plik


ODMIANA NAZWISK POLSKIE NAZWISKA M{CZYZN  ODMIANA w LICZBIE POJEDYNCZEJ 1. Nazwiska nie maj swoistych schematw odmiany, odmieniaj si jak rzeczowniki pospolite (nale|y wBczyd nazwisko do odpowiedniego wzoru odmiany rzeczownikw pospolitych). 2. Podstawowym kryterium klasyfikacyjnym jest gBoska koocowa nazwiska (nie litera!). 3. W obrbie polskich nazwisk mskich wyr|nia si 5 typw odmiany. GRUPA 1 Nazwiska zakooczone na spBgB. tward (oprcz: -ch, -g, -k, -l), tj.: -b, -d, -f, -B, -m, -n, -p, -r, -s, -t, -z (np. Norwid, Mrz, Ochman, Herbert, Tajner, Prokop) ! odmieniaj si jak rzeczownik profesor. GRUPA 2 Nazwiska zakooczone na: a) spBgBoski twarde: -ch, -g, -k, -l (np. Banach, Macig, Jurczyk, Zelnik); b) spBgBoski mikkie: -, -dz, -j, -D, -[ (np. Koped, GBdz, Bugaj, Pigoo, OrBo[); c) spBgBoski stwardniaBe: -c, -cz, -d|, -sz, -rz/-| (np. Krpiec, Wsowicz, Dr|d|, MaBysz, Tokarz); d) samogBosk -o po spBgBosce mikkiej (np. Puzio, Cyzio, Bunio); Nazwiska nale|ce do podgrup a), b) i c) odmieniaj si jak rzeczownik wizieD. Nazwiska nale|ce do podgrupy d) odmieniaj si jak rzeczownik wujcio. GRUPA 3 Nazwiska zakooczone na -a, -o po twardej (oprcz -l) (np. Bachleda, Belka, KotuBa, Lasota, Pazura, Religa, Skarga, KoBodko, Ko[ciuszko, Moniuszko, Perepeczko, PopieBuszko, SidBo, Weryho) ! odmieniaj si jak rzeczownik wojewoda. UWAGA! Je[li koocow samogBosk nazwiska poprzedzaj spBgBoski -g- lub -k-, nazwisko odmienia si jak rzeczownik wBczga. GRUPA 4 PozostaBe nazwiska zakooczone na -a. Mo|na w[rd nich wyodrbnid: a) zakooczone na -a po -l, -j lub spBgBosce mikkiej (np. Bareja, Kania, Kreja, Kycia, Okrzeja, Trela) b) zakooczone na -a po spBgBoskach stwardniaBych (np. Boocza, Grucza, Kulesza, Oszajca, Czaja) Nazwiska nale|ce do podgrupy a) odmieniaj si jak rzeczowniki kaznodzieja. UWAGA: nazwiska zakooczone na -ja, maj w D., C. i Ms. -i (Bareja  Barei, Okrzeja  Okrzei, Czaja  Czai), a nie: *Bareji, *Okrzeji, *Czaji) Nazwiska nale|ce do podgrupy b) odmieniaj si jak rzeczownik basza. GRUPA 5 Nazwiska zakooczone na samogBoski -e, -i /-y ( w tym: -cki, -ski, -dzki) (np. Rosati, Linde, Mochnacki, PiBsudski, Polaoski, Korfanty, Borowy) ! odmieniaj si jak przymiotniki (zakooczone na -i jak przymiotnik [redni, zakooczone na -e, -y jak przymiotnik du|y) POLSKIE NAZWISKA MSKIE  ODMIANA w LICZBIE MNOGIEJ Nazwiska o odmianie jak rzeczowniki: profesor, wizieD, wojewoda, kaznodzieja, basza, wujcio maj w liczbie mnogiej wsplny zestaw koocwek (jak odmiana rzeczownika profesorowie). Rzeczowniki odmieniajce si w liczbie pojedynczej jak przymiotniki ([redni, du|y) w liczbie mnogiej przyporzdkowane s trzem schematom odmiany: 1) nazwiska