wprowadzenia loterii wBoskiej realizowanej pózniej na podstawie umowy z genueDczykami. Pierwszy polski bud|et przypomina wspóBczesne ustawy bud|etowe. SkBada si z krótszej cz[ci tekstowej oraz tabelarycznych zaBczników okre[lajcych dochody i wydatki. W bud|ecie tym nie okre[lono czasu jego obowizywania, chocia| przewidywaB on roczne dochody i wydatki. Bud|et ten nie rozpoczB praktyki corocznego uchwalania bud|etu, wzorem Anglii, która praktyk tak zastosowaBa w 1688r. Pod wzgldem szczegóBowo[ci przewy|szaB on jednak sBynny francuski bud|et z 1827r. Kolejny bud|et uchwalono dopiero w 1793r. na sejmie grodzieDskim7. Konstytucja 3 7 Sejm grodzieDski to sejm skonfederowany zwoBany w Grodnie przez Rosj w 1793 r. ObradowaB od 17 czerwca do 23 listopada 1793. ByB to ostatni sejm Rzeczypospolitej szlacheckiej, zwany tak|e "niem sesj". OdbywaB si on po przegranej w 1792 wojnie z Rosj i po zawizaniu konfederacji targowickiej, a sterroryzowani posBowie nie zostali dopuszczeni nawet do gBosu (na zamku grodzieDskim stacjonowaB garnizon rosyjski z artyleri). Katarzyna II przysBaBa napisany przez siebie projekt wieczystego sojuszu Polski i Rosji, który zostaB przedstawiony posBowi rosyjskiemu Jakobowi Sieversowi przez upokorzonych posBów jako pro[ba narodu polskiego. 14 pazdziernika 1793 projekt przeszedB jednogBo[nie (nikt nie odwa|yB si odezwa). W jego efekcie jak powiedziaB jeden z posBów Polska staBa si prowincj rosyjsk. Wikszo[ posBów byBa przekupiona i zastraszona. str. 8  maja z 1791r. zastrzegaBa wyraznie na rzecz Sejmu prawo nakBadania podatków, zacigania dBugów i decydowania o kierunkach, rozmiarach i proporcjach wydatków zwyczajnych i nadzwyczajnych. W dziale VI zatytuBowanym:  Sejm, czyli wBadza wykonawcza zapisano: Sejm czyli Stany zgromadzone na dwie Izby dzieli si bd: na Izb Poselsk i na Izb Senatorska pod prezydencj Króla. Izba Poselska, jako wyobra|enie i skBad wszechwBadztwa narodowego, bdzie [witynia prawodawstwa. Przeto w Izbie Poselskiej najpierwej decydowane bd wszystkie projekta. 1. Co do praw ogólnych, to jest: konstytucyjnych, cywilnych, kryminalnych i do ustanowienia wieczystych podatków, w których to materjach propozycje od tronu województwom, ziemiom i powiatom do roztrzsnienia podane, a przez instrukcje do Izby przychodzce, najpierwsze do decyzji wzite by maj. 2. Co do uchwal sejmowych, to jest poborów doczesnych, stopnia monety, zacigania dBugu publicznego, nobilitacji i innych nadgród przypadkowych, rozkBadu wydatków publicznych ordynaryjnych i ekstraordynaryjnych, wojny, pokoju, ostatecznej ratyfikacyi traktatów zwizkowych i handlowych, wszelkich dyplomatycznych aktów i umów, do prawa narodów [cigajcych si, kwitowania magistratur wykonawczych i tym podobnych zdarzeD, gBównym narodowym potrzebom odpowiadajcych, w których to materjach propozycje od tronu, prosto do Izby Poselskiej przychodzi majce, pierwszeDstwo w prowadzeniu mie bd. Utrata na ponad 100 lat paDstwowo[ci wizaBa si z utrat realizowania suwerennych zadaD paDstwa. Odrodzona II Rzeczypospolita zaczBa wprowadza w |ycie rozwizania, które zgodne byBy z modelem demokratycznego paDstwa. O ile jednak inne paDstwa, takie jak Francja (1862), Niemcy (1922) czy Austria (1925) dokonaBy wprowadzenia do swego ustroju prawnego prawa bud|etowego, o tyle w Polsce nastpiBo to dopiero wraz z wej[ciem w |ycie ustawy z dnia 1 lipca 1958r. Prawo bud|etowe8. Ustawy o tym charakterze uchwalane byBy w okresach okoBo dzisicioletnich tj. w 1970, 1984, 1991, 1998 roku. 8 Ustaw z dnia 1 lipca 1958r. Prawo bud|etowe, Dz.U. z 1958r. Nr 45, poz. 221. str. 9 

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Historia prawa 2X
Wołodkiewicz Historia prawa rzymskiego
Historia prawa polskiego Skrypt PRL
Historia prawa polskiego Skrypt PRL (prawo)
Dr Mariusz Mohyluk, Powszechna Historia Prawa, Charakterystyka despotii wschodnich
Historia państwa i prawa Polski Testy Tablice
Kazusy z historii państwa i prawa polskiego
Prawne uwarunkowania przeksztalcenia zakladu budzetowego w spółkę prawa handlowego
Zasady rachunkowości w zakresie prawa podatkowego w Polsce
Nov 2003 History Africa HL paper 3
Historia harcerstwa 1988 1939 plansza

więcej podobnych podstron