14756

Szeroko rozumiane postawy zwie się również dyspozycjami do działania. Obejmują one zarówno dyspozycje sytuacyjne jak i dyspozycje trwałe (postawy w sensie ścisłym), a nawet tak zwane wzorce osobowe: czyn, sprawca, postawa.

Podstawową dziedziną orzekania dobra/zła moralnego jest dziedzina czynów. Orzekanie dobra/zła o czynach jest utrudnione w skutek wewnętrznej złożoności każdego działania. W każdym opisie wyróżnia się trzy składowe czynu:

•    Intencje - zamiar, cel podmiotowy,

•    Skutki - cel przedmiotowy, konsekwencjalizm

•    Okoliczności sposób spełnienia

Mctaetyka - określa się w niej koncepcje etyki oraz nie pojęć w etyce używanych.

Etykę (normatywną) można określić jako naukę o powinności ludzkiego działania ze względu na ludzkie dobro. Celem tak rozumianej etyki jest sformułowanie wspólnego zespołu norm, nakazów, zakazów i dozwoleń regulujących ludzkie działania pod tym względem. Definicja ta jest konkretyzowana zależnie od tego jaką przyjmie się koncepcję dobra oraz ostatecznego celu ludzkich działań.

W etyce klasycznej (greckiej) najczęściej utożsamiano dobro i cel ludzkich działań ze szczęściem jednostki. Przy tym założeniu etykę można zdefiniować jako naukę o powinności działania ze względu na szczęście jednostki. Pod koniec starożytności a zwłaszcza w średniowieczu przeważały koncepcje, w których upatrywano dobro najwyższe i cel działań w doskonałości jednostki (rozmaicie rozumiane).

Etyka jest nauką o powinności ze względu na doskonałość. Doskonałość gwarantuje zbawienie. W etyce nowożytnej nasila się pogląd ze dobrem najwyższym i celem ludzkich działań powinno być dobro wspólne, użyteczność.

Nurty etyczne, w których przeważały te ujęcia etyki są nazywane odpowiednio eudejmonizm, perfekcjonistka, utylitaryzm.

Pojęcia związane z powinnością: o powinności i pojęciach z nią związanych jest mowa nie tylko w etyce.

Podstawowe odmiany powinności, sankcji, sprawiedliwości to obok etycznej (moralnej) prawna, religijna, społeczna, obyczajowa, są one związane rożnymi relacjami.

Warunki odpowiedzialności:

1.    Szeroko rozumiana świadomość działania oraz wolność działania. Świadomość obejmuje między innymi przytomność działania, dojrzałość psychiczną przejawiającą się zdolnością oceny skutku działania, obejmuje ciągłość podmiotu w czasie.

2.    Wolność działania - w etyce wyróżnia się dwie podstawowe odmiany wolności:

a.    Wolność społeczną

b.    Wolność w sensie indeterminizmu - jest w kosmologii i etyce pogląd, że wszystko co się zdarza, w tym ludzkie działanie, jest zdeterminowane układem przyczyn naturalny:h.

Oznaki odpowiedzialności: wola i sumienie.

Sankcje: w etyce wyróżnia się sankcje:

•    w znaczeniu pozytywnym nagroda, oraz sankcje w znaczeniu negatywnym -> kara.

•    Wystarczające oraz nie wystarczająca