zakooczone w M. lp. na -e (Linde, Zemke) odmieniaj si jak rzeczownik profesorowie 2) nazwiska zakooczone w M. lp. na -i/-y, niemajce postaci przymiotnikowej (Rosati, Batory) odmieniaj si w l. mn. jak przymiotniki tani /dobrzy, ale w M. maj koocwk -owie. 3) nazwiska zakooczone w M. lp. na -ski, -cki, -dzki, -owy (Jagielski, Potocki) oraz o postaci przymiotnikowej (BiaBy, CiepBy, Chudy) odmieniaj si w l. mn. jak przymiotniki tani /dobrzy. ODMIANA MSKICH NAZWISK DWUCZAONOWYCH Opiera si na dwch zasadach: 1. Cz[d drug nazwiska nale|y zawsze odmienid (np. Dunin-Wsowicz  D. Dunin-Wsowicza). 2. Cz[d pierwsza pozostaje nieodmienna, gdy jest zawoBaniem bojowym lub nazw herbu, a przy tym nie kooczy si na -a (np. Korab-Brzozowski  D. Korab-Brzozowskiego, Korwin-Mikke  D. Korwin- Mikkego, ale: Wieniawa-DBugoszowski  D. Wieniawy-DBugoszowskiego). Nazwiska z czBonem pierwszym nienale|cym do |adnej z wymienionych kategorii maj obie cz[ci odmienne (np. Duda-Gracz  D. Dudy-Gracza). Na podstawie: H. Jadacka: Kultura jzyka polskiego. Fleksja, sBowotwrstwo, skBadnia. Warszawa 2005. 1 ODMIANA NAZWISK POLSKIE NAZWISKA KOBIET Zasady odmiany nazwisk kobiet s prostsze ni| reguBy odmiany nazwisk mskich. Niewiele nazwisk kobiet podlega odmianie. Nazwiska kobiet odmieniaj si tylko wtedy, gdy maj koocwk -a (pozostaBe s nieodmienne!) 1. Nazwiska kobiet o formie przymiotnikowej (np. Cicha, WesoBa, WspaniaBa, {elazna) oraz nazwiska zakooczone na -owa (np. Feleszkowa) ! odmieniaj si jak przymiotniki rodzaju |eoskiego, np. cicha. 2. Wszystkie pozostaBe nazwiska na -a, majce postad rzeczownikw (np. Bachleda, Figura, DomagaBa, WaBsa) oraz nazwiska zakooczone na -wna, -anka, -ina (Zajcwna, Kotulanka, Zarbina) ! odmieniaj si jak rzeczowniki rodzaju |eoskiego np. matka, kobieta. ODMIANA PODWJNYCH NAZWISK KOBIET Podlega dokBadnie tej samej zasadzie co odmiana nazwisk pojedynczych, tj. odmienne s tylko nazwiska zakooczone na -a: - np. Kolenda-Zaleska ! odmienne oba czBony (D. Kolendy-Zaleskiej); - np. Jankowska-Cie[lak ! odmienny tylko jeden czBon (D. Jankowskiej-Cie[lak); - np. Gronkiewcz-Waltz, Decyk-Jankowicz ! oba czBony nieodmienne. NAZWISKA NIEPOLSKIE I Nazwiska sBowiaDskie Odmiana nazwisk sBowiaoskich prawie nie r|ni si od odmiany nazwisk polskich (wBczamy nazwisko sBowiaoskie do odpowiednich modeli fleksyjnych) Zalecenia szczegBowe: 1. Nazwiska zakooczone na -ckij, -skij, -ckoj, -skoj (np. Trubieckoj) traktujemy w odmianie tak, jakby byBy zakooczone na -cki, -ski (np. C. lp Trubieckiemu). 2. Nazwiska zakooczone na -oj, -yj (np. ToBstoj) odmieniamy wedBug modelu rzeczownikowego tak jak polskie nazwiska Koj, Bugaj. 