4. Proces instytucjonalizacji-perspektywy są dopełniające, bo ma kontekst i wew. i zewn. i strukt i kultur
Aspekt wewn (strukturalny)- system związany z ifcładem wzajemnych powiązań miedzy partiami,, efektem jest instytucjonalizacja reguł i wzorców gry politycznej Aspekt wewn (kulturowy)- partie traktują się nawzajem jako w pełni legitymowani aktorzy, akceptacja reguł gry polit i wartości leżących u jej podstaw, zasadnicza opozycja polityczna i postrzegani funkcji opozycji, konstruktywna i pro systemowa sprzyja instytucjonalizacji; zależy to również od czynników zewn., reżimu relacje z państwem , harmonizowane tez SA reguły wewn i konfiguracja reżimu w wymiarze zewn. kulturowy aspekt opiera się na kształtowaniu zaufania do opinii publicznej i sposobu kreowania wzajemnych relacji i powiazań-ważne podziały socjopolityczne-instrumenty służące społecznej legitymacji reguł i zasad sterujących systemem
Wymiar zewn. procesu instytucjonalizacji-wazna zdolność partii do zakorzeniania się w strukturach społeczeństwa i wykorzystania zaplecza społecznego- w tradycji genetycznej Europy Zach. historyczny proces instytucjonalizacji oznaczał możliwość stosowania przez partie strategii wykorzystywania zaplecza społecznego, demokracja masowa ukształtowana w rewolucji ind ustńalnej
Sartoril- późniejsza faza ewolucji systemu partyjnego.gdy partie miały wzajemne relacje i powiązania w walce o władzę i stanowiska rząd owe,-relatywna autonomizacja relacji międzypartyjnych od społecznego kontekstu rywalizacji polit społeczeństwo nie ma już Az takiego znaczenia, a partie same maja autonomie w kształtowaniu procesu rywalizacji międzypartyjnej To nie jest uniwersalna formuła! W postkomunistycznych np. nie pas uje.-kontekst czasowy nadal trwa instytucjonalizacja partii, partie nie SA w stanie wykreować podziałów socjopolitycznych. musi być instytucjonalizacja i w kult i strukt ważna opozycja, koniunkturalne układy-ujawniane reguły gry po wyborach, bipolarność rywalizacji (2blokowosc-obecny wy miar historyczny(polityczny konflikt komunistyczna przeszłość vs antykomunizm) 4, ELEMENTY SYSTEMU POLITYCZNEGO
Zmienne zależne które charakteryzują dynamikę zmiany systemu, odpowiedzialne za ukształtowanie się specyficznego mechanizmy rywalizacji międzypartyjnej;
Liczba i rozmiar partii, poziom polaryzacji dystans miedzy partiami,wzorce zachowań koalicyjnych-char gabinetów,przesuniecie poparcia wyborczego, struktura podziałów socjopolitycznych - konfliktów
Przykład - Wlk. Bryt.:
-układ rywalizacji wielopartyjnej
• 2 duże partie polit. wymieniają się w konstruowaniu gabinetu, bipolarny
- jednopartyjne gabinety- alternacja pełna- wymiana całkowita składu gabinetu po elekcji), nie ma przetargów koalicyjnych
- dystans między 2 partiami był na początku polaryzacją ideologiczną, a obecnie polaryzacja programowa, dośrodkowy charakter - układ lewica-prawica
- ważny podział socjo-ekonomiczny jako kryterium dokonywania wyborów przez elektorat
- system wyborczy większościowy- stabilizuje status quo -umiarkowana i dośrodkowa rywalizacja, regularna alternacja władzy
- wydłużenie od 1976r. okresów rządów jednej z 2 partii, rzadziej alternacja władzy po wyborach
- 1979-1997-p. konserwatywna-p. predominujaca.ale 2005-p.pracy
LICZBA I ROZMIAR PARTII
- dwupartyjne i wielopartyjne
-lata 50. Lpartii ma wpływ na jakość i stabilność demokracji
- dwupartyjne-anglosasi vs. Wielopartyjne- Europa kontynentalna
Neuman-wielopartyjne zamazują związek miedzy rządzącymi i rządzonymi, uniemożliwiają realizacje społecznej odpowiedzialności partii, pozbawione ujednoliconego i scentralizowanego porządku- uniemożliwia sformułowanie przez rząd jednolitej koncepcji programowej Douverger- dwupartyjny sprzyja tworzeniu dobrej demokracji Liphart- wielopartyjne w Europie równie stabilne co dwupartyjne