14266

Trzeci segment kultury nawiązuje do tego, co ludzie posiadają. To są wszelkie obiekty, które mamy, stworzyliśmy, próbujemy zachować, przechować, przekazać. Najogólniej mówiąc, jest to kultura materialna. Wchodzą tu w grę wszelkie przedmioty i urządzenia, które można pojmować jako powiązane z naszym życiem. Używane są określenia cywilizacja materialna, cywilizacja techniczna. Socjologowie optują raczej za tym, aby określenie cywilizacja nie obejmowało wyłącznie aspektu technicznego, ale także kultury normatywnej i idealnej.

Anatomia kultury

Rozróżnienie według stopnia złożoności elementu kultury.

Najmniejszym składnikiem kultury, cząstką elementarną, jest rys kulturowy. Jest to np. pewien określony sposób, w jaki ludzie się sobie kłaniają.

Bardziej złożone całości są to kompleksy kulturowe. Należą do niej np. sposoby ubierania się, witania się, cały Dekalog (pojedyncze przykazanie jest zaliczane do rysu kulturowego), mitologie.

Wyróżnia się również konfiguracje kulturowe. Są to najszersze całości. Mówi się o nich wtedy, kiedy różne pod względem treści i formy wchodzą w pewną całość. Są zwykle skupione wokół pewnego centralnego obiektu. Może to być konfiguracja kulturowa, której centralnym obiektem jest komputer Wokół tego powstaje cały szereg elementów z nim związanych. Konfiguracja kulturowa funkcjonuje wtedy, kiedy jej wszystkie elementy harmonijnie współgrają, co tak naprawdę jest pewnym stanem idealnym.

Zapóźnienie kulturowe ma miejsce, kiedy jeden element konfiguracji nadąża za innymi. Niekiedy można też mówić o niekompetencji kulturowej w danym obszarze.

Uniwersalia kulturowe

Badacze zastanawiali się nad ich źródłami. Były dwie liipotezy. Można przypuszczać, że wszyscy ludzie mają uniwersalne potrzeby bez względu na różnice między nami. Druga liipoteza zakładała, że jeżeli istnieją jakieś elementy wspólne, kto wie, czy to nie powstało na podstawie przenikania się kultur. W tym drugim przypadku mówi się o zjawisku dyfuzji kulturowej.

Poszukiwanie tych uniwersaliów szło w dwóch kierunkach. Najpierw zaczęto poszukiwać takich dziedzin życia społecznego, które podlegają wszędzie regulacjom. Badacze zapytali, czy istnieje coś wspólnego we wszystkich kulturach i skupili się na poszukiwaniu takich dziedzin, które wszędzie podlegałyby regulacji. Znaleziono takie, np. rodzina, religia, komunikacja międzyludzka.