19237

Ekspektatywa i wypadek ubezpieczeniowy

Zdefiniowania jeszcze wymagają dwa ważne pojęcia związane ze zdarzeniem losowym: ekspektatywa i wypadek ubezpieczeniowy.

Ekspektatywa. Z chwilą powstania prawnego stosunku ubezpieczenia, ubezpieczający (ubezpieczony) nabywa jedynie potencjalne prawo do uzyskania świadczenia pieniężnego, które nazywane jest ekspektatywą powstania wierzytelności lub inaczej wierzytelnością przyszłą. Przekształcenie się ekspektatywy w prawo do świadczenia pieniężnego nastąpi dopiero w razie zajścia przewidzianego w umowie ubezpieczenia wypadku.

Wypadek ubezpieczeniowy to objęte ochroną ubezpieczeniową zdarzenie losowe.

Stosunek ubezpieczenia

Pojęcia stosunku ubezpieczenia i umowy ubezpeczenia nie są tożsame.

Stosunek ubezpieczenia, czyli ogólnie stosunek cywilnoprawny, to ustanowiona w przepisach prawnych więź o charakterze powinnościowym pomiędzy ludźmi lub utworzonymi przez nich organizacjami, uznanymi przez normę prawną za podmioty prawa. Podmioty stosunku mają wobec siebie wynikające z dyspozycji normy prawnej uprawnienia i obowiązki, ich realizacja zaś jest prawnie gwarantowana.

Instrumentem, przy pomocy którego podmioty mogą kształtować treść stosunku cywilnoprawnego, są czynności prawne. Koniecznym elementem każdej czynności prawnej jest oświadczenie woli. Jednym z najważniejszych rodzajów oświadczenia woli jest umowa. Umowa zostaje zawarta przez zgodne oświadczenia woli stron. Jedna ze stron oświadcza drugiej stronie wolę zawarcia umowy (składa ofertę), określając istotne postanowienia tej umowy (art. 66 § 1 kc), zaś adresat oferty oświadcza ojej przyjęciu lub odrzuceniu.

W podobny sposób, poprzez umowę ubezpieczenia, kreowany jest cywilnoprawny stosunek ubezpieczenia.

Treść stosunku ubezpieczenia kształtowana jest przez następujące elementy:

1.    Zgodne oświadczenia woli stron (umowa ubezpieczenia)

2.    Normy prawne (kodeks cywilne i inne akty szczegółowe)

3.    Ogólne warunki ubezpieczeń (w skrócie OWU), które pełnią rolę wzorca umownego

4.    Zasady współżycia społecznego

5.    Ustalone zwyczaje

Podmioty stosunku ubezpieczenia

W każdym stosunku ubezpieczenia występują trzy podmioty (ubezpieczyciel, ubezpieczający, ubezpieczony). Ponadto w ubezpieczeniach na życie może pojawić się uposażony, zaś w ubezpieczeniach OC - poszkodowany.

1.    Ubezpieczyciel - zakład ubezpieczeń, który przyjmuje na siebie ryzyko i udziela ochrony ubezpieczeniowej

2.    Ubezpieczający - osoba będąca stroną umowy ubezpieczenia, zobowiązana do płacenia składek

3.    Ubezpieczony - osoba, na której rzecz świadczona jest ochrona ubezpieczeniowa

4.    Uposażony - osoba uprawniona do otrzymania świadczenia w razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego, jakim jest śmierć ubezpieczonego

5.    Poszkodowany - osoba trzecia, na rzecz której ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie w związku ze zdarzeniem objętym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej

Ogólne warunki ubezpieczeń (OWU)

Ogólne warunki ubezpieczenia, czyli wzorzec umowy ubezpieczenia danego rodzaju, muszą zawierać ściśle określone ustawą informacje, takie jak:

1.    rodzaj i przedmiot ubezpieczenia

2.    warunki zmiany sumy ubezpieczenia, jeżeli owu taką zmianę przewidują

3.    prawa i obowiązki stron

4.    zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń

5.    przy ubezpieczeniach majątkowych - sposób ustalania rozmiaru szkody