27447

która nazywała się condictio - procesowy instrument likwidacji bezpodstawnego wzbogacenia -abstrakcyjna formuła skargi pozwalająca domagać się ściśle określonej rzeczy lub kwoty pieniężnej. Można domagać się ściśle okresonej kwoty pieniężnej albo rzeczy (tego wzbogacenia) bez wskazywania źródła zobowiązania. Nie musze tego powiązać z konkretnym zobowiązaniem ex contractu albo ex delicto.

Przykład - omyłkowa zapłata długu (początek pewnego procesu ewolucji condictio): condictio późnoklasyczne grupy condictiones justyniańskie figury condictiones.

o I i II stulecie naszej ery: prawnicy sa konfrontowani z konretnymi sytuacjami i odpowiadają an pytanie czy condictio przysługuje czy nie. o Pierwsze grupy condictiones próby usystematyzowania przypadków condictiones. Porządkowanie to opierało się na ab initio sine causa - już w chwili świadczenia wzbogacony nie ma prawa do otrzymania kasy, a druga grupa przypadków - causa finite: skończona podstawa, podstawa prawna odpadła. Przykład condictio należący do tej pierwszej grupy: omyłkowa zapłata długu, już w chwili świadczenia przyjmujący nie ma uzasadnienia. Drugie: odszkodowanie za zgubiony długpis, który potem się odnalazł. Często skargi związane z posagiem - przesunięcie majątku przed małżeństwe, do którego nie doszło. Był to pierwszy ład w zakresie budowania schematów bezpodstawnego wzbogacenia. Prawo późnoklasyczne. o Justyniańskie figury condictiones:

■    Problem causa condictionis

■    Condictio ab initio sine causa

■    Causa finita

o Księga XII i XIII Justyniańskich digestów, uporządkowanie condictiones w tytułach:

■    Brak świadczeni wzajemnego (condictio causa data causa non secuta)

■    Świadczenie niegodziwe (condictio ab turpem vel iniustam causam) - problem twi w tym, że uwaga koncetruje się na pytaniu, czy zachowanie wzbogacenia jest zgodne z poczuciem sprawiedliwości. Np. zapłaciłam komuś za to, żeby dał mi spokój, a ta osoab dalej niepokoi. Czy można żądać pieniędzy spowrotem? Albo dałem łapówkę, która była nieefektywna. Wg. rzymskich wyobrażeń żądanie zwrotu nie przysługuje. Świadczenie niegodziwe jest bardzo marginalne. Jest on regulowany do dzisiaj. Jeśli świadczący działał w celu niegodziwym, to nie może żądać zwrotu, cokolwiek by się nie działo. Jeżeli natomiast świadczący działał niegodziwie, to można żądać zwrotu.

■    Świadczenie nienależne - świadczenie spełnione w błędzie np. omyłkowa zapłata.

■    Świasczenie bezpodstawne (condictio sine causa) - przypadki, które uzupełniały inne condictiones. Było to dopełnienie różnych argumentów na rzecz przyznania condictio.

■    Żądanie zwrotu rzeczy skradzionej (condictio furtiva) - np. ukradł mi pan długopis, to musi mi pan go oddać. Jest to jedyny przypadek możliwości