3. Wszystkie nazwiska niezakooczone na -cki, -ski, -ckij, -skij, -ckoj, -skoj, -i, -y (np. Godunow, Rachmaninow, Awdiejew) maj w obu liczbach odmian rzeczownikow (D. lm. Godunoww, Rachmaninoww, Awdiejeww). II Nazwiska niesBowiaDskie 1. Podstaw zaliczenia nazwisk obcych do odpowiednich wzorw odmiany jest wersja brzmieniowa, nie za[  graficzna (np. Leibnitz [Lajbnic]  model odmiany mikkotematowy, bo zakooczone na spBgBosk stwardniaB -c, Berlioz [berlioz]  model odmiany twardotematowej, bo zakooczone na -z). 2. Zasady wBczania nazwisk niesBowiaoskich do polskich modeli odmiany s prawie identyczne, jak w odniesieniu do nazwisk rodzimych. Wyjtki: a) nazwiska niesBowiaoskie zakooczone na -o odmieniaj si wedBug wzoru rzeczownikowego mskiego (np. Giotto, Tasso, D. lp. Giotta, Tassa); b) je|eli pisana postad nazwiska niesBowiaoskiego kooczy si na samogBosk niewymawian (np. Werne *wern+), spBgBosk niewymawian (np. Beaumarchais [bomarsze]), poBczenie niewymawianej samogBoski i spBgBoski (np. Descartes *dekart+), samogBosk wymawian niezgodnie z pisowni (np. Kennedy *kenedi+) ! oddzielamy j apostrofem od polskich koocwek deklinacyjnych (np. Verne  D. Verne a, Kennedy  D. Kennedy ego, Montaigne  C. Montaigne owi). Odmiana jak GRUPA 1 ( Lear, Giotto, Berlioz ! bez apostrofu |Joyce, Czanne ! z apostrofem) Odmiana jak GRUPA 2 (Hemingway, di Caprio ! bez apostrofu| Labiche *labisz+! z apostrofem) Odmiana jak GRUPA 3 (Casanova, Spinoza, Gonzaga, Petrarka, Okud|awa ! bez apostrofu) Odmiana jak GRUPA 4 (Soraya, Mandela, Sforza, Goya ! bez apostrofu) Odmiana jak GRUPA 5 (Dante, Berlusconi ! bez apostrofu | Rabelais [rable], Saint-Exupry [stegzperi] ! z apostrofem (poza N. i Ms.) Niektre nazwiska obce pozostaj nieodmienne (np. Pompidou, Hugo, Mobutu, Maurois *morBa+. Na podstawie: H. Jadacka: Kultura jzyka polskiego. Fleksja, sBowotwrstwo, skBadnia. Warszawa 2005. 2 ODMIANA NAZWISK Na podstawie: H. Jadacka: Kultura jzyka polskiego. Fleksja, sBowotwrstwo, skBadnia. Warszawa 2005. 2

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Odmiana nazwisk, etykieta językowa, model polskiej grzeczności językowej ćwiczenia
Zasady rachunkowości w zakresie prawa podatkowego w Polsce
Fundacje i Stowarzyszenia zasady funkcjonowania i opodatkowania ebook
Ogolne zasady proj sieci wod kan
Zasady Huny Pigułka
Zasady ustroju politycznego państwa UG 2012
Zasady BHP w praktyce
Zasady Muzyki folie
Zarządzanie Wiedzą2 Ogólne zasady oceny zgodności maszyn
Zasady postępowania w ogniskach zatruć pokarmowych
MICHAŁ WOJCIECHOWSKI ZASADY SPOŁECZNE STAREGO TESTAMENTU
zasady PK
o nazwiskach zydowskich nazwiska neofitow cz 1

więcej podobnych podstron