26667

zbliżonego do niego prostokąta . Podział był zaznaczony na obwodzie wirydarza ścieżkami, które wewnątrz najczęściej krzyżowały się prostopadle lub po przekątnych W wirydarzach uprawiano przede wszystkim ozdobne rośliny kwiatowe i krzewy; czasem również i zioła. Akcent środkowy stanowiła studnia, fontanna, rzeźba lub drzewo.

Zarówno kształt, jak i wielkość wiiydarza w klasztorze określały wymagania reguły zakonnej. Prawidłowym, według reguły benedyktynów i komentarza z ok. 850 r., był wiiydarz z krużgankami, o długości każdego o boku 100 stóp, czyli ok. 30 m

San Giminiano, Wiochy

W średniowieczu kwadrat był formą bardzo uprzywilejowaną, stosowano go często jako podstawowy moduł budowli. Jeszcze w starożytności uważany był za figurę doskonałą. Miał też swoje symboliczne znaczenie związane z czterema cnotami kardynalnymi. Podział przestrzeni ogrodu według planu od ąuadra-tum był szeroko stosowany również poza wirydarzem, być może początkowo z uwagi na znaczenie symboliczne. Szybko jednak przyjęła się kwadratura jako podstawa rozplanowania ogrodów z uwagi na swoje waloiy praktyczne i to nie tylko w założeniach klasztornych okresu średniowiecza, ale także stosowano ją szeroko w ogrodach renesansu i baroku.

Ogrody uprawowe

Poza wirydarzem program klasztorów przewidywał rozmaite ogrody uprawowe. Przede wszystkim dostarczały one różnych owoców i warzyw na bieżące potrzeby klasztoru. Czasem były udostępniane do spacerów i wypoczynku, zwłaszcza dla chorych zakonników. Tę dodatkową funkcję spełniały zwłaszcza sady i winnice. Ogrody uprawowe były zakładane w bezpośrednim sąsiedztwie klasztoru i ogradzane wspólnym lub dodatkowym murem. Składały się z kwater na planie kwadratu lub prostokąta, przedzielonych drogami. Na kwaterach sadzono drzewa owocowe i uprawiano warzywa, przyprawy korzenne, zioła i kwiaty. W większych założeniach, powstawały często oddzielne zespoły kwater lub ogrody specjalne przeznaczone pod poszczególne rodzaje upraw, tworząc sady, winnice, warzywniki, zielniki, chmielniki i inne

2